Morgunblaðið - 05.11.2000, Side 30

Morgunblaðið - 05.11.2000, Side 30
30 SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ + Hraður vöxtur vélbúnaðarframleiðandans 3X-stáls ehf. á Isafírði Morgunblaðið/Halldór Sveinbjömsson Eigendur 3X-stáls ehf. sjást ennþá meðal starfsmanna sinna á gólfi verksmiðjunnar við Sindragötu á fsafirði þótt stjórnun og pappírvinna taki lika sinn tíma. Jóhann Jónasson er lengst til vinstri á myndinni, Albert Högnason í miðjunni og Páll Harðarson til hægri. ÞRÍR SEM VORUAF ÓÞEKKTRISTÆRÐ eftir Helga Bjarnason VIÐ ERUM þrír og vorum óþekkt stærð,“ segir Páll Harðarson, einn af eig- endum 3X-stáls ehf. á ísa- firði, um nafnið á fyrirtækinu. „Við þurftum frumlegt nafn, vildum ekki láta fyrirtækið heita Vélsmiðja ísa- fjarðar eða eitthvað þess háttar, því við ætluðum strax í upphafi að fara inn á annan markað en fyrirtæld hér á svæðinu hafa ræktað.“ Félagarnir þrír, Páll Harðarson, Albert Högnason og Jóhann Jónas- son, sem stofnuðu 3X-stál ehf. á ár- inu 1994, eru allir fæddir og uppaldir á ísafirði. Þeir hófu ungir að vinna við sjávarútveginn, eins og flestir jafnaldrar þeirra, byijuðu á því að landa úr bátum og vinna í frystihús- unum. Fjórtán til fimmtán ára byrj- uðu þeir í járnadótinu, eins og þeir sjálfir orða það, með því að taka til starfa í smiðjunum. „Við vorum orðnir hundleiðir á því að vinna hjá öðrum og vildum spreyta okkur á eigin rekstri. Við vorum svo sem ekki með neinar stór- ar viðskiptaáætlanir í upphafi en fannst að hér væri þörf á fyrirtæki sem sérhæfði sig í nýsköpun og vöru- þróun fyrir sjávarútveginn," segir Albert þegar þeir eru spurður um til- drög þess að þeir réðust í að stofna eigið fyrirtæki. Úrelt tæki endurhönnuð 3X-stál ehf. leigði í upphafi hús- næði hjá Skipasmíðastöðinni hf. þar sem stunduð hafði verið framleiðsla á tækjum úr ryðfríu stáli. Tók fyrir- tækið yfir framleiðslu á hluta tækj- anna en þau voru þá orðin úrelt og hætt að seljast. Endurhönnuðu þeir félagar tvö þessara tækja, rækju- dælu og keralyftu, þannig að þau fóru að seljast aftur. Segjast þeir enn vera að selja þessi tæki í stórum stíl. Eigendumir þrír voru einu starfs- menn fyrirtækisins fyrsta árið og unnu mest við færibandasmíði og viðgerðir á tækjum frá öðrum. Rækjuiðnaðurinn var á þessum tíma á leið upp úr öldudal og mikil upp- bygging að hefjast. 3X-stál tók þátt í VIÐSKIPri AIVINNULÍF Á SUNNUDEGI ► Vélbúnaðarframleiðandinn 3X-stál ehf. er í eigu þriggja ís- firðinga, Jóhanns Jónassonar, Páls Harðarsonar og Alberts Högnasonar. Albert og Páll eru stálsmiðir, Jóhann lærði rennismíði og er véliðnfræðingur. Þeir stofnuðu fyrirtækið á árinu 1994. Jóhann er framkvæmdastjóri fyrirtækisins, Albert stjórnar hönnun vélbúnaðar og er Páll framleiðslustjóri. Starfsmenn 3X-stáls ehf. smíða tæki fyrir bandaríska vinnslu á heitsjáv- arrækju. Þar sjá eigendur fyrirtækisins mikinn markað á næstu árum. þeirri uppbyggingu og varð rækjan fljótlega aðalviðfangsefni fyrirtækis- ins. Eftir fyrsta árið fóru þeir að ráða starfsmenn og fljótlega fór Jóhann úr samfestingnum og í pappírsvinn- una og svo kom að því að Albert hætti einnig að vinna, eins og hann sjálfur orðar það, og tók að sér hönn- unarvinnuna. Páll er enn í gallanum enda stjórnar hann framleiðslunni á verksmiðjugólfinu. Fyrsti útflutningurinn skrautlegur Fyrsta tækið sem þeir hönnuðu frá grunni, skammtavog fyrir pökk- un á rækju, kom á markaðinn á árinu 1996. A því ári unnu þeir einnig fyrsta útflutningsverkefnið sitt, smíðuðu spíraldælu fyrir kandadískt fyrirtæki. Jóhann segir að þeir hafi fengið fyrirspurn á faxinu um það hvort þeir gætu afgreitt tækið innan viku og einfaldlega svarað með jái. Þeim hafi tekist það en margt verið skrautlegt við þetta verk. Meðal annars hafi orðið að smíða kassa ut- an um tækið og draga það á sleða út úr húsinu vegna þess að allt hafi ver- ið ófært. Þeir félagamir skemmta sér konunglega við upprifjun á fyrsta útflutningsverkefninu. Utflutningur hefst síðan fyrir al- vöru tveimur árum síðar. „Við sáum fram á samdrátt í rækjuiðnaðinum á íslandi vegna minnkandi rækjuveiða við landið. Við urðum því að leita að