Morgunblaðið - 31.12.2000, Qupperneq 18

18 SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Ofurhetia eður ei?
KVIKMYNDIR
S a in b í ó i n
UNBREAKABLE★ ★★
Leikstjóm og handrit: M. Night
Shyamalan. Aðalhlutverk: Bruce
Willis, Samuel L. Jackson, Robin
Wright Penn, Charlayne Wood-
ard og Spencer Treat Clark.
Touchstone Pictures 2000.
HVERS vegna komst aðeins
einn af 131 farþega lífs af úr
hræðilegu lestarslysi og án þess
að sæist skráma á honum? Hinn
brothætti Elijah, í túlkun Samuel
L. Jacksonar, vill halda því fram
að hinn óbrjótanlegi David Dunn,
sem Bruce Willis leikur, sé
gæddur ofurnáttúrulegum eigin-
leikum líkt og ofurhetjurnar í
teiknimyndasögunum sem hann
hefur svo mikið dálæti á. David
trúir honum ekki í fyrstu en sí-
fellt fleira bendir til þess að sá
brothætti hafí á réttu að standa.
Leikstjórinn sem gerði The
Sixth Sense í fyrra, með svo óvið-
jafnanlegum endi, leikur hér
sama leikinn að vissu leyti. Un-
breakable fjallar á sama hátt um
yfirnáttúrulega eiginleika venju-
legrar manneskju og endahnút-
urinn gerir það að verkum að í
lokin sér maður myndina skyndi-
lega í allt öðru ljósi.
Alla myndina hendir leikstjór-
inn fram spurningum um hvort til
séu útvaldar mannverur fæddar
með sérstakt hlutverk í þjónustu
mannkyns. I lokin gæti fylgjend-
um þess fundist þeir fá kalda
vatnsgusu framan í sig og snuð-
aðir um svör en efasemdarmönn-
um gæti verið létt. En í raun er
endirinn það útpældur að hann
felur í sér tvöfalt svar, svo allir
geta farið glaðir heim. Mér finnst
myndin skemmtileg pæling um
hverju maður getur fengið áork-
að ef maður bara trúir því nógu
mikið. Auk áhugaverðra vanga-
veltna um tilvist útvalinna ein-
staklinga sem margir velta fyrir
sér þegar þeir líta til framúrskar-
andi einstaklinga í heimssögunni.
Mér fannst þetta mjög ánægju-
leg mynd að horfa á, eiginlega
þægileg, hvernig sem það hljóm-
ar. Hún er hæg, dimm og með
fínum ryþma. Hún er að mestu
átakalaus, Bruce fær litla útrás
fyrir þá hetjutakta sem hann er
svo góður í. Kvikmyndatakan er
áferðarfalleg og vönduð, kannski
svolítið einsleit og sviðsmyndin
dauf.
Persónusköpun er mjög fín.
Fjölskylda Bruce er viðkunnan-
leg og sannfærandi, þar sem þau
glíma við hversdagsleg og vel
þekkt vandamál á mörgum bæj-
um. Elijah er áhugaverður kar-
akter og sú ferska sýn sem gefin
er á heiminn hans; teiknimynda-
sögur og áhrif þeirra á áhangend-
ur. Leikararnir standa sig allir
mjög vel enda úrvalslið á ferð en
það er stundum eins og þeir
hefðu mátt vera kraftmeiri, og
það er eini krafturinn sem ég
saknaði í myndinni. Það er helst
að hlutverk eiginkonu David, sem
Robin Wright Penn fer með,
bjóði upp á dramatíska dýpt.
Áhugaverð, smekkleg og
„þægileg“ kvikmynd sem áhorf-
endur eiga sjálfsagt eftir að deila
um; bæði endi og innihald.
Hildur Loftsdóttir
Nflarprinsessa og nykurssonur
BÆKUR
B a r n a b « k
NÍLAR-
PRINSESSAN
Ævintýrasaga fyrir börn á öllum
aldri eftir Guðjón Sveinsson. Erla
Sigurðardóttir myndskreytti.
Muninn, 2000.69 bls.
VIÐ kynnumst Nílarprinsess-
unni, Flóðhildi fögru, og fjölskyldu
hennar þar sem þau flatmaga í
Nílarfljóti og njóta lífins. Prins-
essan er að mati foreldra sinna
fegurst allra og enginn er hæfur
sem eiginmaður handa henni nema
mjallhvítur prins en þeir eru ekki
íinnanlegir í umhverfi Vesturbakk-
ans. Gráhegi-inn veit allt um óskir
flóðhestakóngs og svo villist greyið
á leið sinni til Danmerkur og lend-
ir illa á sig kominn á landinu bláa.
Þar fréttir hann hjá Spóalangi
fréttafugli að forkunnarfagurt
hvítt folald, Prins, hafi nýlega
fæðst þar í landi. Prins er afkvæmi
hryssunnar Tinnusvartrar og nyk-
urs sem býr í vatni skammt frá
Reykjavík. Hryssan, og þar með
Prins, eru reyndar í eigu Ingólfs
Arnarsonar og frú
hans Hallveig kemur
Iítillega við sögu lfka.
Til sögunnar kemur
líka Elding, vinkona
hvíta folaldsins, enda
vita allir hvert má
rekja ættir allra hvítra
pg rauðskjóttra hesta á
Islandi.
