Morgunblaðið - 02.03.2000, Blaðsíða 52

52 FIMMTUDAGUR 2. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hjólreiðar - umhverfis-
* vænn samgöngumáti?
INGA Jóna Þórðar-
dóttir gaf það í skyn í
morgunþætti á Stöð 2
og Bylgjunni fímmtu-
dagsmorguninn 20.
janúar að ekki þyrfti að
huga að stígum fyrir
hjólandi og gangandi
umferð ef lögð verða
miðlæg gatnamót á
homi Miklubrautar og
Kringlumýrarbrautar,
því að hjól væru notuð
sem afþreying en ekki
sem samgöngutæki til
og frá vinnu. Þetta er
mikill misskilningur
hjá henni og hef ég töl-
ur úr talningum sem
Slysavarnafélagið gerði á horni
Miklubrautar og Snorrabrautar 3.
október 1996-97 og 1998 kl. 7.45-
8.25. Á þessum árum fjölgaði hjól-
andi úr 118 upp í 150 manns.
Talningin er gerð eins og sést í
október en ekki um mitt sumar og
sýnir jafnframt að tíminn sem er kl.
7.45 til 8.25 er ekki sá tími sem fólk
er að hjóla sér til gamans fyrst og
fremst. Þarna eru bara ein gatnamót
í borginni tekin, en fleiri leiðir er um
að velja. Þetta sýnir að hjólreiðar
eru að aukast og með bættum að-
stæðum og hvetjandi aðgerðum
stjómvalda aukast þær meira og þá
minnkar bílaumferðin jafnframt.
Það má einnig geta þess að t.d.
Reykjavíkurborg er aðili að Ála-
borgarsáttmálanum, Staðardagskrá
21 og Car free city sem eru sam-
þykktir þar sem Reykjavíkurborg
skuldbindur sig til að gera umhverf-
isvænum samgöngum hærra undir
,%«i»öfði.
Eg er ekki talsmaður þess að
leggja eigi öllum bílum og allir hjóli,
gangi eða fari með strætó til og frá
vinnu og skóla, en mikið væri það
samt góð framtíðarsýn og hugsið
ykkur hversu tært loftið yrði. Mér
finnst að fólk eigi að vera í þeirri að-
stöðu að það þurfí ekki nauðsynlega
að eiga 2 bíla á heimili til að dagurinn
gangi upp heldur geti fólk litið á hjól-
reiðar sem raunhæfan kost í sam-
göngumálum. Hjólin eru orðin það
góð að þau þola rigningu og snjó-
komuna með góðri smurningu og
réttu viðhaldi. Ljós er
hægt að kaupa í öllum
hjólabúðum og betra að
hafa þau öflug frekar
en dauf. Rauð að aftan
en hvít að framan.
Nagladekk eru búnað-
ur sem er nauðsynleg-
ur yfir veturinn og fást
einnig í hjólabúðum
ásamt góðum hjálmum
sem er höfuðatriði og
hlífðarfatnaði. Það fólk
sem er með börn þarf
ekki að örvænta því til
eru kerrur aftan í hjólið
sem bera allt að 70 kg
og taka tvö böm og má
einnig nota í innkaupa-
ferðina. Stólarnir aftan á hjólin eru
vinsælir og hentugir fyrir böm sem
hafa gaman af útiveranni og því sem
umhverfið hefur upp á að bjóða. Það
sést á þessari upptalningu að það er
fátt því til fyrirstöðu að fólk geti hjól-
að nema því finnst það ekki öraggt í
umferðinni og á þetta ekki síst við
um þá sem hafa börnin með í stól eða
kerra. Oft era ljósastaurar í miðri
gangstéttinni eða önnur umferðar-
skilti þrengja að og hjólandi er ekki
gert kleift að hjóla beint yfir þver-
götu sem verður á vegi þeirra heldur
verður að taka beygjur og það stund-
um meira en 90 gráður þó förinni sé
heitið í beina stefnu meðfram aðal-
braut. Gott dæmi um þetta er áður-
nefnd gatnamót á Miklubraut -
Kringlumýrarbraut þar sem að stíg-
arnir sjást beinir sitthvora megin við
gatnamótin en sveigjur og krappar
beygjur era við gatnamótin og stöðv-
unarlínan það framalega að ef bílar
fara yfir hana er erfitt að komast,
sérstaklega ef maður er með kerra
aftan í. Það era heldur engin viðvör-
unarskilti sem vara bílstjóra við
gangandi og hjólandi umferð á
beygjuaðreinunum þar sem gang-
brautarlínurnar hverfa á haustdög-
um.