öðrum verkefnum. Þar sem við höfð- um náð góðum árangri í vinnu fyrir rækjuiðnaðinn fannst okkur eðlilegt að athuga möguleikana á útflutningi. Tókum það stóra skref að fara á sjávarútvegssýninguna í Boston 1998 og ferðast um Kanada að henni lokinni. Þetta gekk vonum framan. Strax á því ári nam útflutningur 25% af heildarveltu fyrirtækisins,11 segir Jóhann. Fjórar rækj uver ksmi ðjur fyrir Kanadamenn Síðan hafa þeir unnið mikið fyrir kanadísk fyrirtæki. „Þegar við fór- um fyrst til Kanada sáum við að „Án náinnar sam- vinnu við rækju- vinnslurnar hér og þolinmæði stjórn- enda þeirra gætum við þetta ekki. “ rækjuiðnaðurinn þar stóð þeim ís- lenska langt að baki og Kanadamenn voru raunar farnir að leita hingað til lands eftir þekkingu. Mikill uppgangur var í veiðum og vinnslu í Kanada og þörf á endurnýjun og við nýttum okkur þetta tækifæri eins og mörg önnur fyrirtæki,“ segir Albert. Þeir hafa nú komið að smíði fjög- urra rækjuverksmiðja á Nýfundna- landi og Nova Scotia, hafa nýlega lokið við afhendingu þeirrar síðustu. í flestum tilvikum hafa þeir komið að frumhönnun verksmiðjanna, séð um að raða saman öllum tækjum í sam- ráði við viðskiptavininn, smíðað tæki og annast innkaup á öðrum og síðan sett allt upp. Auk þess hafa þeir smíðað einstaka tæki fyrir margar aðrar rækjuverksmiðjur í Kanada. Veltan eykst sífellt og stefnir í um 300 milljónir króna á þessu ári. Og starfsmenn fyrirtækisins eru ekki lengur þrír, heldur 25, auk 7 manna í dótturfyrirtæki í Garðabæ. Vöxturinn hefur byggst á útflutn- ingi. Á síðasta ári kom 60% veltunn- ar erlendis frá og í ár stefnir í að hlutfallið verði 70%. Nú er svo komið að kanadíski rækjuiðnaðurinn stend- ur að mörgu leyti jafnfætis þeim ís- lenska, að sögn Alberts. Þó vantar enn nokkuð upp á gæði afurðanna en það byggist á slakri meðhöndlun hráefnis sem mest kemur ferskt af minni bátum. „Þann tíma sem við höfum fylgst með rækjuiðnaðinum hefur orðið mikil breyting. Afköst hafa aukist samfara aukinni sjálívirkni og fækk- un starfsfólks og auknum gæðum af- urðanna. Ég tel að engin af þeim verksmiðjum fyrir kaldsjávarrækju sem starfræktar voru 1994 myndu ganga í dag,“ segir Jóhann. Náin samvinna við rækjuvinnslur Hönnun og vöruþróun er lífsnauð- synlegur þáttur í starfsemi vélbún- aðarframleiðanda. Albert segir að það ergi þá félaga að þurfa að taka inn vélar frá öðrum framleiðendum þegar þeir eru að setja upp rækju- verksmiðjur. Því séu þeir sífellt að hanna og þróa ný tæki. Komi fyrir- tækið yfirleitt fram með tvo eða þrjá nýja vöruliði á ári og flestir þeirra nái góðri sölu. „Viðskiptavinirnir eru stöðugt að hringja til að bera upp ýmis vanda- mál og krefjast nýrra lausna. Við verðum því alltaf að vera að koma með eitthvað nýtt og verður margt af því til vegna þarfa viðskiptavin- anna,“ segir Albert. ísafjörður var lengi Mekka rækju- iðnaðarins á íslandi og er kannski að sumu leyti enn. Þeir félagar taka undir það að náfægðin við rækjuiðn- aðinn, þarfir hans og vandamál, sé mikilvæg fyrir 3X-stál og hafi íleytt fyrirtækinu inn á alþjóðlegan mark- að. ,Án náinnar samvinnu við rækju- vinnslurnar hér og þolinmæði stjóm- enda þeirra gætum við þetta ekki. Við höfum getað valsað um vinnsl- urnar og fengið stjómendur þeirra til að reyna nýjar lausnir og þeir hafa haft þolinmæði til að leyfa okk- ur að ljúka okkur af,“ segir Albert. Páll segir að þeir séu oft spurðir að því hvort ekki væri betra að reka svona útflutningsfyrirtæki í Reykja- vík. Hann segir að nálægðin við- rækjuvinnsluna á Isafirði bæti upp aðstöðumuninn. Og Albert bætir því við að fyrirtækið eigi betra með að halda góðu starfsfólki en sambæri- leg fyrirtæki í Reykjavík sem búi við mun meiri starfsmannaveltu. „Við emm með einvala lið enda komast menn ekkert áfram nema að hafa gott lið sér við hlið. Starfsmennirnir standa vel við bakið á okkur og þegar eitthvað mikið er að gerast hjá fyrir- tækinu bæta þeir líka í,“ segir Páll. Ekki finnst öllum jafn gott að búa á ísafirði og eigendum fyrirtækisins. Þegar þeir vom að missa góða menn suður ákváðu þeir að stofna dóttur- I

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.