Morgunblaðið - 31.12.1999, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nýr samningur um krabbameinsleit milli heilbrigðis-
ráðuneytisins og Krabbameinsfélagsins
Greiddar verða 165
milljónir á ári í fímm ár
Morgunblaðið/Golli
Ingibjörg- Pálmadóttir heilbrigðisráðherra og Sigurður Bjömsson, for-
maður Krabbameinsfélags Islands, skrifuðu í gær undir nýjan þjónustu-
samning vegna krabbameinsleitar.
Bifreiðastöð ÞÞÞ sýknuð af kröfum
þrotabús Þörðar Þórðarsonar
Ekki lagaskilyrði
til að rifta
ráðstöfun eigna
NÝR samningur milli heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins og
Krabbameinsfélags íslands um
skipulega leit að krabbameini í leg-
hálsi og brjóstum kvenna var undir-
ritaður í gær. Samkvæmt þjónustu-
samningnum greiðir ríkissjóður
Krabbameinsfélaginu 165 milljónir
króna á ári í fimm ár miðað við verð-
lag árið 2000.
Nýi samningurinn kemur í stað
tveggja samninga sem áður voru í
gildi, verksamnings félagsins við
ráðuneytið frá 1992, og samnings
Tryggingastofnunar ríkisins við fé-
lagið frá árinu 1995. Markmið
krabbameinsleitarinnar, sem samn-
ingurinn tekur til, er að draga úr
sjúkdómum og dauðsföllum af völd-
um framangreindra krabbameina.
Skoðaðar verða ár hvert allt að 35
þúsund konur á aldrinum 20 til 69
ára vegna leitar að leghálskrabba-
meini og allt að 18 þúsund konum á
aldrinum 40 til 69 ára vegna leitar að
brjóstakrabbameini.
Samningsupphæðin, 165 milljónir
króna á ári, verður verðbætt að
þremur fjórðu hlutum með launa-
vísitölu opinberra starfsmanna og
bankamanna og að einum fjórða með
vísitölu neysluverðs.
Um 150 fleiri konur hefðu látist
miðað við óbreytta dánartíðni
Sigurður Bjömsson, formaður
Krabbameinsfélags íslands, og Ingi-
björg Pálmadóttir heilbrigðisráð-
herra skrifuðu undir samninginn í
húsakynnum Krabbameinsfélagsins
í gær. Við það tækifæri sagði Sigurð-
ur að starfsemi Leitarstöðvar félags-
ins hefði frá upphafi, fyrir 35 árum,
beinst að því að fækka nýjum tilfell-
um af leghálskrabbameini og lækka
dánartíðni sjúkdómsins. Sagði hann
árangurinn ótvíræðan, dánartíðnin
hefði lækkað um 75% og nýgengi um
67%. Sagði Sigurður að áætlað hefði
verið að um 150 fleiri konur hefðu
látist af völdum sjúkdómsins ef dán-
artíðnin hefði haldist óbreytt frá ár-
unum 1966-1970 og fram til ársins
1995. Sagði hann samninginn eiga að
tryggja konum í landinu aðgang að
leitinni óháð búsetu og efnahag. For-
maðurinn sagði að leitarstarfinu
væri með samningnum tryggður
traustur starfsgrundvöllur.
Undir það tók heilbrigðisráðherra
og sagði samninginn hafa verið lengi
í burðarliðnum. Sagði Ingibjörg að
auk þess að tryggja rekstur Leitar-
stöðvarinnar væri gerður upp halli
frá þessu ári og vegna lokauppgjörs
samningsins frá árinu 1992, alls um
70 milljónir króna, sem fengist hefðu
á fjáraukalögum. Hún sagði fjár-
framlög með nýja samningnum
hækka um 20%. Ráðherra þakkaði
Krabbameinsfélaginu fyrir mikil-
væg störf og sagði þau nú tryggð
áfram með samningnum og bókun-
um hans.
Ráðuneytið hefur falið landlækni
að annast faglegt eftirlit með þjón-
ustunni, sem keypt er samkvæmt
samningnum, og Ríkisendurskoðun
er heimilt að gera fjárhagsendur-
skoðun og stjómsýsluendurskoðun
hjá félaginu á starfsemi sem fellur
undir þjónustusamninginn.
HÉRAÐSDÓMUR Vesturlands hef-
ur sýknað Bifreiðastöð Þórðar Þ.
Þórðarsonar ehf. af kröfum þrotabús
Þórðar Þórðarsonar, sem krafðist
þess að rift yrði þeirri ráðstöfun
eigna sem gerð var með kaupsamn-
ingi stefndu og þrotamanns frá 3.
mars 1995 um kaup stefndu á eignum
Þórðai’ Þórðarsonar. Þess var krafist
að stefndu yrði gert að greiða stefn-
anda rúmar 26 milljónir króna auk
málskostnaðar.
Héraðsdómur komst að þeirri nið-
urstöðu að ekki væru lagaskilyrði
samkvæmt gjaldþrotaskiptalögum til
að lifta umræddri ráðstöfun eigna og
sýknaði því stefndu hinn 16. desem-
ber sl.
