Morgunblaðið - 22.10.2000, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 2000 B 23
V
Þorskurinn
flykkist til Kína
i'j Villeroy &Boch
i
í SJÁVARFRÉTTUM Moggans um
daginn var grein um það, að Norð-
menn óttist nú mjög samkeppni frá
Kína á sviði sjávarútvegs. Talað var
um möguleika á því, að Kínamenn
myndu reisa fleúi stór frystihús þar
sem þeir gætu þítt upp heilfrystan
flsk, keyptan víðs vegar um heim, og
framleitt úr honum afurðir, sem þeir
gætu selt á helztu mörkuðum verald-
ar. Vinnuaflið væri svo ódýrt, að þeir
gætu boðið meira fyrir hráefnið, en
samt selt afurðimar á lægra verði en
keppinautarnir. I greininni var
greint frá því, að það væri hægt að
borga 35-40 Kínverjum fyrir þá pen-
inga, sem einn norskur fiskvinnslu-
maður fengi í árslaun. Var og sagt,
að 1999 hefðu Norðmenn selt 3000
tonn af heilfrystum þorski til Kína
og mætti búast við, að þessi viðskipti
myndu aukast, en fiskurinn er send-
ur með járnbrautarlestum frá
Murmansk.
Þetta ætti ekkert að koma okkur á
óvart, því við vitum, að stærstu álfyr-
irtæki heims hafa sótzt eftir því að
reisa álver á íslandi, þótt þangað
þurfi að flytja allt fráefni, stundum
alla leið frá Astralíu, og svo að senda
tilbúnu vöruna yfir hafið á markað-
inn. Allir þessir flutningar borga sig
vegna þess, að rafmagnið er svo
ódýrt á Fróni. Handfljótur verkalýð-
urinn er hið ódýra rafmagn Kína að
því er fiskvinnslunni við kemur.
Heilfrystur fiskur leitar þangað,
ekki aðeins frá Noregi, heldur frá
Rússlandi, Alaska, Nýja-Sjálandi,
Afríku og íslandi, og er þá ekki allt
upp talið. Fyrir nokkru var selt
þangað eitthvert magn af heilfryst-
um, íslenzkum karfa, er kom síðan á
markað í Ameríku sem „íslenzk"
karfaflök frá Kína.
Nú þegar eru Kínamenn orðnir
einn stærsti innflytjandinn á fisk-
flökum til Bandaríkjanna. Hræódýr
kínversk Alaska-ufsaflök seljast eins
og heitar lummur og kosta ekki
nema tæpan helming af söluverði ís-
lenzkra þorskflaka hér. Eins og þið
hafið líklega heyrt, hefir vegur og
vandi íslenzka þorsksins, hérna í
henni Ameríku, dalað verulega á síð-
asta áratug, eða síðan útflutningur-
inn var gefinn frjáls á íslandi. Ekki
er þorandi að fara mikið út í þá
sálma, því það er viðkvæmt mál mjög
og gæti framkallað margar svar-
greinar í Mogganum. Læt ég nægja
að segja, að gæðaímynd og orðstír ís-
lenzkra flaka hefir goldið afhroð á
Bandaríkjamarkaði. Islandsmenn
hafa að nokkru leyti misst markaðs-
málin úr hendi sér, og nú hagnast
fjöldi amerískra innflytjenda á ís-
lenzkum fiski í stað íslenzku fiskfyr-
irtækjanna í Ameríku, sem eru veik-
ari fyrir vikið. Viðskiptafrelsið lengi
lifi!
I viðbót við Alaskaufsa eru fluttar
hingað inn frá Kína ýmsar aðrar
sjávarafurðir, svo sem þorskflök,
kolaflök, hörpuskelfiskur, smokk-
fiskur, vatnakrabbi og froskalappir,
svo eitthvað sé nefnt. Indónesía og
Thailand framleiða einnig mikið af
fiski fyrir þennan markað og er al-
mennt álitið hér, að gæði og hand-
bragð allt sé til mikillar fyrirmyndar
hjá framleiðendum beggja landanna.
Þótt fiskimið hafi verið góð á þessum
slóðum, leikur lítill vafi á því, að
gengið hefir verið nærri mörgum
fiskistofnum. Þess vegna hafa bæði
löndin orðið að sækja á fjarlæg mið
og líka snapað fryst hráefni út um
allan heim.
Hér áður fyrr voru það þorskur-
inn, ýsan, ufsinn og karfinn, sem
réðu ríkjum á Ameríkumarkaðnum.
En þegar þær tegundir fóru að veikj-
ast vegna aflabrests eða veiðitak-
markana, hlupu aðrir í skarðið í
þessum stórfiskaleik. Að ofan var
nefndur Alaska-ufsinn og þá má ekki
gleyma ræktaða laxinum, búrfiski,
holinhala, tegundum af vartaraætt
(groupers) og rauðfiskum ýmiskon-
ar, sem veiðast á hitabeltis-slóðum.
