Morgunblaðið - 19.06.1999, Page 54

54 LAUGARDAGUR 19. JÚNÍ1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
JAKOB
HALLGRÍMSSON
Jakob Hall-
grímsson fædd-
ist í Reykjavík 10.
janúar 1943. Hann
lést í Reykjavík 8.
júní síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá Fríkirkjunni í
Reykjavík 18. júní.
Það gerir lundina
dapra og dagsins önn
verður öll hljóð þegar
— maður fregnar lát
kærs vinar og sam-
ferðamanns. Hugurinn
hverfur á vit minninganna um hinn
látna og maður endurlifir orð og
myndir sem hugurinn kallar fram
þegar litið er til baka.
Við höfðum verið kunnugir um
áratuga skeið og leiðir oft legið
saman. Ég man fyrst eftir Jakobi
sem fíðlunemanda á skólaárunum
og seinna sem „fiðlara í Sinfóní-
unni“, eins og hann orðaði það
sjálfur. Síðan liðu árin; en 1975
hittumst við vestur á Isafirði en
þar vorum við samtíða í nokkur ár
og kenndum báðir við Tónlistar-
skólann sitjandi við fótskör Ragn-
} ars H. Ragnar, hins mikla skör-
ungs og eldhuga. Jakob stundaði
þar fiðlukennslu, en var jafnframt
sjálfur í píanónámi hjá Ragnari.
Ég minnist einleikstónleika Jakobs
á Smiðjugötunni heima hjá Ragn-
ari og Siggu, ógleymanlegra tón-
leika, þar sem skynja mátti ein-
læga ást og virðingu fyrir tónlist-
inni, hógværðina og lotninguna,
sem hann hafði ætíð að leiðarljósi í
öllum sínum margvíslegu tónlistar-
störfum.
A árinu 1981 var mikil kirkjuleg
hátíð á Patreksfirði, þar stjórnaði
Jakob öllum tónlistarflutningi vest-
firskra kirkjukóra og fórst það
hlutverk afar vel úr hendi.
Þegar Jakob fluttist suður aftur
hafði kviknað áhugi hjá honum á að
nema orgelleik og sneri hann sér
að því af alhug og bætti þar enn við
sína fjölþættu tónlistarmenntun.
I mörg ár hafa leiðir okkar legið
saman í organistafélaginu og á hin-
um kirkjulega vettvangi, tókum við
oft tal saman um hin margvísleg-
ustu málefni.
Alltaf skein í gegn hin einlæga
réttlætiskennd og ríka samúð með
þeim er minnst máttu sín. A fund-
? um í félaginu tók hann oft til máls
og lagði ætíð gott til mála.
Eftir Jakob liggja tónsmíðar
nokkrar, sem vakið hafa athygli
hér heima og erlendis. Má þar
nefna hið gullfallega lag hans „Ó,
undur lífs“, við ljóð Þorsteins
Valdimarssonar, sem hvort tveggja
er hin dýrmætasta perla. Það sem
eftir hann liggur mun
gert í stopulum tóm-
stundum, en augljós er
hin mikla hugmynda-
auðgi og sköpunargáfa
sem í honum bjó.
Nú er hann horfinn
af sjónarsviðinu
skyndilega og í blóma
lífsins, öllum, sem
urðu þeirrar gæfu að-
njótandi að þekkja
hann, harmdauði.
Konu hans, börnum
og öðrum ástvinum
votta ég dýpstu samúð
okkar hjónanna.
Einnig skulu hér fluttar samúðar-
kveðjur frá Félagi íslenskra organ-
leikara og þakkir fyrir vakandi
áhuga á málefnum stéttarinnar.
Blessuð sé minningin um þann
ljúfa og góða dreng, Jakob Hall-
grímsson.
Kjartan Siguijónsson.
„Bráðum skín sól upprisudags-
ins yfir hinar björtu leiðir þar sem
hún bíður skálds síns. Og fegurðin
mun ríkja ein.“ Þannig lýkur hinu
mikla skáldverki, Heimsljósi, þeirri
bók sem vinur minn, Jakob Hall-
grímsson, var hugfangnastur af.