Bifreiðastöð ÞÞÞ var stofnuð í des-
ember 1993. Hinn 3. mars 1995, dag-
inn eftir að skattrannsóknastjóri rík-
isins leiddi í Ijós með skýrslu sinni að
vantalin velta Þórðar Þ. Þórðarsonar
á árunum 1989-1994 hefði numið um
150 milljónum króna, seldi Þórður
sonum sínum í Bifreiðastöð ÞÞÞ þær
eignir sem tilheyrðu einkafirmanu og
RANNSÓKNASTOFA Háskóla
fslands og Sjúkrahúss Reykjavík-
ur í öldrunarfræðum var formlega
opnuð í gær.
Rannsóknastofan er rekin á veg-
um öldrunarsviðs SR í samvinnu
við læknadeild HÍ og er ætlað að
verða miðstöð í öldrunarfræðum.
Sérhver vísindagrein, ein eða í
samvinnu við aðrar, getur átt aðild
að rannsóknastofunni, svo fremi að
viðfangsefni hennar lúti að öldrun.
Rannsóknarverkefnin geta tekið til
heilbrigðisþátta, félagslegra, fjár-
hagslegra og annarra þátta sem
var samanlagt söluverð tæpar 87
mOljónir króna.
Riftunarkrafa stefnanda í málinu
byggðist m.a. á því að fyrirsvars-
mönnum stefnda hefði mátt vera
fullkunnugt um hvernig horfði með
skattrannsókn föður þeirra og að
hann yrði ógjaldfær í kjölfar endur-
álagningar skatta. Þá var einnig
byggt á því að greiðslueyrir hefði ver-
ið í meira lagi óvenjulegur þar sem
engin peningagreiðsla hefði verið
innt af hendi heldur hefði kaupverðið
allt verið greitt með afhendingu
skuldabréfa til 22 ára án trygginga og
gjaldfellingarheimOd. Stefndu mót-
mæltu þessum málsástæðum stefn-
enda þar sem fyrir hefði legið langur
aðdragandi að kaupunum og kaupin
ekki að neinu leyti verið gerð vegna
skattrannsóknarinnar eða í því skyni
að skjóta eignum undan hugsanlegu
gjaldþroti. Þá báru stefndu einnig
m.a. fyrir sig að algengt væri í við-
skiptum um fyrirtæki og fasteignir
að seljandi lánaði kaupverð hins selda
að hluta eða að öllu leyti.
tengjast lífsgæðum aldraðra.
I stjórn rannsóknastofunnar
sitja Pálmi V. Jónsson, dósent í
öldrunarlækningum, sem jafn-
framt er formaður stjórnarinnar,
dr. Margrét Gústafsdóttir, dósent í
öldrunarhjúkrun, Anna Birna
Jensdóttir, hjúkrunarfram-
kvæmdastjóri á öldrunarsviði SR,
Jón Eyjólfur Jónsson, yfirlæknir á
öldrunardeild Landspítalans, og
Sigurveig H. Sigurðardóttir, fé-
lagsráðgjafi og framkvæmdastjóri
Rauða krossins í Reykjavík.
Rannsóknastofa í öldr-
unarfræðum opnuð
Skortur á lítíumsítrati
Hráefnisskorti er-
lendis um að kenna
•• a
Héraðsddmur í máli Oryrkjabandalags Islands
gegn Tryggingastofnun ríkisins
Hópur öryrkja gæti
átt kröfu á ríkið
RÓBERT Westman, framkvæmda-
stjóri lyfjafyrirtækisins Delta hf.,
sem flytur inn hráefni í geðlyfið lít-
íumsítrat og setur það á töfluform,
segir hráefnisskort erlendis hafa
Hross
drepast úr
hungri
AÐ sögn Katrínar Andrésdóttur,
héraðsdýralæknis á Suðurlandi,
hafa verið gerðar alvarlegar at-
hugasemdir við meðferð á útigangs-
hrossum á bæ einum í Rangárvalla-
sýslu. Hrossaeigandinn, sem hefur
haft hrossin í hagagöngu, hefur nú
flutt þau til síns heima.
Gerðar hafa verið ítrekaðar at-
hugasemdir vegna illrar meðferðar
áþessum hrossum en talið er að
milli fimm og átta hafi drepist úr
hungri síðasta vetur og hefur ekki
verið gengið frá hræjunum enn.
Ekki er vitað til að nein hross hafi
drepist í vetur.
„Þetta mál er nú í vinnslu hjá
okkur og sýslumanni. Þessi bóndi
hefur verið margkærður af bænd-
um í nágrenninu og margar athuga-
semdir gerðar," segir Katrín.
valdið því að lyfið hafi ekki fengist
hér undanfarnar vikur.
