Morgunblaðið - 25.05.2000, Qupperneq 32

32 FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 2000
SAN FRANCISCO-BALLETTINN
MORGUNBLAÐIÐ
Svanavatn Helga Tómassonar og San Francisco-ballettsins er
langviðamesta danssýning sem sett hefur verið upp her á landi
„Þetta er
það sem ég
kann - og
kann vel“
San Francisco-ballettinn sýnir uppfærslu
Helga Tómassonar á Svanavatninu í Borg-
arleikhúsinu um helgina og komast þar
færri að en vilja en þetta er langviðamesta
danssýning sem sett hefur verið upp hér á
landi. Margrét Sveinbjörnsdóttir mælti sér
mót við Helga yfír kaffibolla á Hótel Borg
einn rigningarmorgun í vikunni og ræddi
við hann um ballettinn.
HELGI Tómasson, sem hefur
verið listrænn stjórnandi
San Francisco-bailettsins
síðastliðin fímmtán ár, gleðst mjög
yfír því hafa fengið tækifæri til
taka þátt í Listahátíð í Reykjavík.
„Það var alveg sérstaklega mikil-
vægt fyrir mig að vera boðið að
koma hingað með flokkinn og ég er
þakklátur fyrir að af því gat orðið,
því það er svo sjaldan sem Islend-
ingar hafa möguleika á að sjá það
sem ég er að fást við,“ segir Helgi.
yE>að er mjög sjaldan sem ég hitti
Islendinga, helst er það einstaka
sinnum að það komi Islendingar á
sýningu hjá okkur í San
Francisco og spyrji eft-
ir mér baksviðs að
henni lokinni. Þetta
hefur verið mirin starfsferill
í fímmtán ár og hefur geng-
ið alveg stórkostlega
vel, svo það er gam-
an fyrir mig að geta
sýnt Islendingum þó
ekki væri nema smásýnis-
horn af því sem ég hef verið
að gera,“ heldur hann
áfram.
Fyrir tíu árum kom Helgi
hingað til lands með hluta af dans-
flokknum en þetta er í fyrsta sinn
sem hann kemur með svo að segja
allan flokkinn. Um 50 dansarar
taka þátt í sýningunni, fyrir utan
lið 20 tækni- og aðstoðarmanna.
Að auki taka þátt tólf ungir nem-
endur Listdansskólans, stúlkur á
aldrinum 9-11 ára, sem hafa að
undanförnu æft af kappi undir
stjórn kennara síns, Helenu Jó-
hannsdóttur.
Svanavatnið alltaf vinsælt
Koma San Franeiseo-ballettsins
hingað til lands er eitt af höfuð-
samstarfsverkefnum Listahátíðar
og Reykjavíkur menningarborgar
Evrópu árið 2000 en sérstakur
bakhjarl viðburðarins er Lands-
banki Islands. Fyrsta sýningin
verður í Borgarleikhúsinu annað
kvöld, tvær á laugardag og tvær á
sunnudag og komast færri að en
vilja - en miðar seldust upp á fjór-
um klukkutímum á fyrsta degi for-
sölu.
Helgi setti Svanavatnið fyrst
upp í San Francisco árið 1988 og
hefur uppfærslan æ síðan notið
mikilla vinsælda og farið víða.
„Svanavatnið er alltaf mjög vin-
sælt, alveg sama hvar er,“ segir
Helgi.
Ballettinn Svanavatnið, við tón-
list Pjotr Íljítsj Tsjajkovskís, var
frumfluttur í Bolsjoi-leikhúsinu í
Moskvu árið 1877 og var danshöf-
undurinn Julius Reisinger. Árið
1895 frumsýndi svo Maryinskíj-
leikhúsið í Pétursborg útgáfu Pet-
ipa og Ivanov. Síðan hafa margii-
kunnir höfundar gert sína útgáfu
af ballettinum. Um endursköpun
Helga á þessum klassíska ballett
hefur verið sagt að hún sé fast-
heldin á hefðir verksins og rætur
en um leið sé hún sniðin að þörfum
nútímadansflokks. „Eg
held náttúrulega sög-
uþræðinum - honum hef
ég ekkert breytt,“ segir
Helgi, sem kveðst hafa gert
mestar breyting-
ar á fyrsta og
fjórða þættinum
g fært verkið
nær okkur í tíma. Fyrsta þáttinn
endurskapaði hann algjörlega, en
gerði einungis smávægilegar
breytingar á öðrum þætti. Þriðja
og fjórða þáttinn sameinaði hann,
hélt sumu í hinum þriðja en samdi
fjórða þáttinn alveg upp á nýtt.
Hér er á ferð langstærsta og
viðamesta danssýning sem nokkur-
ntíma hefur verið sett upp á Is-
landi. Helgi segir að vissulega sé
svið Borgarleikhússins í minna lagi
fyrir uppsetninguna en er þó fullur
bjartsýni á að allt muni ganga upp.
