Morgunblaðið - 18.02.1999, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1999
UR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ
Fjölþjóðleg könnun um hvali
Þekking á hval-
veiðum afar lítil
Meirihluti þó hlynntur nýtingu hvala-
stofna sem þola veiði eins og hrefnu
NIÐURSTAÐA könnunar á þekk-
ingu fólks á stöðu hvalastofna, hval-
veiðum og viðhorfum til hvalveiða í
fjórum löndum, sýnir annars vegar
að almenningur telur alla hvala-
stofna í heiminum í hættu, en viður-
kennir afar litla þekkingu á þessum
málum. Hins vegar kemur fram að
meirihluti aðspurðra er hlynntur
veiðum úr hvalastofnum, sem vís-
indalega er sannað að þoli veiðar.
Könnun þessi var unnin í Astralíu,
Bandaríkjunum, Bretlandi og
Frakklandi og var hún gefin út á
síðasta ári. 500 fullorðnir í hverju
landi voru spurðir álits á þessum
þáttum.
58% til 92% vita
Iítið sem ekkert
í samandregnum niðurstöðum
kemur fram, að þekking á hvölum
og hvalveiðum sé mjög lítil. Þegar
sérstaklega var spurt um hrefnuna,
sögðust flestir, 58 til 92%, lítið sem
ekkert vita. Meirihluti aðspurðra í
hverju landi sagðist myndu styðja
hrefnuveiðar eftir að hafa fengið
eftirfarandi upplýsingar:
• Hrefnustofninn er ekki í útrým-
ingarættu.
• Alþjóða hvalveiðiráðið telur
hrefnustofna í heiminum telja um
eina milljón dýra.
• Hrefnan verður nýtt til manneld-
is.
• Hrefnuveiðar eru hluti af þjóð-
menningu sumra þjóða.
• Veiðarnar yrðu undir eftirliti Al-
þjóða hvalveiðiráðsins.
71% Bandaríkjanna sagðist fylgj-
andi hrefnuveiðum í ljósi þessara
staðreynda. Sömu skoðunar voru
63% Frakka, 61% Breta og 53%
Astrala.
Hvað varðar þekkingu almenn-
ings í þessum löndum á stöðu hvala-
stofna og hvalveiðum kemur fram
að meirihluti svarenda í öllum lönd-
unum taldi hvalastofna í öllum
heiminum á undanhaldi, ógnað eða í
útrýmingarhættu. Meirihluti svar-
enda í Ástralíu, Bretlandi og Frakk-
landi töldu að takmarkaðar veiðar
væru leyfðar, en um helmingur
Bandaríkjamanna vissi ekki hvernig
þeim málum væri háttað.
Sjálfbær nýting
möguleg
Meirihluti svarenda í öllum lönd-
unum var mjög hlynntur hlutverki
Alþjóða hvalveiðiráðsins að stuðla
að verndun hvala og þróun hval-
veiða og vinnslu. Mjótt var á mun-
unum um það hvort svarendur
teldu að sjálfbær nýting hvala-
stofna væri möguleg. Frakkar voru
helzt á þeirri skoðun, en Ástralir
sízt. Þeir sem voru eindregið á móti
hvalveiðum nefndu flestir atriði
eins og réttindi dýra og velferð
þeirra.
Könnuninni var stýrt af banda-
ríska fyrirtækinu Responsive
Management.
Beitir NK fékk
loðnu við Hvalnes
BEITIR NK varð var við loðnu um
níu mflur austur af Hvalnesi um
miðjan dag í gær og fékk 50 tonn af
smárri loðnu í fyrsta kasti.
„Ég hitti á litla torfu,“ sagði Sig-
urjón Valdimarsson, skipstjóri á
Beiti, við Verið. „Þetta var
prufukast en það er loðna hérna.
Hún er svipuð og loðnan sem er
vestar - við sjáum lítinn mun.“
Fleiri loðnubátar keyrðu á þessi
mið, þegar fréttist af veiði Beitis og
sagði Sigurjón það auðvelda frekari
leit. „Þetta er ekki merkilegt ennþá
en það hlýtur að finnast eitthvað
meira þegar fleiri koma. Það er vont
að leita hérna því botninn er harður
og ósléttur og lóðningarnar koma
stutt að.“
Meiri loðna á leiðinni
Fyrstu viðbrögð viðmælenda voru
þau að þama væri um að ræða loðn-
una sem rannsóknaskipið Ami Frið-
riksson fann sunnan við Reyðar-
fjarðardýpið í vikubyrjun og varð til
þess að ákveðið var að auka kvótann
um 200.000 tonn, en Hjálmar Vil-
hjálmsson fiskifræðingur var ekki
alveg á sama máli. „Ég er ekki viss
um það. Þetta er hluti torfunnar en
við urðum að hætta leit vegna leið-
indaveðurs þegar við áttum eftir að
fara yfir ofanvert Reyðarfjarðar-
djúpið og landmegin við Hvalbakinn
og þessi loðna hefur trúlega verið á
því svæði. Það passar við tímann.