Hann lét sér ekki nægja að lesa
bókina í þaula eins og reyndar aðr-
ar bækur Nóbelsskáldsins, heldur
samdi firna góðan lagabálk við ljóð
Ljósvíkingsins, eins og mörgum er
kunnugt. Mér er minnisstætt eitt
kvöld fyrir vestan þegar Jakob
kynnti mér af hógværð þessi lög
sín og nokkru seinna söng Sigríður
Ella fáein þeirra á tónskáldakvöldi
á Isafirði. Margoft síðar ræddum
við um skáldskapinn og tónlistina,
fegurð himinsins og galdur listar-
innar, og hugsjónina um hið rétt-
láta þjóðfélag.
Ég virði fyrir mér mynd af okk-
ur Jakobi standa uppi á Gleiðar-
hjalla með spegilsléttan Skululs-
fjörðinn í baksýn, það er vor og
hvítir skaflar í urðinni og við glað-
hlakkalegir á svipinn með fjall-
gönguna. Aðra mynd, þar sem Jak-
ob stendur á sviði Góðtemplara-
hússins á Isafirði, með fiðluna und-
ir vanga, að stjórna fjöldasöng okk-
ar herstöðvaandstæðinga. Kannski
er einna eftirminnanlegastur laug-
ardagurinn 1. maí árið 1976, þegar
Jakob býður á einkatónleika að
Smiðjugötu 5, og þá er það ekki
fiðluleikarinn gamalreyndi úr sym-
fóníunni heldur píanistinn Jakob
sem debúterar og töfrar fram úr
flyglinum þrettán meistarastykki,
undir vökulu tóneyra Ragnars H.
Ragnar og Sigríðar konu hans. Síð-
an þá hafa noctumur Chopins fylgt
mér.
Jakob var ekki einasta vandaður
tónlistarmaður og tónskáld, líkt og
faðir hans Hallgrímur, sem kenndi
mér í bamaskóla að halda lagi.
Hann var fagurkeri og sjentilmað-
ur, og pólitískur hugsjónamaður af
þeirri gerð sem fannst skipta máli
að bæta veraldlega og menningar-
lega stöðu alþýðufólks. Þar lagði
hann líka hönd á plóginn.
Hverfulleiki lífsins kemur alltaf
jafn mikið og illþyrmilega á óvart.
Líf kviknar af lífi, en einn góðan
veðurdag er það farið og kemur
ekki aftur. Það er manni áminning
að lífið er einungis hér og nú.
„Frændi þegar fiðlan þegir...“ og
nú er einmitt hrokkinn sundur
fiðlustrengur, tónar flygils og org-
els þagnaðir. Og þó, það fylgja okk-
ur hinum sem eftir stöndum tónar
minninga um þennan heiðursmann
sem ég hugsa til með þakklæti fyr-
ir samfylgdina, vináttu og tryggð
gegnum árin. Ég votta Helgu, Ein-
ari Hallgrími, Laufeyju og Mar-
gréti mína dýpstu samúð.
Hallur Páll Jónsson.
Kæri vinur og samkennari.
Að leiðarlokum vil ég þakka þér
allar heimsóknir þínar að sjúkra-
rúmi Siguróla mannsins míns und-
anfarna mánuði. Þú taldir ekki eft-
ir þér að fara langar vegalengdir til
að hitta okkur, uppörva og hvetja.
Þú sýndir okkur að sá er vinur er í
raun reynist. Við söknum þín, Jak-
ob. Vegni þér vel á Guðs vegum.
Helga, Einar og Laufey, sorgin
kemur óvænt, óverðskulduð og við
verðum svo ógnarsmá og vanmátt-
ug-
Megi Guð gefa ykkur allan þann
styrk sem þið þurfið á komandi
dögum.
Vilborg Siguijónsdóttir.
Kveðja frá Sinfóníuhljómsveit
áhugamanna
Sumarið 1990, þegar upp kom
hugmynd um að stofna sinfóníu-
hljómsveit áhugamanna hér suð-
vestanlands, þótti sjálfsagt að leita
fyrst til Jakobs Hallgrímssonar.