Þeim sem hjóla allan ársins hring
finnst vanta viðhorfsbreytinguna hjá
stjórnvöldum, að hjólreiðar séu ekki
bara skemmtun heldur líka sam-
göngumáti sem ber að virða eins og
rétt annarra í umferðinni.Til íslands
koma margir hjólandi ferðamenn og
Samgöngur
Hjólreiðar eru að auk-
ast, segir Alda Jóns-
dóttir, og með bættum
aðstæðum og hvetjandi
aðgerðum stjórnvalda
aukast þær meira.
það sem bíður þeirra er Reykjanes-
brautin sem er einn umferðar-
þyngsti þjóðvegur landsins og um-
ferðarhraðinn er mikill. Þar er
einnig mikil umferð stórra bfla sem
erfitt er að hjóla í kjölsogið á þegar
þeir þjóta hjá sérstaklega ef einnig
er rok og rigning. Það er sem betur
fer farið að ræða um hjólaveg þar
meðfram enda á flestum stöðum nóg
pláss sérstaklega ef Vegagerðin
gerði ráð fyrir hjólavegum í sínum
framkvæmdum.
Þá er komið að vandamálinu sem
er að hjólreiðar eru ekki í skipulag-
inu eins og aðrar samgöngur þó hjól-
reiðum sé skotið inn í umferðarlögin
með bflaumferð og síðan sem gesti á
gangstígana (mest út af bömum sem
verða að geta hjólað um) þá vantar
heildarskipulagslausn. Bflstjórar
vilja reiðhjólamenn burt af götunum
þar sem þeim finnst þeir fara alltof
hægt, en hjólreiðafólk má vera sem
gestur á göngustígunum þar sem
mikið átak hefur verið gert í lagn-
ingu þeirra á síðustu áram. Það sýnir
sig líka að göngustígamir era mikið
notaðir til almennrar útivistar og
hjólreiðafólk er orðið fyrir á þeim.
Næsta raunhæfa skrefið er að fá
hjólavegi inn í vegalög þar sem
Vegagerðin hefur heildaryfirsýn yfir
þennan samgöngumöguleika eins og
aðra vegagerð. Hjólavegir meðfram
aðalvegum (best að þurfa ekki að
vera alveg í umferðinni þar sem að
það er hægt), góðar tengingar milli
sveitarfélaga og merkingar hjóla-
leiða eins og annarra leiða er
draumaframtíðarsýn hjólreiða-
mannsins og væri ekki ólíklegt að
brátt yrðu götumar einfaldaðar, en
tvíbreikka þyrfti hjólavegina.
Alda
Jónsdóttir
~ M
\mm
Aðhakts-
námskeió
8 vikna átaksnámskeið hefst 6. mars fyrir konur og karla
sem saman stendur af æfingakerfum Les Mills
ViltÞú...
• Breyta líkamsástandi þínu
• Styrkjast
• Grennast
• Komast í betra form
• Aukafitubrennslu
Þrír lokaðir tímar á viku.
Frjáls mæting í alla aðra tíma sem
Þokkabót býður upp á.
Mikið aðhald.
• Fitumælt í upphafi og lok námskeiðs
• Regluleg vigtun
• Ummálsmæling
• Þolmæling
f Frostaskjóli 6
Skráning í síma: 561 3535
Höfundur er Formaður íslenska
fjallahjól&klúbbsins.
Textílkjallarinn
SBrúdargjafir
toppi, sœngurver og púdar
Barónsstíg 59
« 551 358 .
