Morgunblaðið - 21.09.2000, Side 6

Morgunblaðið - 21.09.2000, Side 6
6 FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR 32 af 76 fuglategundum sem verpa á fslandi eru á nýjum válista Náttúrufræðistofnunar Morgunblaðið/Albert Kemp Farga þurfti 89 kindum eftir að bíll með um 290 fjár valt yst í Stöðvarfirði í fyrrinótt. Fjárflutningabíll fór fram af háum kanti 89 kindur drápust eða varð að lóga á staðnum FJARFLUTNINGABÍLL fór út af veginum við Gvendarnes yst í Stöðvarfirði í fyrrinótt og valt. Fór bfllinn fram af 5-6 metra háum kanti áður en hann valt. Ökumaður bflsins slapp án teljandi meiðsla. Bjarni Gíslason, slökkviliðs- stjóri á Stöðvarfirði, segir aðstæð- ur hafa verið tiltölulega slæmar þar sem bíllinn fór út af veginum, bæði vegna þess hve hár kantur- inn er og ökutækið þungt. Tildrög slyssins eru óljós en Bjarni segir veginn, sem er bundið slitlag, hafa verið þurran og veður gott. Kalla þurfti á tækjabíl Ökumaður bílsins festist í hon- um og þurfti að kalla á tækjabfl slökkviliðsins á Stöðvarfirði til að ná honum út. Hann var fluttur á sjúkrahúsið í Neskaupstað og hlaut minni háttar meiðsl sem verður að teljast mesta mildi mið- að við aðstæður. Um 290 kindur voru í bílnum en verið var að flytja þær í sláturhús Goða hf. á Höfn í Hornafirði þegar óhappið varð. Urða eða farga þurfti 89 kindum, að sögn Eyjólfs Kristjónssonar, verkstjóra hjá Goða, en á hádegi voru þær kindur sem lifðu settar á bíl og er verið að aka þeim til Hafnar. Hann sagði óvíst hve mik- ið af þeim skrokkum væru ómarðir og í söluhæfu ástandi. „Blikktromman er meðalþeirra bóka 20. aldar sem lengst munu lifa." Úr umsögn sænsku akademíunnar um Gunter Grass þegar hún ákvað að veita honum Nóbelsverðlaunin í bókmenntum 1999. * ■* i. . . Fjöruspói er í bráðri hættu skv. válistanum og er ástæðan einkum sú hversu lítill varpstofn tegundarinnar er. 42% íslenskra v/m-m.cÆEi. varpfugla þurfa sérstaka aðgæslu FJÖRUTÍU og tvö prósent ís- lenskra varpfugla þurfa sérstaka að- gæslu hér á landi sé miðað við al- þjóðlega staðla, að því er fram kemur í nýjum válista Náttúru- fræðistofnunar íslands sem kynntur var fjölmiðlum í gær. Eru alls 32 af 76 fuglategundum sem verpa á Is- landi, eða hafa orpið að staðaldri, á válistanum og þar af eru sex tegund- ir taldar í bráðri hættu. Jón Gunnar Ottósson, forstjóri Náttúrufræðistofnunar íslands, gerði grein fyrir því á fréttamanna- fundi í gær að válisti yfir fugla væri annar í röð válista sem Náttúru- fræðistofnun vinnur að en þeim er ætlað að taka til allrar lifandi nátt- úru landsins. Fyrsti hluti þessara ís- lensku válista kom út árið 1996 en í honum var fjallað um blómplöntur, byrkninga, fléttur, mosa og ýmsa botnþörunga. Mun stefnt að því að sá næsti í röðinni fjalli um hrygg- leysingja. Við gerð válistans nú var notast við hættustaðla Alþjóðanáttúru- verndarsamtakanna (IUCN) og leið- beiningar fyrir gerð válista. Kom fram í máli Kristins Hauks Skarp- héðinssonar, sem vann að gerð vá- Iistans, að þar skipti máli hversu stórir stofnar væru, hve staðbundnir þeir væru og hvort þeir væru á nið- urleið og þá hversu hratt stofninn minnkaði. Rakti hann að forsendur þess að fuglategundir væru settar á válist- ann væru þrenns konar og geta fleiri en ein átt við í hverju tilfelli. Nefna má að 18 af 32 tegundum eru á vá- listanum vegna þess hversu stofnar þeirra væru litlir, 9 af 32 verpa á til- tölulega fáum eða afmörkuðum svæðum á landinu og allt að tíu teg- undum á válistanum hefur fækkað umtalsvert. Kemur þar ýmislegt til, t.d. hafa sumir fuglar verið ofveidd- ir. Bæði grágæsinni og hrafninum hefur þannig fækkað