Morgunblaðið - 31.12.1999, Blaðsíða 79

■MORGUNBLAÐIÐ
EÖSTUDAGUR.31,DESEMBBR,1909 s?9
Hugleið-
ingar
Frá Eyjólfí Guðmundssyni:
SKIPTAR skoðanir hafa verið um
það hvort sálir okkar mannanna lifí
efth’ þessa jarðvist. Sumh- álíta jafn-
vel að engin sál sé til. Meðal fjölhæfs
gáfufólks er þessi hugsanagangur
ríkjandi og er þá hvorki trúað á til-
veru Guðs, né annarra ósýnilegra
anda.
Sá sm þetta ritar hefur aðra skoð-
un. Guð er til sem vitigæddur andi
og kraftur, okkur mönnum lítt skilj-
anlegur. Góðar verur, svo sem engl-
ar, eru tengdar þessum Guðdómi,
geta komið okkur til hjálpar, þegar á
reynir. Mótaðilinn - Myrkrahöfðing-
inn, sem stundum er nefndur Satan
er líka til. Hann er andi og persóna,
ásamt illum öflum, sem forfeður
okkar nefndu ýmist ára, djöfia eða
púka. Þessi illu öfl, geta sótt að okk-
ur, á degi sem nóttu og orðið orsaka-
valdur að margs konar ógæfu. Til að
berjast gegn þessum neikvæðu öfl-
um, er bænin besta vopnið, og þá
einfaldlega vegna þess að góðir and-
ar laðast til okkar, en hin illu öfl
verða að hopa af hólmi.
Sálir okkar mannanna lifa, eftir
dauða líkamans, en geta verið jarð-
bundnar í misjafnlega langan tíma. I
sumum tilvikum eru þær tengdar
jörðinni svo öldum skiptir. Nokkuð
haldgóðar upplýsingar, um þetta
hafa fengist gegnum miðla og sjá-
endur.
Forfeður okkar trúðu því að til
væru náttúruandar, svo sem álfar,
huldufólk og áhrifamiklar landvætt-
ir. Þeir reyndu á ýmsan hátt að ving-
ast við þessar ósýnilegu verui’, eða
Guði. Það var ert með fórnum, svo-
kölluðum blótum. -
En í dag trúa íslendingar að til
séu duldar vættir, úti í náttúrunni -
andar sem eigi að umgangast með
tillitssemi.
Ut frá þessu má segja að við lifum
í heimi, þar sem ýmsar ólíkar verur
eða andar hafa sína tilvist. Þetta
skiptir okkur miklu, því þessi öfl,
hverju nafni sem þau nefnast, geta
gripið inn í líf okkar, og skapað
gæfu, eða ógæfu.
Eftir að land varð kristnað,
beindu menn bænum sínum ekki að-
eins til Guðs, heldur einnig til dýr-
linga - manna og kvenna, sem í lif-
enda lífí höfðu stundum
lækningamátt, og voru mjög trúaðar
persónur.
Við íslendingar eigum okkar þjóð-
ardýrling, Þorlák Þórhallsson, sem
fæddur var á Hlíðarenda í Fljótshlíð
árið 1133. Hann varð síðar klerkur í
Odda og eftir það biskup í Skálholti.
Þorlákur biskup hinn helgi, eins
og hann hefir oft verið nefndur, hefir
lengi þótt góður til áheita, reyndar
allt frá því að hann lést, 23. desem-
ber árið 1193.
Jarðneskar leifar hans voru tekn-
ar upp og lagðar í skrín í Skálholt-
skirkju, 20. júlí 1198. Skrín þetta,
sem var skreytt gull- og silfurbún-
aði, var í kirkjunni fram að siða-
skiptum. Ekki er vitað hvað varð af
þessum fornu menjum dýrlingsins
eftir það. Messudagui’ hans, Þor-
láksmessa, var lögfestur á alþingi
1199. Því voru á Þorláksmessu, 800
ár frá upphafi þssa hátíðisdags.
Sá sem þetta ritar, hefur af og til
mætt ýmsum mannraunum í lífi
sínu, og meiri mótgangi en fólk al-
mennt. Hann hefur, hin seinni ár,
heitið á Þorlák, og fengið sínar óskir
og væntingar uppfylltar.