Hópur nokkuira bjartsýnismanna,
undir forystu Ingvars Jónassonar
víóluleikara, kom saman til að
leggja á ráðin. Þar réð nú ekki böl-
sýnin ríkjum! Kjarninn í hópnum
átti rætur að rekja til hljómsveitar-
starfs í Tónlistarskólanum á sjötta
og sjöunda áratugnum undir stjórn
Björns Ólafssonar. Aldrei kom til
álita hvort hrinda ætti hugmynd-
inni í framkvæmd, einungis var
rætt hvernig það gæti tekist sem
best. Ákveðið var að fara hægt af
stað og meta jafnóðum hvernig
framhaldinu yrði háttað. Hljóm-
sveitin skyldi verða vettvangur fyr-
ir tónlistariðkun fólks sem hefur
atvinnu af öðru. Þar gætu tónlist-
ar- og tónmenntakennarar svo og
nemendur fengið verðug viðfangs-
efni til að viðhalda færni sinni,
auka hana og afla sér reynslu.
Byrjað var með strengjasveit en
þegar á öðru misseri var bætt við
blásturshljóðfærum. Hljómsveit-
inni hefur síðan jafnt og þétt vaxið
fiskur um hrygg. En hljómsveitin
okkar átti sér fyrirrennara. A átt-
unda áratugnum varð til svipuð
hljómsveit að frumkvæði bjartsýn-
ismannsins Garðars Cortes, og lifði
hún í nokkur ár. Einnig þar kom
Jakob við sögu.
Ahugamannahljómsveit er
skemmtilegur félagsskapur. Þar
kemur saman fólk sem hefur það
að sameiginlegu markmiði að
skemmta sér við tónlistariðkun,
fjölhæft fólk sem hefur margvís-
legan bakgrunn og fjölbreytilega
færni. I þessum félagsskap var
Jakob Hallgrímsson eins og fiskur
í vatni. Hann bjó yfir miklum tón-
listarhæfileikum og hafði víðtæka
þekkingu á tónlist, bæði hljóm-
fræði og sögu. Jakob lék á orgel,
fiðlu og víólu, og hann stjómaði
kórum. Auk þess liggja eftir hann
fallegar tónsmíðar, sönglög og út-
setningar.
Alltaf þegar Jakob tók þátt í
starfinu tók hann sjálfkrafa forystu
víóludeildarinnar og stýrði sínu liði
af öryggi og festu. Það gerði hann
ekki með orðum eða aðfinnslum
heldur réðu gott fordæmi og tón-
listin sjálf ferðinni. Það er einmitt
eitt af einkennum áhugamanna-
starfs eins og í okkar sveit þar sem
geta manna er mjög mismunandi,
að þeir sem meira kunna draga
hina með þannig að^ þeir gera oft
meira en þeir geta. Ánægjan af vel
heppnuðu starfi verður því marg-
föld. Því sem á kann að vanta er
tekið með glettni og góðu skapi, og
ef til vill fyrirheitum um að gera
betur næst. Nú er skarð fyrir skildi
í víóludeildinni, sem verður vand-
fyllt. Við sjáum á bak góðum félaga
með söknuði. Fjölskyldu Jakobs
vottum við innilega samúð.
F.h. hljómsveitarinnar
Páll Einarsson.
Fyrir fáum árum stóð Oddfell-
owstúkan nr. 5, Þórsteinn IOOF,
frammi fyrir því að organista vant-
aði að stúkunni. Það stóð mér næst
að finna lausn á vanda okkar. Mér
var ljóst að slíkt gæti orðið erfitt
og að fyrirrennarar mínir höfðu
hugað að málinu árangurslaust. Ég
spurðist fyrir hjá kunningjum en
hafði ekki erindi sem erfiði.
Þrautalendingin varð sú, að ég
hafði samband við formann félags
orgelleikara og hann gaf mér upp
sex nöfn, sem hann sagði ég gæti
reynt að hafa samband við. Eg virti
fyrir mér nöfnin og af hendingu
valdi ég nafn Jakobs Hallgrímsson-
ar.
Hann hló við þegar ég skýrði
honum frá erindinu. Hann sagðist
vilja íhuga málið og myndi hafa
samband við mig innan skamms.