um meira en 20% á undanförnum 10 árum vegna ofveiði. Haftyrðill og keldusvín út- dauðir sem varpfuglar A válistanum eru fuglategundir fiokkaðar í sex flokka, útdauðar teg- undir, tegundir sem útdauðar eru sem varpfuglar í íslenskri náttúru, tegundir sem eru í bráðri hættu, tegundir sem eru í hættu, tegundir sem eru í yfirvofandi hættu og Stuttnefja er í yfirvofandi hættu en meira en 20% fækkun hefur átt sér stað á siðustu 10 árum. tegundir sem eru í nokkurri hættu. I ljós kemur að ein fuglategund er útdauð, þ.e. geirfuglinn sem dó út 1844. Tvær tegundir, haftyrðill og keldusvín, eru útdauðar sem varp- fuglar í íslenskri náttúru og fugla- tegundimar sex, sem em taldar í bráðri hættu, em brandönd, fjöm- spói, gráspör, skutulönd, snæugla og strandtittlingur. Skiptir í öllum tilfellum höfuðmáli að stofnar þess- ara tegunda era afar litlir, oftast undir fimmtíu fuglum. Haföm, helsingi, húsönd, skeið- önd og þórshani era taldar meðal tegunda sem era í hættu en athygli vekur síðan að bæði fálkinn og hrafninn era taldir upp meðal teg- unda sem séu í yfirvofandi hættu. Brandugla, flórgoði, gargönd, grágæs, gulönd, himbrimi, hrafns- önd, sjósvala, skrofa, stormsvala, stuttnefja, súla og svartbakur era einnig taldar meðal tegunda í yfir- vofandi hættu. Grafönd, stormmáfur og straum- önd fylla síðan þann flokk tegunda sem taldar era í nokkurri hættu. Kemur fram í válistanum að ýms- ar gamalgrónar varpfuglategundir á íslandi eigi nú undir högg að sækja. Sú niðurstaða eigi hins vegar ekki að koma á óvart miðað við þær breyt- ingar sem orðið hafi á náttúra ís- lands af manna völdum. Óvild gagn- vart ránfuglum og ýmsum öðram keppinautum mannsins úr fuglarík- inu eigi einnig þátt í því hvemig komið er fyrir sumum varpstofnum auk þess sem mikilvægt sé að auka fræðslu um stöðu válistafuglanna í íslensku umhverfi, rannsóknir á þeim og skipulega vöktun þeirra. Loks þurfi einnig að haga fugla- veiðum þannig að þær valdi ekki hrani stofna og að varpstöðvar og önnur búsvæði tegundanna njóti vemdar. 80% álkustofns heimsins að finna á íslandi Jón Gunnar tók skýrt fram að vá- listinn fæli ekki í sér aðgerðir heldur væri hann einfaldlega visindalegt mat á ástandi stofna, í honum væru birtar upplýsingar þar að lútandi og reynt að flokka þær með ákveðnum hætti auk þess sem síðan væru sett- ar fram tillögur um hvernig bregð- ast mætti við þeirri vá sem að sum- um tegundum steðjar. Gerði Ævar Petersen fuglafræð- ingur, sem vann válistann ásamt Kristni Hauki, í gær grein fyrir þeim tillögum sem settar væru fram. Ymsar framkvæmdir svo sem vega- gerð, virkjun vatnsfalla, stækkun þéttbýlis og fleira gætu haft veraleg áhrif á tilvist fuglastofna og mönn- um bæri að huga vel að öllum þess- um þáttum. Ævar benti á að íslendingar hefðu skyldum að gegna í þessum efnum, í gildi væra alþjóðasamningar um vernd fugla en síðan bæra þeir einn- ig siðferðilega ábyrgð. Að því þyrfti nefnilega að huga að ýmsar tegundir sem hér verptu væri ekki að finna annars staðar í heiminum. Til dæmis væri að finna á Islandi 80% álku- stofns heimsins og því væri ljóst að Grágæsum hefur fækkað um meira en 20% á síðustu 10 árum. illa gæti farið fyrir þessum stofni ef slys ætti sér stað hér á landi. Umsjón með gerð válistans hafði Álfheiður Ingadóttir. í ritinu eru Ijósmyndir af öllum þeim fuglateg- undum sem á válistanum era auk út- breiðslukorts fyrir tegundir. Sam- starfsmenn Náttúrufræðistofnunar á sviði fuglarannsókna fá válistann endurgjaldslaust en almenningi gefst kostur á að kaupa sér eintak á skrifstofu stofnunarinnar.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.