Þeim sem verða fyrir mótlæti, eða
þeim sem óska sér einhverra hags-
bóta og frapigangs í lífinu, er bent
möguleikann á að heita á Þorlák
Þórhallsson, hinn helga.
Rétt er að geta þess, fyrir þá sem
vilja heita á Þorlák, að til er Aheita-
sjóður Þoi-láks helga. Hann er varð-
veittur í Búnaðarbankanum á Hellu.
Með stjórn hans fara: bankastjórinn
í Búnaðarbankanum á Hellu, sýslu-
maður Rangæinga, Hvolsvelli, og
sóknarpresturinn í Odda.
EYJÓLFUR GUÐMUNDSSON
frá Heiðarbrún.
Stórtækar hugmyndir
og framkvæmdir
SKAK
Lærdómsrfk skák
KORCHNOI - KARPOV
Merano 1981
STÓRTÆKAR hugmyndir og
framkvæmdir hafa verið taldar til
höfuðdyggða á sögueyjunni góðu.
Eins og gengur og gerist hafa sum-
ar þeirra gengið upp á meðan aðrar
hafa hrunið eins og spilaborgir. Yf-
irleitt er helsta ástæðan fyrir fall-
völtu gengi sú, að áætlanir hafa ekki
verið byggðar á raunhæfum vænt-
ingum og þekking á grundvallar:
atriðum hefur ekki verið til staðar. í
þessu sambandi má minnast „töfra-
lausna" íslensks efnahags fyrir
rúmum 10 árum, sem áttu að felast í
fiskeldi, loðdýrarækt og ýmissri
annarri atvinnustarfsemi. Nú þegar
mikill uppgangur hefur verið í efna-
hagslífinu mætti spyrja sig hvar og
hvenær „töfralausnirnar“ koma
fram í dagsljósið, þegar hinn óum-
flýjanlegi öldudalur hefst?
Margir skákmenn falla í þá gildru
að ætla sér um of, framkvæma áætl-
anir sem líta út fyrir að vera djarfar
og snjallar, en reynast síðan storm-
ur í vatnsglasi. Einn af þeim heims-
meisturum sem var snillingur í að
fletta ofan af slíkum skákmönnum
var Anatoly Karpov. Þó að minna
fari fyrir tilþrifum hans hin síðari
misseri eru margar af skákum hans
meistaraverk í einfaldleik, næmi og
stöðumati. Það síðastnefnda var og
er hans aðalsmerki þar sem allar
framkvæmdir ei-u byggðar á raun-
hæfu mati og frábærum skilningi.
Eftirfarandi skák frá heimsmeist-
araeinvígi hans 1981 við Korchnoi er
sígilt dæmi um stöðubaráttu gegn
staka d4-peðinu, en með lærdóms-
ríkum hætti tókst Karpov að koma í
veg fyrir að sóknaráætlanir and-
stæðingsins hefðu nokkra mögu-
leika á að ganga upp.
Hvítt: Viktor Korchnoi
Svart: Anatoly Karpov
Heimsmeistaraeinvígið í Merano
1981 (9)
Drottningarbragð [D53]
l.c4 e6 2.Rc3 d5 3.d4 Be7 4.Rf3
Rf6 5.Bg5 h6 6.Bh4 0-0 7.Hcl dc
8.e3 c5 9.Bxc4 cd lO.ed
Þar með kemur upp ein af algeng-
ustu peðastöðum sem hægt er að fá í
skák, en hún einkennist af staka d4-
peðinu. Sú spurning hvort það sé
veikleiki eða styrkleiki veltur aðal-
lega á því hvernig slíkar stöðutýpur
eru meðhöndlaðar af keppendum. I
þessu tilviki er það frekar veikleiki
sökum ólánlegrar stöðu svartreita
biskups hvíts.
10.. .Rc6 11.0-0 Rh5!
Þegar teflt er gegn stöku peði eru
uppskipti á léttum mönnum af því
góða. Þessi snjalli riddaraleikur
þvingar fram brotthvarf svartreita
biskups hvíts.
12.Bxe7 Rxe7 13.Bb3 Rf6 14.Re5
Bd7 15.De2 Hc8 16.Re4
16.Hfel hefði verið betri mögu-
leiki þar sem hvítur á að reyna að
halda sem flestum léttum mönnum á
borðinu.
