Morgunblaðið - 02.09.1999, Qupperneq 42

MORGUNBLAÐIÐ
42 FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1999
S
Oþekkta
kynslóðin
Er þessi kynslóð, sem kennd hefur verið
við óþekktu stærðina x, gagndœmið sem
afsannar þá gömlu kenningu Aristótelesar
að mannskepnan sé í eðli sínu pólitísk?
Er það óhjákvæmi-
lega mótsagnar-
kennt að vilja að-
hald í ríkisfjármál-
um og almanna-
tryggingakerfi af bestu sort?
Ekki ef marka má nýjustu kyn-
slóð bandarískra kjósenda.
Þetta tvennt, sem samkvæmt
hefðinni eru ósættanlegar and-
stæður og eitt grundvallaratrið-
ið í hægri/vinstri skiptingunni,
er það sem ungir Bandaríkja-
menn vilja að fari saman, segir
Ted Halstead í grein um x-kyn-
slóðina svonefndu í ágústhefti
tímaritsins The Atlantic Mont-
hly (www.theatlantic.com)
Það er löngu orðin tugga að
ungt fólk hafi
VIÐHORF flestengan
----- ahuga a poli-
Eftir Kristján tík og sé
G. Arngrímsson þarafleiðandi
ábyrgðarlaust
og varla viðræðuhæft um hina
svonefndu „alvöru lífsins".
En er það ekki bara einfald-
lega svo, að þeir sem hafa fellt
þennan dóm um þessa kynslóð
eru þeir sem hafa sjálfir áhuga
á stjórnmálum og halda þar af
leiðandi að stjórnmál séu það
sem lífið snýst í rauninni um?
Svona eins og heimspekingar
halda stundum að alvara lifsins
sé spurningin um frummynda-
kenningu Platóns.
Halstead heldur því fram, að
það sé aðallega tvennt sem ein-
kenni hugsunarhátt banda-
rískra ,pc-ara“, eða kynslóðar-
innar sem er fædd á árunum
1965-1978, eða þar um bil. Ann-
ars vegar sé þessu fólki ákaf-
lega í nöp við stjórnmálalífíð
eins og það er nú, og hins vegar
sé römm gagnhyggja gruntónn í
hugmyndaheimi þess.
„Það sér glitta í aðkallandi
vandamál framundan - fjár-
hagsleg, félagsleg og umhverfis-
leg. En í stjórnkerfinu kemur
það ekki auga á neitt frumkvæði
í málefnum sem því finnst það
varða; hins vegar blasir við því
sérgæska stjórnmálamanna sem
sífellt selja sig undir forráð
hæstbjóðanda," skrifar Hal-
stead meðal annars.
Kannanir hafa leitt í ljós að
„x-arar“ í Bandaríkjunum eru
mun ólíklegri en ungt fólk af
fym kynslóðum var til að hafa
samband við kjörna fulltrúa,
mæta á fjöldafundi frambjóð-
enda, eða taka þátt í kosninga-
baráttu þeirra.
Gary Ruskin er af þessari
andpólitísku kynslóð og stýrir
stefnumálahópi í Washington.
Halstead hefur eftir honum:
„Repúblíkanar og Demókratar
eru orðnir alveg það sama -
báðir spilltir í grundvallaratrið-
um og haga sér eins og börn
sem hafa meiri áhuga á slást við
hvort annað en að fá einhverju
áorkað.“
Enda er ungt fólk sá hópur
sem líklegastur er til að vera
andvígur núverandi tvíflokka-
kerfi og líklegastur til að styðja
óháða frambjóðendur. Það var
líka ungt fólk sem veitti Ross
Perot hvað dyggastan stuðning
í forsetakosningunum 1992 og
fjölbragðagímukappanum Jesse
Ventura, sem sigraði í ríkis-
stjórakosningunum í Minnesota
1998.
En er það virkilega svo, að
þessu unga fólki standi alveg á
sama um opinber málefni? Er
þessi kynslóð, sem kennd hefur
verið við óþekktu stærðina x,
gagndæmið sem afsannar þá
gömlu kenningu Aristótelesar
að mannskepnan sé í eðli sínu
pólitísk?
Hafí þessi kynslóð einhverja
hugmyndafræði, segir Halstead,
þá er það áreiðanlega gagn-
hyggja, eða pragmatismi. Grun-
þátturinn í gagnhyggju er
spurningin um hvað virkar -
kannski fremur en hvað sé í
rauninni rétt.