VashhuDi
A L H L I Ð A
VIÐSKIPTAHUGBÚNAÐUR
i Fjárhagsbókhald
i Sölukerfi
I Viðskiptamanna
kerfi
i Birgðakerfi
I Tilboðskerfi
I Verkefna- og
pantanakerfi
i Launakerfi
• Tollakerfi
Vaskhugi ehf. Síðumúla 15 - Sími 568-2680
U mh verfis vinir
og við hin
ÞAÐ er dapurleg
reynsla fyrir gamlan
náttúraunnanda að
heyra sí og æ að við-
horf, sem hann hefur
stutt og styður, ein-
kennist af kæraleysi
gagnvart náttúrunni,
gott ef ekki algerum
umhverfisfjandskap.
Þessir vinir fóstur-
jarðarinnar, sem svona
láta, hafa oft farið mik-
inn að undanfómu og
stundum vakið furðu
mína. Staðreyndir, hvað
þá mannleg nauðsyn,
skipta þetta fólk engu.
Það veit alltaf betur.
Standi til að leggja raflínu hér eða
þar rís það upp tp mótmæla og sparar
ekki skotfærin. Ég tala nú ekki um ef
annað meira stendur til.
Sem betur fer er þetta fólk mikill
minnihluti þjóðarinnar, þótt það virð-
ist halda annað og hiki ekki við að
túlka það svo ef færi gefst. Það er
gjaman látið sem þetta séu málsvarar
mikils meirihluta þjóðarinnar. Hitt
era bara voldugir náttúraspillar, sem
kæra sig kollótta um fóstuijörðina.
Þegar lítið gengur og undirtektir
ekki uppörvandi snúa menn sér til
nágrannaþjóða (les: Norðmanna) og
biðja um að þeir beiti þjóð okkar
þrýstingi og þvingunum. Þetta er nú
stundum kallað að „panta erlend af-
skipti af innanríkismálum þjóðar
sinnar". Ekki hefur það nú verið köll-
uð sérstök þjóðhollusta. Illindamenn
Sturlungaaldar hafa ekki fengið gott
eftirmæli fyrir þessháttar framferði.
En hvað um það, nauðsyn brýtur lög
og með illu skal illt út drífa.
Samt er eins og sumt fari fyrir ofan
garð og neðan hjá þessum vökumönn-
um umhverfisins.
Fljótsdalsvirkjun er svosem ekki
fyrsta virkjunin hér á landi, sem vakti
spumingar um umhverfisáhrif. Hún
er hins vegar fyrsta virkjunin, sem
vekur umtalsverðan áhuga vöku-
mannanna. Það var ekkert sjálfgefið
að menn samþykktu Blönduvirkjun,
sem um margt er hliðstæða fyrirhug-
aðrar Fljótsdalsvirkjunar. Þá var nú
heldur litið um mótmæli frá öðram en
húnvetnskum bændum sem knúðu
fram nokkrar bætur fyrir skerta bit-
haga. Annað var það nú ekki. Á hitt er
að líta að til stóð að hagnýta orkuna
frá Blöndu hér á suðvesturhominu en
ekki „fyrir örfáa austfirska framsókn-
armenn" (sbr. JFM).
Ekki hefur nú farið mikið fyrir af-
skiptum umhverfisvina af virkjana-
kraðakinu við Búrfell og þar í kring.
Þó er skylt að geta örfárra áhuga-
manna, sem stungu niður nokkrum
smáflöggum, þegar verið var að
sökkva athyglisverðum hveram þar á
svæðinu.
Það hefur ekki borið mikið á áhuga
náttúraunnenda á því að leiðrétta
umhverfisslys í Soginu. Hver er af-
staða þeirra til framkvæmda á Nesja-
völlum? Þar er, - eða var a.m.k., full
ástæða til að athuga sinn gang. Fram-
kvæmdirnar við Svartsengi era auð-
vitað náttúraspjöll í þrengstu merk-
ingu. Um það heyrist aldrei talað.
Það era svosem fleiri álitamál frá
umhverfissjónarmiði. Við höfum t.d.
nokkrar stórar verksmiðjur í gangi,
sem virðast ekki raska ró manna neitt
sérstaklega í dag.
Straumsvík stækkar og stækkar og
enginn segir neitt. I Hvalfirði rís
hvert verksmiðjubáknið á fætur öðru
og allt virðist í lagi með það. Menn
höfðu spáð þama drepandi mengun,
eins og reyndar í Straumsvík, en
mengun mælist sáralítil og ekki meiri
en af öðram mannlegum athöfnum.