16.. .Rxe4 17.Dxe4 Bc6!
Einföld og góð leið til að valda b7
peðið.
18.Rxc6 Hxc6 19.Hc3
Hugmyndin með þessu er hugs-
anlega að nýta hrókinn meðfram
þriðju reitaröðinni til árásar á
kóngsvænginn. Hinsvegar eru slík-
ar áætlanir dæmdar til að mistakast
sökum ónægs mannafla. 19. Hxc6
var betra.
19.. .Dd6 20.g3?!
Einn erfiðasti þáttur
skáklistarinnar er að
ákveða hvar staðsetja
eigi peðin, en ástæðan
fyrir því er sú, að ólíkt
öðrum mönnum ganga
þau ekki aftur á bak
þannig þegar þau eru
sett fram er það óaft-
urkallanlegt. Betra var
að bíða með að ákveða
hvernig peðastaðan á
kóngsvæng skyldi líta
út.
20.. .Hd8 21.Hdl
Hb6!
Djúpur leikur sem
sýnir frábæran skiln-
ing. Grundvallaráætl-
un svarts byggist á að þrefalda
þungu mennina á d-línunni og ráð-
ast á d4-peðið. Hinsvegar var ekM
hægt að gera það strax þar sem
21...Dd7 gekk ekki upp sökum lepp-
unarinnar á a4. Jafnframt væri ekki
gáfulegt að leika 21...a6 þar sem
ekki er enn ljóst hvemig peðastaða
er heppilegust fyrir svartan á
drottningarvæng.
22.Del Dd7 23.Hcd3 Hd6
Svona stöðu vilja allir fá sem berj-
ast gegn staka peðinu fræga. Þungu
menn hvíts standa allir til varnar
peðinu, grjótpassívir og leiðinlegir.
Menn svarts eru hinsvegar eins og
stórskotalið, sem beinist allt að
veikum punkti andstæðingsins og er
hvenær sem er tilbúið að reiða til
höggs.
24.De4 Dc6 25.Df4 Rd5 26.Dd2
Db6 27.Bxd5 Hxd5 28.Hb3 Dc6
29.Dc3 Dd7 30.f4
Sorgleg veiking hvítu kóngsstöð-
unnar, en hvað var til ráða?
30...b6! 31.Hb4 b5 32.a4 ba
33.Da3 a5 34.Hxa4 Db5!
Senn fer að líða að því, að stór-
skotaliðið hefji lokaárás sína.
35.Hd2 e5!
Þar féll sprengjan!
36.fe Hxe5 37.Dal
De8!
Stórglæsilegur loka-
hnykkur. Hvítu kóngs-
stöðunni verður ekki
bjargað héðan af.
38.de Hxd2 39.Hxa5
Dc6 40.Ha8+ Kh7
41.Dbl+ g6 42.Dfl
Dc5+ 43.Klil Dd5+
0:1
Hver er þinn upp-
áhalds skákmaður?
Taflfélagið Hellir
gengst nú fyrfi lauf-
léttri könnun á því
hvaða íslenskur skák-
maður er í mestu upp-
áhaldi hjá íslending-
um. Sá sem flest stig fær í
könnuninni hlýtur nafnbótina upp-
áhalds skákmaður aldarinnar.
Þetta er auðvitað til gamans gert
og allir geta tekið þátt í könnuninni,
hvort sem þeir eru reyndir skák-
menn, eða skákáhugamenn sem láta
sér duga að fylgjast með skákfrétt-
um og hrifist hafa af fjölmörgum af-
rekum íslenskra skákmanna.
Valið fer þannig fram að lesendur
velja sína 5 uppáhalds skákmenn og
senda til Taflfélagsins Hellis í tölvu-
pósti (hellir@simnet.is) og verða úr-
slitin birt í byrjun nýs árs. Þátttak-
endum gefst einnig kostur á að velja
uppáhaldsskák sína teflda af ís-
lenskum skákmanni. Góð viðbrögð
hafa orðið við uppáhalds skákmanni
aldarinnar og sitthvað mun koma á
óvart þegar niðurstaðan verður birt.
Þeir sem vilja taka þátt í uppátæk-
inu verða að senda tillögu sína til
Hellis áður en árið 2000 hefst.