Kanadíski rithöfundurinn
Douglas Coupland, sem á heið-
urinn af því að hafa kennt um-
rædda kynslóð við x (í skáld-
sögu sem heitir einmitt X-kyn-
slóðin og kom út 1991), segir að
komandi kynslóð sé „íhaldssöm
í fjármálum en félagslega
vinstrisinnuð".
Samkvæmt hefðbundnum
stjórnmálakreddum virðist
þarna vera á ferðinni mótsögn.
Óþekkta kynslóðin telur að hið
opinbera eigi að koma þeim,
sem eiga undir högg að sækja,
til aðstoðar, en hún vill ekki að
ríkið safni við það skuldum.
Þetta er ekld eina mótsögnin
sem virðist búa í hugsunarhætti
þessa fólks. Halstead rifjar upp,
að í grein í tímaritinu Harvard
Business Review fyrir tveim ár-
um kom í ljós að þessi kynslóð
telur ekki að óhjákvæmilega
verði að fóma heilbrigðu um-
hverfi til þess að efnahagslífið
geti orðið öflugt. Flestir nem-
endur í MBA námi í Bandaríkj-
unum töldu þá að fyrirtækjum
bæri beinlínis skylda til að vera
umhverfisvæn í háttum.
En þrátt fyrir að þessi kyn-
slóð sé svona heldur til vinstri í
félagslegum efnum virðist hún
vera það með öðrum hætti en
kynslóðin á undan, það er að
segja blómabörnin. Samkvæmt
nýlegri skoðanakönnun telur
meirihluti ungs fólks nú á dög-
um að sterk fjölskyldubönd séu
það sem mestu skipti í lífinu, og
það er farið að leiða hugann
meira að trúmálum.
Halstead túlkar þetta sem
svo, að óþekkta kynslóðin sé í
leit að siðferðislegum áttavita
og hafi að nokkru leyti snúið
baki við þeirri siðferðislegu af-
stæðishyggju sem hafi skotið
rótum á sjöunda áratugnum.
í samræmi við þetta sé sú
áhersla sem x-kynslóðin leggi á
að bæta almenna menntun, og
líti á slíkt sem samfélagslega
fjárfestingu. Kannski sé það það
sem koma muni staðinn fyrir
velferðarríkið - samfélagsfjár-
festingarríkið.
En þessi viðhorf eiga sér
enga fulltrúa í hinu hefðbundna
stjórnmálalífi í Ameríku, segir
Halstead. Það sé því varla nema
von, að rúmlega sextíu prósent
óþekktu kynslóðarinnar segist
sammála eftirfarandi fullyrð-
ingu: Stjómmálamenn og
stjórnmálaleiðtogar hafa brugð-
ist minni kynslóð.
UMRÆÐAN
Skýlaus krafa um að
löggjafínn láti si g varða
rekstur húsfélaga
EFTIR íti-ekaðar óskir mínar og
spurningar á fundum svo og við ein-
staklinga í stjórn húsfélagsins að
Bláhömrum 2-4, og ekki fengið nein
svör, gafst ég hreinlega upp og
sendi bréflegar athugasemdir til
formanns Húsfélags-
ins Bláhömrum 2-4,
Ragnars þ. Guðmund-
ssonar, vegna árs-
reikninga 1997-1998.
Fyrsta béfið var sent
17. maí sl. Annað bréf
sendi ég 31. maí sl.,
þar sem ég bað um
ljósrit af fundargerð-
um aðalfundar og af
fundargerðum stjórn-
ar húsfélagsins. Þriðja
bréfið sendi ég svo 4.
júní sl. til áðpmefnds
formanns. í þessu
bréfi læt ég þá skoð-
um mína í ljós að Sveinn
reikningshald húsfé-
lagsins sé í algjörri óreiðu.
I dag, 20. ágúst, hefur formaður-
inn í nafni stjórnar ekki svarað mér
einu orði, - þó svo að skýrum stöf-
um standi í lögum um húsfélög, að
sérhver eigandi íbúðar eigi rétt á að
fá svör við þeim spurningum sem
lagðar séu fram um rekstur hús-
eignar, - annaðhvort skrifleg eða
munnleg.