Fáum dögum síðar fékk ég sím-
hringingu og við mæltum okkur
mót á heimili hans. Þegar ég hafði
skýrt betur fyrir honum skyldur
orgelleikara £ stúkustarfi tjáði hann
mér að meðal kennara sinna í
hljómlistarnámi hefði verið Ragnar
H. Ragnar á Isafirði. Ragnar var
Oddfellow og þegar sá einstaki
mannkostamaður hefði sýnt þess-
um félagsskap óeigingjaman áhuga
væri hann sjálfur óhræddur að
ganga til liðs við félagsskapinn.
Umræður okkur snerust síðan um
starf hans sem tónlistarkennara.
Það vakti athygli mína hve mikla
ánægju hann virtist hafa af starfi
sínu. Áhuginn var áberandi er hann
lýsti samstarfinu við unga nemend-
ur og hann kryddaði frásögnina
með dæmum, sem hann lét mig
heyra af hljóðsnældum. Mér leið
ákaflega vel í návist mannsins. Mér
er það minnisstætt þegar ég gekk
frá heimili hans út að bifreiðinni að
í huga minn sló niður þeirri vissu að
lánið léki við okkur Þórsteinsbræð-
ur. Það væri happafengur að fá
þennan mann í raðir okkar. Þegar
frá leið var ég ekki einn um þá
skoðun. Það var almannarómur
allra stúkubræðra.
Listfengi Jakobs kom strax í ljós
eftir að hann hóf störf i stúkunni.
Menn eru þannig gerðir að hafa
misjafnlega mikið eða lítið gaman
af hljómlist. Eftir að Jakob Hall-
grímsson hafði tekið sér sæti við
orgelið og fór um það höndum var
enginn meðal áheyrenda sem ekki
hreifst af tónaflóðinu, sem hann
töfraði fram. Starf hans sem orgel-
leikari var stúkunni ómetanlegt
þann allt of skamma tíma sem hans
naut við. En kannske verður það
ekki okkur minnisstæðast þegar
allt kemur til alls. Maðurinn sjálfur,
þessi brosandi, hægláti maður, sem
alltaf sjá björtu hliðarnar á tilver-
unni, mun seint líða okkur úr minni.
Það lífgar upp á skammdegið að
hafa slíkan mann nálægt sér.
Jakob var virkur þátttakandi í öllu
félagslífi utan stúkufunda. Þar feng-
um við einnig að kynnast eiginkon-
unni, Helgu Sveinbjamardóttur. Á
skemmtunum nýttust hæfileikar
hans vel hvort sem um var að ræða
leik hans á píanó eða fiðlu. En skjótt
sldpast veður í lofti. Fyrir mánuði
var ég viðstaddur skólatónleika í
Neskirkju. Þar hitti ég Jakob hress-
an og kátan ásamt nemendum sínum
og samkennurum. Handtakið alltaf
jafn hlýtt. Nú var hátíð. Nemendur
að gefa foreldrum og öðrum að-
standendum yfirsýn yfir starfið vetr-
arlangt. Að loknum tónleikunum var
skipst á kveðjum og látin í ljósi til-
hlökkun um endurfundi á hausti
komanda. Það fer á annan veg.
Við Þórsteinsbræður sendum þér
Helga og börnum ykkar Jakobs
hugheilar samúðarkveðjur með
þökk fyrir allt það sem þið veittuð
okkur. Blessuð sé minning Jakobs
Hallgrímssonar.
Þórður H. Jónsson.
ELSA GUÐRÚN
STEFÁNSDÓTTIR
+ Anna Anika
Betúelsdóttir
fæddist í Höfn í
Hornvík hinn 19.
desember 1901.
Hún lést á Sjúkra-
húsinu á ísafirði 4.
júní síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Flateyrar-
kirkju 12.júní.
Með fáeinum orðum
langar mig að minnast
minnar kæru vinkonu
> Önnu A. Betúelsdótt-
ur.
Vinskapur okkar þróaðist hægt
og einlæglega þótt aldursmunurinn
væri nær hálf öld. Hann byrjaði
með því að ég aðstoðaði þau systk-
inin við heyskapinn á sumrin að
Kaldá. Gleymi aldrei hve gott var
að koma í litla hlýlega eldhúsið hjá
Önnu eftir útiveruna.