Fyrirkomulagið á vali á upp-
áhalds skákinni er með öðrum
hætti. Allar skákir sem verða til-
nefndar fyrir áramót verða birtar á
Heimasíðu Hellis á PGN-formi og
þar geta skákáhugamenn skoðað
skákirnar sem munu keppa um titil-
inn uppáhaldsskák aldarinnar.
Frestur til að tilnefna skákir vegna
uppáhalds skákar aldarinnar er til
miðnættis þann 31. desember 1999.
Nýársskákmót
Skeljungs
Sunnudaginn 2. janúar munu
sterkustu skákmenn landsins leiða
saman hesta sína á nýársskákmóti
Skeljungs sem nú er haldið í fyrsta
skipti. Mótið er haldið í samvinnu
við Taflfélag Reykjavíkur og verður
keppt í húsakynnum Skeljungs á 8.
hæð að Suðurlandsbraut 4 og hefst
mótið klukkan 14. Af átján keppend-
um sem þekkst hafa boð um þátt-
töku í mótinu eru sjö stórmeistarar
og þrír alþjóðlegir meistarar. Stór-
meistararnir eru: Friðrik Ólafsson,
Hannes Hlífar Stefánsson, Helgi Ól-
afsson, Jóhann Hjartarson, Jón L.
Arnason, Margeir Pétursson og ■
Þröstur Þórhallsson. Alþjóðlegu
meistararnir eru: Jón Viktor Gunn-
arsson, Karl Þorsteins og Sævar
Bjarnason. Aðrir sem þátt taka í
mótinu eru Arnar Gunnarsson, Árni
Ármann Árnason, Ágúst Sindri
Karlsson, Ásgeir Þór Árnason,
Bragi Kristjánsson, Magnús Pálmi
Örnólfsson, Stefán Kristjánsson og
Þráinn Vigfússon. Mótið er hrað-
skákmót. Búast má við hvössum og
skemmtilegum viðureignum og er
húsið opið öllum áhugamönnum um
skák á meðan húsrúm leyfir.
Fyrsta atkvöld nýs árs
Taflfélagið Hellir heldur fyrsta
atkvöld ársins 2000 mánudaginn 3.
janúar og hefst mótið kl. 20. Fyrst
eru tefldar 3 hraðskákir þar sem
hvor keppandi hefur 5 mínútur til að
ljúka skákinni og síðan þrjár at-
skákir, með tuttugu mínútna um-
hugsun. Sigurvegarinn fær verð-
laun, máltíð fyi’ir tvo frá
Pizzahúsinu. Þá verður dreginn út
af handahófi annar keppandi, sem
einnig fær máltíð fyrir tvo hjá Pizza-
húsinu. Þar eiga allir jafna mögu-
leika, án tillits til árangurs á mótinu.
Þátttökugjald er kr. 300 fyrir fé-
lagsmenn (kr. 200 fyrir 15 ára og'"
yngri) og kr. 500 fyrir aðra (kr. 300
fyrir 15 ára og yngri).
Skákmót á næstunni
2.1. TR. Nýársmót Skeljungs
3.1. Hellir. Atkvöld
7.1. SA. 15 mínútna mót
9.1. TR. Skákþing Reykjavíkur
9.1. SA. Uppskeruhátíð
10.1. Hellir. Fullorðinsmót
10.1. TG. Mánaðarmót
Daýi Örn Jónsson
Helgi Áss Grétarsson
Nuddnám
hefst I o. janúar nk.
Nuddnámið tekur eitt og
hálft ár. Útskriftarheiti er
nuddfræðingur.
Námið er viðurkennt af
menntamálaráðuneytinu og
Félagi íslenskra nuddfræð-
inga. Upplýsingar í síma
567 8921 virka daga kl.
13-17. Hægt er að sækja
um í síma, á staönum eða
fá sent umsóknareyðublað.
Kynningarkvöld mánudag-
inn 3. janúar kl. 20.00.
Nuddskóli
Guðmundar
Smiðshöfða 10, 112 Rvík
______2. og 3. hæð__
Meðlagsgreiðendur
Meðlagsgreiðendur, vinsamlegast
gerið skil fyrir árslok
og forðist vexti og kostnað.
Innheimtustofnun sveitarfélaga,
Lágmúla 9, 108 Reykjavík,
sími 568 6099, fax 568 6299.
Anatoly
Karpov