Hins vegar tínist loðnan sem við
fundum sjálfsagt inn næstu eina eða
tvær vikurnar."
Dræmt við suðurströndina
25 skip vom úti í gær samkvæmt
upplýsingum Tilkynningaskyldunn-
ar og þau sem ekki vom á ferðinni
voru flest við Hjörleifshöfða. Bjarni
Ólafsson AK landaði tæplega 1.300
tonnum hjá SR-mjöli í Helguvík í
fyrrinótt og var aftur kominn á mið-
in í gær. „Það er engin veiði því það
er svo lítið af loðnu,“ sagði Gísli
Runólfsson skipstjóri. „Vandamálið
í vetur hefur verið að þótt hún hafi
verið veiðanleg hefur ekki verið
mikið að sjá. Hins vegar emm við að
vona að það sé að koma ný ganga
við Hvalnesið.“
Ami Friðriksson hefur hætt frek-
ari loðnuleit í bili og er á leið til
Reykjavíkur en var út af Kötlutang-
anum í gær. „Menn vita ekki um
veiðanlegar torfur við suðurströnd-
ina nema á þessum bletti út af
Kötlutanga," sagði Hjálmar. „Hins
vegar sýnist mér vera töluverð
loðna ennþá í Meðallandsbugtinni
og sjálfsagt víðar sem hleypur sam-
an þegar henni þóknast og veðrið
skánar. Þeir eru að kasta af og til en
hún stendur ákaflega djúpt fyrir þá.
Botndýpið er um 120 metrar og
okkur sýnist hún vera mikið á um 40
metmm en þeir ná ekki þangað nið-
ur með þessar gmnnu nætur.“
Um 262.000 tonnum hafði verið
landað í gær og hefur SR-mjöl hf. á
Seyðisfirði tekið við mestu magni,
um 40.000 tonnum. „Það er mjög
spennandi að fylgjast með því sem
gerist þarna austur frá,“ sagði
Gunnþór Ingvarsson, framleiðslu-
stjóri SR-mjöls á Seyðisfirði. „Ef
menn fá veiði þama er það ný vídd í
vertíðina því menn hafa áhyggjur af
því að verið sé að eyðileggja stofn-
inn vestur frá.“
Frysting í skötuliki
Rólegt hefur verið í frystingunni
og taldi Pétur ísleifsson hjá íslensk-
um sjávarafurðum að alls væri búið
að frysta um 4.000 til 5.000 tonn en
hrognafyllingin er komin í um 20%.
Gísli Runólfsson sagði að lítið færi í
frystingu því loðna væri smá og
verðið lágt. „Það er alls staðar sama
sagan,“ sagði Gísli. „I fyrra vorum
við að flokka 50 stykki í kflóið en nú
geta menn þakkað fyrir að ná 65.
Því er frystingin í skötulíki."
FJÖLÞJÓÐLEG SKOÐANAKÖNNUN UM HVALVEIÐAR
Telur þú að þú vitir, mikið, svolítið, lítið, eða
ekkert um hvali
159
Veltur
áýmsu
Veit ekki
Hver er staða hvalastofna í
heiminum
að þínu áliti?
Telur þú að það séu til hvalastofnar,
sem stunda megi sjálbærar veiðar úr?
Veit
ekki
Nei
Já
□323%
-■■-"•■■17
|31
1
] 39
□ 37*
(n=501)
(n=500)
(n=500)
(n=698)
] 45
J 29
~|41x
□m
] 52
lút-
rýmingar-
hættu
Útdauðir
u*
I30* (n=501)
J20 (n=500)
-----24 (n=500)
-----124 (n=698)
□ 32
] 16
Hvers vegna ertu á móti hrefnuveiðum?

Vegna
réttinda
dýra
Vegna
velferðar
dýra
Vegna
stofn-
stærðar
Hægt er að
notast við
aðrar afurðir
Aðrar
ástæður
Ekki verður
hægt að stjórna
veiðunum
Hvalir
eru hluti
lífkeðjunnar
Hvalir
eru ekki
matur tHH*
Fagur- I4»
fræðilegar ——4
ástæður tU 2
133*
□m
□ 41
Hvers vegna styður þú hrefnuveiðar?
