Morgunblaðið - 21.11.2000, Síða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
URVERINU
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Börkur frá Ncskaupstað er eitt aflasælasta skip sögunnar. Þegar á þessu ári er aflinn orðinn 68.000 tonn.
Börkur með 70.000 tonn
NÓTA- og togveiðiskipið Börkur
NK hefur borið að landi um 68.000
tonn af uppsjávarfiski það sem af er
þessu ári. Það er sennilega mesti
afli sem íslenzkt fiskiskip hefur
landað á minna en ári. Alls hefur
Börkur fiskað um 33.000 tonn af
kolmunna, tæp 6.000 tonn af sfld og
um 29.000 tonn af loðnu. Skipstjóri
á Berki sem um þessar mundir
stundar veiðar á kolmunna er Sturla
Þórðarson.
Samherji hefur fjárfest fyrir 600 milljónir í fiskeldi
Fellur vel að stefnu
og starfsemi félagsins
FISKELDI fellur vel að stefnu og
starfsemi Samherja að mati Finn-
boga Jónssonar, stjómarformanns fé-
lagsins. Samherji hefur þegar íjárfest
í fiskeldi fyrir um 600 milljónir króna
og er m.a. stærsti hluthafi í Fiskeldi
Eyjafjarðar.
A ráðstefnu um fiskeldi og sjávar-
útveg, sem haldin var á Akureyri sl.
föstudag, rakti Finnbogi ástæður
þess að Samherji hefur haslað sér völl
í fiskeldi á síðustu misserum. Finn-
bogi sagði Samherja hafa yfir miklum
uppsjávarkvóta að ráða og vegna
mikilla endurbóta á fiskimjöls-
verksmiðjum og bættri hráefnismeð-
ferð um borð í skipum, skapist auknir
möguleikar á meiri verðmætasköpun
úr uppsjávarfiski en hágæðamjöl og
lýsi sé uppistaðan í fóðri til laxeldis.
Með því að taka þátt í ferlinu frá veið-
um til markaðar megi jafna afkomu-
sveiflur en dæmin sýni að meðan verð
á mjöli og lýsi sé lágt sé almennt góð
afkoma í fiskeldi. Þá geti fiskeldi bætt
nýtingu framleiðslufyrirtækja og
nefndi Finnbogi í því sambandi full-
komið frystihús Samherja á Dalvík í
því sambandi. Hann benti á að Norð-
menn hafi á síðasta ári aukið útflutn-
ingsverðmæti á heilfrystum eldislaxi
um 44% og á frystum flökum um 52%.
Guldrangnr
til Rússlands
GULDRANGUR, hlutdeild-
arfélag Vinnslustöðvarinnar
hf. í Færeyjum, hefur selt
frystitogara sinn, Guldrang,
til Rússlands. Partafelagið
Guldrangur hefur í kjölfarið
gert upp skuldir sínar við
Vinnslustöðina og er starf-
semi Guldrangs þar með lok-
ið.
Breytingar á gjaldfærslu
vegna P/f Guldrangs í rekstr-
arreikningi Vinnslustöðvar-
innar hf. verða óverulegar
sökum þessa. Vinnslustöðin
hafði áður tilkynnt að félagið
myndi færa niður 85 milljóna
króna viðskiptakröfu á hend-
ur P/f Guldrangi og gjaldfæra
þá fjárhæð meðal annarra
rekstarliða í ársreikningi fyr-
ir rekstrarárið 1999/2000.
Ennfremur sagði hann fyrirtækið
ráða yfir öflugu sölukerfi, auk þess
sem það búi yfir mikilli þekkingu í
sjávarútvegi.
Vaxtarmöguleikar í fískeldinu
Finnbogi sagði að hefðbundnir
möguleikar sjávarútvegsfyrirtækja
til vaxtar væru takmarkaðir. Þannig
væri verð á kvóta nú mjög hátt, auk
þess sem neikvæð umræða og óvissa í
fiskveiðistjómun valdi því að fyrir-
tæki hafi verulega dregið úr kvóta-
kaupum. Þá færi möguleikum í sam-
einingum fækkandi, auk þess sem
sókn í vannýtta stofna og á ný mið
væru nú takmörkuð og kostnaðar-
söm. Fiskeldi væri því áhugaverður
fjárfestingarkostur til vaxtar ef rétt
er að málum staðið.