Sá einstaklingur, þ.e. formaður í
þessu tilfelli fyrir hönd hússtjórn-
ar, sem brýtur svona gróflega lög-
leg fyrirmæli, - ætti alls ekki að
gefa kost á sér til trúnaðarstarfa.
Ör skipti
gjaldkera
einungis c-gíróseðlar. Auk þess er
hluti reikninga ekki stílaður á hús-
félagið. Ráða þarf bót á fylgiskjöl-
um í bókhaldi þannig að hverri út-
borgun af ávísanareikningi/sjóð
fylgi fullgildur reikningur, með
nafni og kennitölu hús-
félagsins. Greiðsla til
Sigurðar Karlssonar
að fjárhæð 17.100, er
óútskýrð. Enginn
reikningur liggur til
grandvallar greiðsl-
unni og er hún færð
sem krafa á hann í árs-
reikningi.
4. Greiðslur fyrir
húsvörslu eiga að vera
í formi launa skv. sam-
komulagi þar að lút-
andi. Hins vegar
benda fylgiskjöl í bók-
haldi til þess að um sé
Sveinsson að ræða verktaka-
greiðslur. Hvort held-
ur sem um er að ræða launa- eða
verktakagreiðslur, er fylgiskjölum
ábótavant.
Samkomulag sem gert var við
Harald Haraldsson um húsvörslu
er ekki löglegt. Aldrei er hægt að
semja um að launagreiðslur séu
Húsfélagarekstur
Gera þarf ráðstafanir,
segir Sveinn Sveinsson
til þess að sameiginlegir
þættir húsfélaga séu
Spurningar mínar era margar
sem ég hefi viljað fá svör við, - m.a.
viljað fá svör við þeim mismun sem
fram kemur er varðar uppgjör
vegna notkunar á þvottavélarekstri
í sameign. A árabilinu 1992-98 telst
mér svo til að mismunur á innkomu
samkv. mælum í sameiginlegu
þvottahúsi og tekjufærslum samkv.
ársreikingum séu kr. 228.150.
Gjaldkerar á þessu tímabili, hafa
verið Pétur Jónsson, Einar þor-
varðarson, Haraldur Sveinsson, Al-
ic Berg og Jóel þórðarson. Þetta
sýnir hversu örar mannabreyting-
ar hafa átt sér stað í gjaldkeraemb-
ætti húsfélagsins.
Þetta segir sína sögu um erfið-
leika sem era viðvarandi um alla
upplýsingaöflun, - en þegar litið er
yfir umsögn endurskoðenda í gegn-
um árin koma ljóslega fram misfell-
ur þær sem finna má í ársreikn-
ingum.
Greinargerð endurskoðenda
frá 20. mars 1995 v/ ársr. 1992.
,Við gerð ársreiknings fyrir hús-
félagið Bláhömram 2-4, kom eftir-
farandi í ljós:
1. Seldir þvottapeningar á árinu
era kr. 23.325 hærri en innlegg í
banka, sem svarar til um 467
þvottapeninga eða 12,85% af heild-
arsölu þvottapeninga á árinu 1992.
I ársreikningnum er mismunurinn
færður sem krafa á hendur þeim
sem ber ábyrgð á viðskiptum með
þvottapeninga á árinu 1992 ..."
Bæta þarf verulega úr skráningu
og eftirliti með viðskiptum með
þvottapeninga.
2. I reikningsskilum fyrra árs
virðast reikningar vera gjaldfærðir
við greiðslu. Þannig er hluti kostn-
aðarreikninga með dagsetningu ár-
sins 1991 færður til gjalda á árinum
1992. Stærsti einstaki reikningur-
inn er frá Hitaveitu Reykjavíkur að
fjárhæð kr. 102.011. Samkvæmt
góðri reikningsskilavenju skal færa
kostnað til gjalda þegar til hans er
stofnað.
3. Hluti fylgiskjala í bókhaldi er
ábótavant. Reikningar liggja ekki
alltaf til grundvallar þeim kostnaði
sem til hefur verið stofnað, heldur
færðir í viðunandi horf.
undanþegnar skatti. (Hér vísar
endurskoðandi í lög frá 1987 um
hver viðurlög séu í gildi ef slíkur
verknaður sé fyrir hendi sem að
framan greinir. Innsk. hér).