„Það hefur ekki verið hægt að út-
vega hráefni af einum eða öðrum
ástæðum. Þetta getur gerst í þessum
iðnaði og þetta er svo fastskorðuð
framleiðsla að menn geta ekki
skipt um birgja nema í gegnum
ákveðið ferli,“ segir Róbert.
Róbert segir að þegar svona atriði
komi upp hafi Delta lagt sig fram um
að útvega lyf í gegnum samstarfsað-
ila eins og Pharmaco eða Lyfjaversl-
unina.
„Við erum vitaskuld með metnað
til að svona lagað komi ekki fyrir aft-
ur, en ég get ekkert fullyrt um það.
En til að upplýsa um stöðu mála nú
þá ætti hráefnið að vera komið í hús
og lyfið að koma á markað í byrjun
janúar," segir Róbert.
Umboðsmað-
ur barna skip-
aður til 5 ára
FORSÆTISRÁÐHERRA hef-
ur að nýju skipað Þórhildi
Líndal til að vera umboðsmað-
ur barna til fimm ára frá 1. jan-
úar nk.
STANDI dómur Héraðsdóms
Reykjavíkur í máli Öryrkjabanda-
lags Islands gegn Tryggingastofn-
un ríkisins óhaggaður mun hópur
öryrkja eiga kröfu á hendur ríkinu
um greiðslu tekjutryggingar fyrir
tímabilið 1. janúar árið 1994 til 1.
janúar árið 1999. Enn hefur ekki
verið tekin ákvörðun um það í heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneyt-
inu hvort dómnum verður áfrýjað,
að sögn Guðríðar Þorsteinsdóttur,
skrifstofustjóra í ráðneytinu. Hún
telur ákvörðunar um það að vænta
fljótlega eftir áramót.
Það var samróma niðurstaða
fjölskipaðs dóms í Héraðsdómi
Reykjavíkur i fyrradag í máli Ör-
yrkjabandabandlags íslands gegn
Tryggingastofnun ríkisins að
óheimilt hefði verið að skerða
tekjutryggingu örorkulífeyrisþega
á grundvelli ákvæðis í reglugerð
sem gefin var út í september árið
1995, reglugerðina hefði skort
næga lagastoð til skerðingarinnar.
Skerðing á grundvelli gildandi
lagaákvæðis heimil
Meirihluti dómsins komst hins
vegar að þeirri niðurstöðu að heim-
ilt væri að skerða tekjutryggingu
örorkulífeyrisþega í hjúskap vegna
tekna maka á grundvelli gildandi
lagaákvæðis. Einn dómaranna skil-
aði sératkvæði þar sem hann komst
að þeirri niðurstöðu að skerðingin
bryti í bága við tiltekin ákvæði
stjórnarskrárinnar og alþjóðasátt-
mála sem íslenska ríkið er aðili að.
Garðar Sverrisson, formaður Ör-
yrkjabandalags Islands, segir ekk-
ert benda til annars en bandalagið
láti reyna á það atriði sem réttur-
inn klofnaði um fyrir æðri dómstig-
um.
„Mér er sagt að þetta sé mátt-
lausasta já sem sést hafi í lengri tíð
í héraðsdómi,“ sagði Garðar um
rökstuðning fyrir niðurstöðu meiri-
hluta dómsins er þetta varðaði.
Hann telur sératkvæðið hins vegar
vel rökstutt.
í rökstuðningi meirihlutans segir
meðal annars að þegar litið sé til
lagareglna um gagnkvæma fram-
færsluskyldu hjóna og þess að al-
mennt verði að játa löggjafanum
rúma heimild til lagasetningar á
þessu sviði, verði ekki talið að þessi
háttur á ákvörðun bóta til handa
öryrkjum brjóti gegn stjórnarskrá
né þeim alþjóðlegu skuldbindingum
sem Islendingar hafa tekist á hend-
ur.
I sératkvæðinu kemur hins vegar
fram að við mat á því hvort brotið
sé gegn þeim ákvæðum stjórnar-
skrár og alþjóðasáttmálum sem
vitnað var til í málinu verði ekki lit-
ið framhjá þeim fjárhæðum sem
um sé að ræða. Þar segir að þegar
fjárhæð gi’unnörorkulífeyris sé virt
og litið sé til skertrar eða jafnvel
engrar starfsorku þyki möguleikar
öryrkja til að sinna framfærslu-
skyldu sinni samkvæmt tilvitnuðum
ákvæðum hjúskaparlaga litlir.
í rökstuðningi sératkvæðisins
segir meðal annars: „Það að flytja
lögbundinn rétt öryrkja skv. 76. gr.
stjórnarskrár yfir á maka öryrkja
og gera öryrkja algjörlega háðan
maka sínum fjárhagslega gengur
gegn yfirlýsingum um réttindi fatl-
aðra og er brot á ákvæði stjórnar-
skrár um jafnrétti og stjórnar-
skrárverndaðan rétt til aðstoðar
vegna örorku, enda telst það, að
geta gengið í hjúskap að vissum
skilyrðum fullnægðum, hluti al-
mennra mannréttinda og eðlilegs
lífs.“