Finnbogi benti á að aukinni fisk-
neyslu í framtíðinni yrði að mæta með
eldi, enda flestir villtir fiskistofnar nú
þegar fullnýttir. Fiskeldi hafí því vax-
ið mikið undanfarin áratug og mark-
aðir fyrir eldislax stækkað stöðugt. í
því sambandi nefndi Finnbogi að þó
fiskneysla í Bandaríkjunum hafi stað-
ið í stað síðustu 10 ár, hefði neysla á
laxi aukist hlutfallslega og væri nú
rúm 9%. Þegar litið væri til ná-
grannalandanna væri ljóst að Islend-
ingar væru nokkuð langt á eftir þegar
kæmi að fiskeldi. Þannig hefði fiskeldi
aukist gríðarlega bæði í Færeyjum og
Noregi og útflutningsverðmæti lax og
silungs í Noregi væri nú um 40% af
heildarútflutningsverðmæti sjávaraf-
urða, á meðan útflutningsverðmæti
hvítfisks væri um 38%.
Þá sagði Finnbogi að miklar íiram-
farir hafi orðið í kynbótum og vaxtar-
hraða í laxeldi á undanfömum ámm.
Tæknin hafi gert það að verkum að
nýjasta kynslóð íslenska eldislaxins
hafi sömu mögueika á að vaxa í sjó og
norski laxastofninn. íslenski stofninn
væri að mörgu leyti betri þar sem
hann væri laus við vímsa og sjúk-
dóma en það gæti skapað íslenskum
eldislaxi sérstöðu. Þá hafi einnig orðið
miklar framfarir í fóðurgerð, launa-
kostnaður hafi lækkað vemlega sam-
fara tækniframförum og noktun
fúkkalyfja væri nánast úr sögunni en í
stað þess beitt bólusetningum. Fram-
leiðslukostnaður í laxeldi hafi þannig
lækkað um meira en helming á 10 ár-
um í Noregi. Finnbogi sagði mikil-
vægt að standa vel að markaðssetn-
ingu íslensks eldislax, þar sem
áhersla verði lögð á sérstöðu hans,
enda muni hún skipta sköpum þegar
til lengri tíma er litið.

Morgunblaðið/Elín Una
Dauft hefur verið yfir Ólafsvíkurhöfn nú í nóvember.
Lítið veiðist
ólafsvík. Morgunblaðið.
ÓVENJUDAUFT hefur verið yfir
höfninni í Ólafsvik á haustmánuð-
um í ár. Að sögn Björns Arnalds-
sonar hafnarstjóra hefur lítill afli
borist á jand miðað við sama tíma
í fyrra. I október var afar lítið
fiskað og lélegar gæftir fyrir
smábátana. Árið hefur þó ekki
verið alslæmt því að á fyrstu 9
mánuðum ársins var landaður afli
í Ólafsvik 1.250 tonnum meiri en
á sama tfma í fyrra.
Neðri deild japanska þingsins
Mori hélt velli
Tókýó. Reutci-s.
YOSHIRO Mori, forsætisráðherra
Japans, hélt velli í gærkvöld þegar
neðri deild þingsins greiddi atkvæði
um vantrauststillögu á hendur hon-
um. Aður höfðu þingmenn í flokki
hans, Frjálslynda lýðræðisflokkn-
um, ákveðið á síðustu stundu að
hætta við að styðja tillöguna. Óvin-
sældir forsætisráðherrans og efa-
semdh' um að hann sé fær um að
stjórna landinu gætu þó orðið til
þess að hann léti af embætti fyrir
árslok.
Koichi Kato, fyrrvei'andi fram-
kvæmdastjóri Frjálslynda lýðræðis-
flokksins, ákvað að hvetja stuðn-
ingsmenn sína til að sitja hjá við
atkvæðagreiðsluna eftir samninga-
viðræður á bak við tjöldin milli for-
ystumanna fylkinga flokksins.
Vantrauststillaga stjórnarand-
stöðunnar fékk 194 atkvæði en 237
þingmenn studdu stjórnina.
Kato hafði hótað að fella Mori til
að endurnýja Frjálslynda lýðræðis-
flokkinn sem hefur verið við völd
nánast óslitið í hálfa öld.