Hvað finnst umhverfisvinum um
staðsetningu áburðarverksmiðju í
sjálfri höfuðborginni? Hvemig líst
þeim á Sundaveginn fyrirhugaða eða
hugmynd Júlíusar Vífils um flugvöll á
Engey og vegagerð þangað?
Nú er Villinganesvirkjun aftm-
komin á dagskrá, þar á að sökkva
gljúfri með stíflugerð. Gömul kona,
sem býr á árbakkanum,
mótmælir kröftuglega.
Þarmeð era þau mót-
maeli upptalin.
Ég hef áður drepið á
ferðir umhverfisvina til
Noregs og hðsbænir
þeirra þar.
Ekki þótti mér
skemmtilegt að sjá
minn gamla vin Hákon
Aðalsteinsson rölta um
fyrir framan kóngshöll-
ina í Osló í „hrekkja-
vökubúningi" og kveða
stemmu fyrir fjarstadd-
an kónginn. - Hitt var
sýnu verra þegar tals-
maður hreyfingarinnar
leyfði sér að fara með hreinar rang-
færslur og skrök þar í borg nýlega.
Illa dulbúnar hótanir hans kýs ég að
Umhverfisvernd
Andstaðan við lífsbjarg-
arviðleitni Austfirðinga,
segir Guðjón E. Jóns-
son, leggur andstæðing-
unrnn þá skyldu á herð-
ar að hafa frumkvæði að
einhverju umhverfís-
vænna.
leiða hjá mér. -Samherjar talsmanns-
ins sýnast ekki hrifnir og tala um
nauðsyn þess „að samræma málflutn-
ing“!
Það hefur sannarlega margt skrítið
komið í Ijós í þessari hugsjónabar-
áttu, t.d. það að langflest af þessu bar-
áttufólki hefur aldrei á Éyjabakka
komið og veit sáralítið urn þau nátt-
úrufyrirbæri, sem þar er að finna.
Auðvitað vakna margar spumingar
í þessu sambandi. Fróðir menn full-
yrða að fjöldi gæsa hafi margfaldast
þama á svæðinu á nokkrum undan-
förnum áram. Hvað þolir svæðið mik-
ið af slíku? Varðandi myndun uppi-
stöðulóns. Gæsir era nú ekki
vatnshræddar skepnur svo ekkert
liggur fyrir um það að þær hefðu neitt
á móti myndarlegu vatni að forða sér
út á, t.d. ef Sigmar Hauksson birtist
með pumpuna sína.
Þá er nú röðin komin að blessuðum
hreindýrunum, - því er haldið að fólki
að þau séu nánast alveg háð þessu
svæði. Sannleikurinn er sá að þau era
dreifð um allt Austurland. Undirrit-
aður hefur séð þau allt frá Bakkafirði
að norðan og suður og vestur fyrir
Homafjörð. Þetta geta margir stað-
fest.
Enn eitt spursmáhð, varðandi
áhuga umhverfisvina á að koma á
fjöldaheimsóknum og jeppatúram á
Éyjabakkana. Hvemig æth veikur
gróður svæðisins þoli slíkt?
Það er góðra gjalda vert að vera
„umhverfisvinur“, en fyir eða síðar
verða menn að viðurkenna tilverurétt
manneskjunnar í umhverfinu og rétt
hennar til lífsbjargar.
Austfirskar byggðir eiga í vök að
veijast, eins og annað dreifbýli í
þessu landi. Baráttan þar er barátta
fyrir meiri og fjölbreyttari lífsbjörg.
Andstaða við þessa lífsbjargarvið-
leitni Austfirðinga leggur andstæð-
ingunum þá skyldu á herðar að hafa
framkvæði að einhveiju umhverfis-
vænna og björgulegra.
Fram að þessu hafa menn látið
nægja að ráðleggja Austfirðingum að
gefa sig að fjallagrasatínslu og að-
stoðarstörfum við kvikmyndagerð.
Auk þess ku Björk okkar allra hafa
boðið Áustfirðingum afraksturinn af
lagi, sem hún söng inn á veraldarvef-
inn í vetur. Það ber að þakka en menn
höfðu nú hugsað sér annars konar
bjargræði.
Höfundur er fyrrverandi kennari.
Guðjón E.
Jónsson