Sjóðbækur liggja
ekki fyrir
Tveimur aðilum er greitt fyrir
húsvörslu í desember, Haraldi
Haraldssyni, kr. 30.500 og Sigurði
Karlssyni kr. 30.500. Á stjómar-
fundi húsfélagsins þann 30. desem-
ber 1992, virðist sem Sigurður
Karlsson hafi tekið við af Haraldi
Haraldssyni þann 1. desember.
Ekki kemur fram skýring á tvöföld-
um launagreiðslum fyrir húsvörslu
í desember og er greiðslan til Har-
aldar vegna desember færð sem
krafa á hann í ársreikningi.
5. Bankareikningar eru af-
stemmdir við bankayfirlit, en ekki
var hægt að sannreyna fé í sjóði,
þar sem sjóðbók var ekki fyrirliggj-
andi.“ (Ath.semd. um sjóðbók við-
varandi 1992-98. Innsk. hér).
Framangreint sýnishorn af upp-
gjöri ársreiknings fyrir húsfélagið
sýnir að víða er pottur brotinn, en
það sem alvarlegast er, - að engar
skýringar eru gefnar af hálfu hús-
oona ve„Sj
stjórnar á þessari óreiðu, - engu
svarað, - öllu stungið undir stól.
Því má svo bæta hér við, að undir
ársreikning 1992 er svohljóðandi
undirskrift kjörinna endurskoð-
enda félagsins:
„Höfum yfirfarið reikninga hús-
félagsins 24. febrúar 1992, - Blá-
hamrar 2-4, - og teljum þá rétta.“
Undir þetta rita nöfn sín Sigríður
Guðjónsdóttir og Pétur G. Jónsson.
Þess ber að geta að áðurnefndur
Pétur G. Jónsson var vanhæfur
sem endurskoðandi, þar sem hann
var gjaldkeri fram til 16.3.1992.
Þessi undirskrift kjörinna endur-
skoðenda húsfélagsins er nú alls
ekki í neinu samræmi við það sem
fram kemur í greinargerð lögg.
endurskoðenda, sem vitnað er í hér
að framan.
í framhaldi má svo geta þess að
lögg. endurskoðandi segir svo í
bréfi til mín 2. júlí 1999: í framhaldi
af yfirferð okkar á ársreiknigum
húsfélagsins Bláhömram 2-4 fyrir
árin 1993-1998 og vinnuskjölum
tengdum seldum þvottapeningum
viljum við benda á eftirfarandi:
2. Þau skjöl sem við yfírfórum
vegna notkunar þvottavéla og sölu
þvottapeninga á tímabilinu er
ábótavant. Til dæmis má nefna að á
tímabilinu 3. febrúar til 11. maí
1994 var ekkert bókhald haldið um
notkun þvottavéla, tekna þvotta-
peninga úr þvottavélum né selda
þvottapeninga. Á þessu tímabili
voru þvegnir 1.052 þvottar sem
svarar til kr. 52.600 í seldum
þvottapeningum."
Eftir þessar athugasemdir gerist
það að frá 1992 er innk. samkv.
mælum kr. 207.000, - en árið 1998
kr. 148.400. Notkunin hefur því far-
ið svo minnkandi, að skýringa er
þörf.
Ársr. 1992-94 eru endursk. Ársr.
1995, ’96 og ’98 óendursk. En árs.
1997 er endurskoðaður af núv.
form., félagskjöpnum og Helgu
Guðjónsdóttur. Á kápum ársr. er
stimplað Ingimundur T. Magnús-
son, bókhald- endursk - skattskii,
en í samtölum við undirr. segist
Ingimundur ekki hafa endurskoðað
áðurnefnda reikninga, þ.e. ’95, ’96
og ’98, það hafi gert einhver stúlka,
sem hann vill ekki segja nafnið á.
Fyrir þessa þjónustu er samt greitt
1996 kr. 93.425, ’97 144.171 og 1998
kr. 115.783. - Eg vil fá skýringar á
því fyrir hvað er verið að greiða og
hver fær þessar greiðslur.
Allt framanskráð er sett hér á
blað til þess að sýna fram á að við
sem búum í slíkum samfélögum
verðum vitni að því að lög og reglur
era brotin. Því er það skýlaus krafa
að löggjafinn láti sig þessi mál
varða og geri viðeigandi ráðstafan-
ir til þess að þessir sameiginlegu
þættir húsfélaga séu færðir í viðun-
andi horf.
Höfundur er búfræðingur frú
Hvanneyri.