Orðrómur var á kreiki um að for-
ystumenn flokksins hefðu náð sam-
komulagi um málamiðlun sem fælist
í því að Mori segði af sér, hugsan-
lega eftir að aukafjárlög yrðu sam-
þykkt í byrjun næsta mánaðar.
Kato hafði sagt að hann myndi ekki
styðja vantrauststillöguna ef Mori
féllist á að láta af embætti á næstu
mánuðum.
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn
missti meirihluta sinn í neðri deild-
inni í kosningum í júní og margir
þingmenn hans óttast að hann
gjaldi afhroð í kosningum til efri
deildarinnai' á næsta ári verði Mori
áfram við völd.
AP
Um 100 manns úr björgunarsveit í Obergurgl í Týról unnu að því að
leita þeirra sem urðu fyrir snjóflóðinu í Ötztal. Þrír týndu lífi.
Fjórir fórust
í snjóflóðum
:k. AFP.
FJÓRIR menn fórust í snjóflóðum,
sem féllu í Týról-héraði í Austurríki á
sunnudag. Koma þessar slysfarir
skömmu eftir að 155 manns týndu lífi
í eldsvoða sem varð í toglestargöng-
um upp að Kitzsteinhorn-jöklinum.
Fjórir menn, Þjóðverjar, urðu fyr-
ir snjóflóði, sem féll á Ötztal-skíða-
svæðinu og komst einn þeirra lífs af.
Talið er, að skíðamennirnir hafi átt
sinn þátt í að koma flóðinu af stað en
varað hafði verið við þeim á þessum
stað.
Annað snjóilóð féll skammt frá því
fyrsta en það varð engum að fjörtjóni
þótt fréttir hafi farið á kreik um það í
fýrstu. Hins vegar lést fjallgöngu-
maður í þriðja flóðinu, sem féll í Aust-
ur-Týról. Sluppu tveir félagar hans
að mestu en öðrum tveimur tókst að
grafa sig úr fönninni allmikið slasað-
ir.
Dauðsföllum af völdum snjóflóða
hefur fjölgað mikið í Austun-fki að
undanfömu. Á síðasta ári týndu 39
manns lífi og 381998.
Skíðatíminn í Austurríki er að hefj-
ast fyrir alvöru um þessar rnundh' og
nú um helgina voru aðstæður eins og
þær geta bestar orðið í augum skíða-
mannsins. Góður snjór, logn og sól-
skin. Ekki er þó allt sem sýnist og síst
þegar mikið hefur snjóað á skömm-
um tíma eins og nú. Vegna þess hafði
fólk verið varað sérstaklega við mik-
illi snjóflóðahættu.
Stöðvar Schengen
viðskipti við Rússa?
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
YFIRVÖLD í nyrstu héraðum Nor-
egs hafa miklar áhyggjur af því að
viðskipti við Rússa muni skaðast
þegar Schengen-samkomulagið um
vegabréfaeftirlit tekur gildi í Noregi.
Ástæðan er kostnaðurinn við áritun,
sem er sá sami í öllum löndum, um
2.500 ísl. kr., en hann er sagður svara
til mánaðarlauna í Rússlandi.
Arne Pedersen, næstæðsti yfir-
maður Finnmerkur-fylkis, segist í
útvarpsviðtali óttast að með Scheng-
en verði sett upp efnahagsleg landa-
mæri, sem komi í veg fyrir að Rússar
geti ferðast til Noregs. „Þetta mun
hafa slæm áhrif á Barentshafssam-
starfið, hvorki við né Rússar viljum
að það minnki,“ segir Pedersen í
samtali við norska útvarpið, NRK.
Mikil aukning hafi verið á samstarfi,
ekki aðeins á viðskiptasviðinu, held-
ur einnig hvað varði menningu og
umhverfismál og óttast hann einkum
að það síðarnefnda muni bíða skaða
af ef Schengen-gjaldinu verði komið
á.
Fulltrúar Finnmerkur-fylkis
ræddu málið við Thorbjorn Jagland
utanríkisráðherra í gær. Hann segir
ríkisstjórnina hafa vitað af málinu og
velt því fyrir sér um nokkurn tíma. I
Schengen-reglugerðinni sé gert ráð
fyrir undantekningum, sem eigi að
koma í veg fyrir vandann. Ráðherr-
ann er þó ekki reiðubúinn að segja
hvaða ákvæði sé um að ræða.