Því til stuðnings nefnir hann að á
árunum 1996-1997 hafi dansflokk-
urinn þurft að fara út úr óperu-
húsinu í San Francisco í hátt á
annað ár vegna viðgerða eftir
jarðskjáiftann mikla og þá hafi
hann þurft að gera sér að góðu
minni hús. Sjálft óperuhúsið er
gríðarstórt, tekur um 3.200 manns
í sæti, en eitt þeirra leikhúsa sem
dansflokkurinn sýndi í meðan á
viðgerðunum stóð var einmitt á
stærð við Borgarleikhúsið. „Fólk
var hrifið af því að geta verið
svona nálægt dönsurunum og séð
þann kraft sem þarf til þess að
dansa,“ segir Helgi og bætir við
að návígið hafi líka verið spenn-
andi og ögrandi fyrir dansarana.
Mikil ljós og litir og dansandi
og stökkvandi fólk
Ekki er úr vegi að fá Helga til
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Helgi Tómasson kveðst vera afar þakklátur og glaður yfir því að hafa fengið tækifæri til að koma með San
Francisco-ballettinn til Islands.
að rifja upp sín allra fyrstu kynni
af ballettinum. Þá var hann ekki
nema fimm ára gamall peyi í Vest-
mannaeyjum. „Móðir mín og systir
hennar höfðu farið á ballettsýn-
ingu en þar voru komnir nokkrir
sólódansarar frá Konunglega
danska ballettinum. Þær fóru heim
og náðu í mig í hléinu, því þær
héldu kannski að ég myndi hafa
gaman af þessu,“ segir hann og
brosir við tilhugsununa. „Eg sá
sem sagt seinni helming sýningar-
innar og það varð til þess að ég
smitaðist - og hingað er ég kom-
inn!“ segir Helgi. „Eg man eftir
miklum ljósum og miklum litum í
Ijósum og búningum - og fólki sem
var dansandi og stökkvandi." Lita-
dýrðin og hreyfingarnar heilluðu
piltinn unga og eftir það varð ekki
aftur snúið.
„Eftirlætissonur snýr til baka“
var fyrirsögn á viðtali við Helga í
The New York Times á dögunum í
tilefni af frumsýningu á nýju verki
hans, Prism, sem hann samdi fyrir
New York City-dansflokkinn, þar
sem hann dansaði í fimmtán ár áð-
ur en hann flutti sig um set til San
Franciseo. Og ekki kæmi á óvart
þótt viðlíka orð myndu falla hér á
landi á næstu dögum í tengslum
við hingaðkomu Helga með dans-
flokk sinn. En hvernig var að
koma aftur til New York eftir svo
langa fjarveru? „Það var alveg
stórkostlega gaman. Nú eru fimm-
tán ár síðan ég hætti að dansa og
fór frá New York. Ég fékk afskap-
lega hlýjar móttökur og það var
mjög gaman að sjá sitt eigið verk
sýnt í þessu leikhúsi þar sem ég
dansaði svo lengi. Það var eigin-
lega eins og að koma heim,“ segir
Helgi - sem enn á ný er kominn
heim, að þessu sinni alla leið til ís-
lands.
Dansflokkur á
heimsmælikvarða
„Mér finnst alveg sérstaklega
gaman að vera kominn hingað með
dansflokk sem ég stjórna og hef
byggt upp. Ég hef valið hvern ein-
asta dansara í þennan ílokk og
hann er orðinn mjög góður - á
heimsmælikvarða. Það er deilt um
hvort hann sé sá albesti í Banda-
ríkjunum - og ég leyfi fólki að
deila um það, ég get ekki blandað
mér í þá umræðu,“ segir hann hóg-
vær.
Að loknum sýningunum hér á
landi um helgina halda dansararnir
til síns heima í sumarfrí en Helgi
tekur stefnuna á meginland
Evrópu, þar sem hann mun eiga
viðræður við danshöfunda, líta á
leikhús og undirbúa jarðveginn
fyrir sýningar dansflokksins á
þeim slóðum á næsta ári. „Við
verðum með sýningu í gamla óp-
eruhúsinu í París í maí á næsta ári
og svo kemur til greina að við för-
um víðar um Evrópu í framhaldi af
því; svo sem til Spánar og Ítalíu,"
segir Helgi, sem vitanlega mun
einnig nota tækifærið og sjá ball-
etta sem víðast á ferðum sínum.
„Maður verður að fylgjast með af
opnum huga. Það er í mörg horn
að líta því ég sé alveg um feril
næstum því sjötíu dansara - það er
undir mér komið hvernig þeim
gengur og hvað þeir dansa, ég ræð
hvert við förum, hvað verður sýnt,
hverjir eru ráðnir og hverjir eru
látnir fara,“ segir Helgi. Á herðum
hans hvílir þannig gífurleg ábyrgð
- en skyldi honum aldrei finnast sú
ábyrgð fullþung og mikil? „Vissu-
lega er ábyrgðin mikil. En þetta er
það sem ég kann - og kann vel. Og
maður gerir það sem þarf að
gera.“