Síðan varð það vani
í mörg ár hjá mér að
heimsækja Önnu er ég
fór í reiðtúr.
Að kynnast lífsvið-
horfi og gildismati
Önnu varð mér mikill
og góður skóli. Henn-
ar einlæga nægjusemi,
skyldurækni og sjálf-
sögun komu mér ætíð
til að endurskoða mín
eigin lífsviðhorf.
Frásagnir hennar
um æskuárin í Höfn,
Homvík í bytjun ald-
arinnar voru litaðar þvílíkri gleði og
kímni að ég gat auðveldlega séð
þær ljóslifandi fyrir mér. Einnig
hafði hún sérlega gaman af að segja
frá bömunum er dvöldust á sumrin
hjá þeim systkinum að Kaldá.
Þannig kynntist ég vel hve henni
þótti vænt um alla sína fjölskyldu,
þó svo að samverustundir með
þeim yrðu fátíðari með árunum.
Heimsóknir okkar Önnu til Sig-
rúnar mágkonu hennar í Bolungar-
vík vom eins og nokkurs konar æv-
intýri því gleði Önnu var svo ein-
læg við að hitta mágkonu sína.
Þessar samvemstundir með þeim
vom svo ánægjulegar og lærdóms-
ríkar að þær líða mér seint úr
minni.
Hláturinn og hvemig hún sló á
lær sér, er við keyrðum fyrst sam-
an í gegnum Breiðadalsgöngin,
endurspegla gleði hennar í því að
geta notið augnabliksins til fulln-
ustu.
Seinustu árin dvaldist Anna á
öldranarheimilinu Sólborg. Hún
var ævinlega þakklát fyrir þá um-
önnun sem hún fékk þar, fannst
hún aldrei geta þakkað þá um-
hyggju nægjanlega.
Ég vil þakka Ónnu allar okkar
ógleymanlegu samvemstundir og
hennar einlægu vináttu sem var
mér ómetanlegur skóli.
Bið góðan Guð að geyma hana.
Sigrún Gerða Gísladóttir.
+ EIsa Guðrún Stefánsdóttir
fæddist 14. janúar 1949.
Hún Iést á heimili sínu hinn 26.
maí síðastliðinn og fór útför
hennar fram frá Bústaðakirkju
4. júni.
Þegar Maggi bróðir kynnti Elsu
fyrst fyrir fjölskyldunni vom hugs-
anir minar fullar trega, ástæðan
var sú að í mínu litla átta ára hjarta
vom dagar sunnudagsbíltúra okkar
bræðra taldir. Þannig fór þó aldrei
þar sem Elsa féll inn í fjölskylduna
eins og systir og sunnudagsbítúr-
amir héldu áfram.
Elsa var einstök kona, hlý og
mjög greind og gat ég alltaf leitað
til hennar með vangaveltur eða
vandamál og fengið góðar og jafn-
framt viturlegar ráðleggingar eða
athugasemdir.
Elsa hafði skarpa kímnigáfu og
var eldsnögg að finna broslega hlið
á flestum málum og var gaman að
vera í nálægð við hana. Sérstaklega
var gaman á hátíðarstundum þegar
Elsa sá um undirbúning og matseld
en til fjölda ára áður en fjölskyldan
var orðin of stór og tvísturð út um
allan heim bauð Elsa allri fjöl-
skylduni heim á tyllidögum. Stóðu
þá áramótaveislumar upp úr, en
margréttað veisluborðið ásamt öll-
um umbúnaði og stemningu varð
valdandi ólæknandi heimþrár ef ég
var fjarverandi vegna náms eða
vinnu. Elsa verður alltaf í huga mér
eins og systir og hafa kynni mín af
henni verið mér og verða ómetan-
leg í gegnum árin.
Ég votta Magnúsi bróður og son-
unum Stefáni Má, Andra og Magn-
úsi Emi mína dýpstu samúð ásamt
Herdísi móður Elsu og systur
hennar Svölu.
Grímur Ólafur Eiríksson
og fjölskylda.
ANNA ANIKA
BETÚELSDÓTTIR