Víet-Namar eru líka komnir í slaginn
og flytja þeir hingað mikið magn af
steinbítstegund/white river cobbler),
sem seld er undir ýmsum nöfnum og
Þórir S. Gröndal
skrifar frá
Flórída
þykir afbragðs matfiskur. Á síðustu
árum hefir svo enn ný fisktegund
haslað sér völl hér í Flórída.
Það er karfi sá, sem veiddur er í
Viktoríuvatni í Afríku, og er hann
orðinn mjög mikilvægur fiskur í sól-
arríkinu. Hingað eru flutt roðlaus og
beinlaus flök og kosta þau rúmlega
helming af andvirði íslenzkra þorsk-
flaka. Vatnið hennar Viktoríu
drottningar, annað eða þriðja
stærsta stöðuvatn í heimi, rétt um %
af flatarmáli íslands, er nú farið að
gefa af sér meira en 185.000 tonn af
þessum líka fína karfa, og er það
magn um 3A af þorskafla íslendinga
1998. Fyrir um hálfri öld tóku hinir
brezku húsbændur Kenya þennan
fisk úr ánni Níl og settu í fikti í vatn-
ið, og er hann þess vegna oft kallaður
Nílarkarfi. Á fáum áratugum marg-
faldaðist stofninn og át nýbúinn upp
alla þá fiska, sem áður höfðu átt
heima í vatninu. Svo gráðugur er
karfinn, að han étur sín eigin ungviði
ef hann finnur ekkert annað í svang-
inn.
Þau þrjú lönd, sem að vatninu
liggja, Kenya, Uganda og Tanzania,
stunda öll þessar veiðar, en það eru
ekki nema 10 ár síðan hafist var
handa um að reisa frystihús og
frysta fiskinn. Mikið magn hefir ver-
ið sent ferskt flugleiðis til Evrópu-
landa, og um tíma tók íslenzkt fyrir-
tæki þátt í dreifingunni þar.
Islendingar hafa einnig verið
viðriðnir tæknivæðingu frystihúsa
og þjálfun starfsfólks á svæðinu, en
ekki hefi ég heyrt um það, hvort þeir
hafa náð árangri í að dreifa frystu af-
urðunum.
Það hljóp kengur í útflutninginn
til Evrópu í fyrra, þegar Evrópu-
sambandið bannaði allan innflutning
vegna þess, að einhverjir neytendur
höfðu orðið veikir eftir át á Nílar-
karfa. Við rannsókn kom í ljós, að
sumir af okkar þeldökku bræðrum,
sem úr vatninu veiða, voru orðnir
leiðir á að draga netin, svo þeir gerðu
sér lítið fyrir og dreifðu skordýra-
eitri á yfirborðið. Síðan biðu þeir þar
til fiskurinn flaut steindauður upp í
massavís! Sem betur fer, að karfinn
var útlægur gerður frá Evrópu, og
er fyrst núna farið að afiétta banninu
að nokkru leyti. Þetta hefir ekki orð-
ið vandamál hér, enda er hver send-
ing grandskoðuð í bak og fyrir og
vottorð út gefin.
Þrátt fyrir miklar framfarir á
mörgum sviðum atvinnulífsins á
Fróni, verður sjávarútvegurinn
áfram mikilvægastur fyrir afkomu
landsmanna um ókominn tíma. Verð-
um við að vona, að viðskiptafrelsið
sjái um að tryggja hagkvæmustu
nýtingu og ráðstöfun afurðanna. En
ef það skyldi nú koma upp, að land-
inn fari að heilfrysta þorskinn og
senda í stórum stíl til Kína, verðum
við bara að bíta í það súra epli. Það
er kannske skiljanlegt, að sá guli,
sem við stundum köllum okkar heitt-
elskaða þorsk, vilji leita til þeirra
gulu, þ.e. Kínamanna.
1 Wl peii ilæt istæl ki
Öðruvísi hreinlætistæki
Margar gerðir fyrirliggjandi á lager
Sérpantanaþjónusta
0PIÐ 011KVÖLD TIL KL. 21
METRO
Skeifan 7 • Simi 525 0800
: m m
www.postlistinn.is
athuga jölagjafir!!!
Islenski Postlistinn
sími 557 1960
Hefur þú dregist

í launum?
Nýttu þér launakönnun VR til að komast að því hvar þú stendur
í samanburði við aðra í sambærilegu starfi. Niðurstöður
könnunarinnar eru eitt besta tæki sem þú hefur til að bæta
kjör þfn. Svar þitt skiptir máli.
kilafrestur
il 25. október
Mundu að spennandi ferðavinningar eru
dregnir úr innsendum könnunum.
eflir
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
f