37*
334
□lÖ"
□□17%
JÍ5
□ 12*
□ 12
|13
6*
□Tl
□ 14
6% 6

í
J£
(n=158)
(n=132)
(n=201)
(n=132)
í Bretlandi
□ í Frakklandi
I I íÁstralíu
CZÚ í Bandaríkjunum
17*
rít
□ 12
Vegna
fæðu-
öflunar
Hvalastofnar
þola
veiðar
Vegna
þjóð-
menningar
Til að koma
í veg fyrir
offjölgun hvala
Veit ekki
Aðrar ~~[45/"
ástæður J7
Veiöunum [Lli
verður
stjórnað
~U37
□ 43
38
Veit ekki
Vantar
I6*
7)
upplýsingar
p5*
Gáfur hvala
Enging
ástæða
til veiða
Ekkert
0Í
1*
Hrefnustofninn er ekki í hættu
og Alþjóða hvalveiðiráðið telur
hrefnustofna heims telja um Algjörlega
eina milljón dýra. andvígur
Myndir þú styðja veiðar að því
tilskyldu að afurðirnar fæm til Fremur
manneldis, að veiðarnar séu andvígur
þáttur af þjóðmenningu og
veiðarnar verði undir eftirliti
Alþjóða hvalveiðiráðsins, sem
ákvæði leyfilegan heildar- Fremur
fjölda veiddra hvala og tryggði hlynntur
að veiðarnar hefðu ekki áhrif
á stofnstærðina? Mjög
hlynntur
M2
□ 19*
J11
□ 12*
□ 28
(n=501)
(n=500)
(n=500)
(n=698)
□12
] 15
□ 8%
]11
310
~|45*
3E
] 52
□ 51
□ 16%
□ 20
I 66%
- -1 78
L5S

Lítið
Svolítið
Mikið
116
□ 28*
6* 6

17
□ 34
(n=501)
(n=500)
(n=500)
(n=698)
0
0
]1%
0
Telur þú að þú vitir
mikið, svolítið, lítið eða
ekkert um hrefnuna?
Mikill fiskafli í janúar
FISKAFLI landsmanna í janúar
sl. var meira en helmingi meiri en í
janúar á síðasta ári, samkvæmt
bráðabrigðatölum Fiskistofu. Mest
munar um mun betri loðnuveiði en
loðnuaflinn í janúar sl. varð nærri
sexfalt meiri en í sama mánuði í
fyrra. Þá jókst þorskafli janúar-
mánuðar nokkuð frá fyrra ári.
Þorskafli skuttogara í mánuðinum
jókst um meira en helming frá jan-
úarmánuði á síðasta ári.
í janúar sl. bárust á land um
114.720 tonn af fiski, þar af um
63.642 tonn af loðnu en í janúar á
síðasta ári nam loðnuaflinn aðeins
um 10.792 tonnum. Þorskaflinn í
janúar sl. varð alls um 20.898 tonn,
en var 15.999 tonn í janúar á síð-
asta ári.
Athygli vekur að þorskafli skut-
togara í janúar sl. varð meira en
helmingi meiri en í sama mánuði í
fyrra. Þorskafli skuttogara í síð-
asta mánuði nam alls um 8.681
tonn, en var 3.881 tonn í janúar í
fyrra.
Heildarafli skuttogaranna jókst
sömuleiðis um meira en helming
og varð alls um 31.690 tonn. Mun-
ar þar mest um aukinn loðnuafla
skuttogaranna sem var í síðasta
mánuði um 12.205 tonn en var að-
eins um 2.525 tonn í janúar á síð-
asta ári. í janúar í fyrra veiddust
um 7.956 tonn af loðnu í togveiðar:
færi en aðeins 2.836 tonn í nót. í
janúar sl. veiddist hins vegar eng-
in loðna í togveiðarfæri samkvæmt
bráðabirgðatölum Fiskistofu en
hins vegar 63.642 tonn í nót.
Þorskafli smábáta með afla-
mark varð í síðasta mánuði um
867 tonn eða 287 tonnum minni en
í janúar í fyrra. Þorskafli afla-
marksskipa á sama tíma var um
8.866 tonn eða um 167 tonnum
minni en í janúar í fyrra. Þorskafli
krókabáta jókst hinsvegar um 553
tonn á milli mánaðanna, varð alls
um 2.484 tonn í síðasta mánuði.
Má það að nokkru rekja til góðrar
línuveiði í mánuðinum en alls
veiddust þá um 6.463 tonn á línu-
og handfæri, í janúar í fyrra
veiddust hins vegar 4.669 tonn.
Þorskaflanum í janúar sl. var
landað þannig að 2.484 tonnum
var landað ferskum, 14.382 tonn-
um var landað óunnum, 3.900
tonnum var landað unnum en 129
tonn voru sett í gám og seld er-
lendis.