Ekki er að sökum að
spyrja að Gráhegri
flytur fréttirnar um
hinn mjallhvíta Prins
til baka til Nílarkóngs
og samstundis er
brugðið á ráðin með að
sækja þennan dular-
fulla prins og gifta hann prinsess-
unni fögru.
Sögusviðið flýgur milli heimsálfa
og alls kyns skepnur eru kallaðar
til að leysa þessa erfiðu þraut. Við
sögu koma hýenur, krókódíll,
albatrosar og háhyrningur fyrir
utan bátskrifli sem líkist mjög
Örkinni hans Nóa og á að nota við
flutningana. Hersingin kemst til
íslands og þá verður auðvitað Jöt-
uninn, einn af verndarvættum Is-
lands, til kallaður til að bjarga
málum en margir aðrir hjálpast
að.
Sagan um Nílar-
prinsessuna og hinn
fagra hvíta íslenska
Prins krefst þess af
lesanda að hann noti
hugmyndaflugið til að
fylgja eftir stórum
stökkum sögunnar.
Textinn er ekki neitt
barnamál og höfundur
leyfir sér að nota
mergjaðan texta sem
er í senn glettinn og
fullur tvíræðrar merk-
ingar. Flóðhestakóng-
ur fórnar auðvitað
framfótum til himins,
jórtrar bóluþang og
sprengir, og dóttirin fleytir lót-
usblómum, rekur við og hagar sé á
„ódannaðan hátt auk þess sem hún
hrekkir pabba sinn.
Hönnun og myndskreyting þess-
arar bókar er alveg í sérflokki.
Myndskreyting Erlu Sigurðardótt-
ur er hrein snilld og myndirnar
styrkja söguefnið og þráðinn sér-
staklega vel. Það er í raun með
ólíkindum hversu hugmyndarík
myndskreytingin er, því hver opna
er sérstakt listaverk, öllu er til
haga haldið og hvert smáatriði
vandlega útfært.
Enn einu sinni hefur Erla skap-
að dýrmætar myndskreytingar, en
það er einkenni góðra mynd-
skreytinga að þær styrkja og
styðja textann en reyna ekki að
skapa eigin sögu án tillits til þess
sem textinn segir. Hafi menn ekki
haft hugmynd um hvernig hvítur
nykur lítur út þá er Erla búin að
draga einn slíkan og sömuleiðis
hefur hún dregið fagra mynd af
vatnabúanum sem slær hörpu sína
í fossinum.
Það er sama hvort Erla dregur
flóðhest, hvítan íslenskan fák,
landslag við Reykjavík áður en
borgin byggist, eða þreyttan grá-
hegra - allt er jafn vel gert. Hönn-
un bókarinnar, letursetning og frá-
gangur allur er einnig til mikillar
fyrirmyndar og bókin hinn eigu-
legasti gripur.
Nílarprinsessan er líklega
barnabók, en hún er ekki fyrir
mjög ung börn, til þess er textinn
of mikill og of kröftugur. En ég
held að allir geti haft gaman af að
lesa dellusöguna um Nílarprins-
essuna sem samkvæmt minni aust-
firsku máltilfinningu hefði verið
kölluð „uppátakanleg".
Sigrún Klara Hannesdóttir
Guðjón
Sveinsson
Kvennablómi
Islandsdjassins
DJASS
T ó n I e i k a r
KAFFI
REYKJAVIK
Kristjana Stefánsdóttir söngur,
Sunna Gunnlaugsdóttir píanó, Joris
Teppe bassa og Scott McLemore
trommur. Kaffi Reykjavík fimmtu-
dagskvöldið 28.12.2000.
EITT af því sem gleður um jólin
er að heim flykkjast ýmsir ágætir
djassleikarar sem dvelja við nám
og störf erlendis.
M-2000
Mánudagur 1. janúar
SJÓNVARPIÐ
BALDUR
Heimildarmynd og upptaka frá svið-
setningu á Baldri eftirJón Leifs í
Laugardaishöll 18. ágúst2000.
Liður í Stjörnuhátíð menningarborg-
arinnar.
Einn þeirra er píanistinn Sunna
Gunnlaugsdóttir, sem hér er stödd
ásamt eiginmanni sínum, tromm-
aranum Scott McLemore. Þau búa
og starfa í New York þar sem
Sunna rekur fleiri en eina hljóm-
sveit. Annar geisladiskur hennar,
Mindful, kom út „sem handrit" í
fyrra og leitar Sunna nú að alvöru-
útgefanda.
Sunna og eiginmaður hennar
ásamt „dívunni" okkar, Kristjönu
Stefánsdóttur, héldu tónleika á
Kaffi Reykjavík, niðri, meðan Ás-
geir Ásgeirsson gítarleikari og
félagar léku uppi.
Með stúlkunum og Scott lék hol-
lenski bassaleikarinn Joris Teepe.
Hann býr í New York, en gerði
stuttan stans í Reykjavík á leið
sinni til Amsterdam. Hann er ekki
alveg ókunnur Kristjönu, sem hef-
ur í tvígang sótt hjá honum vinnu-
námskeið. Joris er hörkubassaleik-
ari, með kröftugan tón og
frábæran hryn. Það þarf ekki að
koma á óvart því á sólóskífu hans
nýrri leika ekki minni bógar en
Chris Potter, er hér blés á síðustu
djasshátíð með Dave Holland-
kvintettnum.
Tónleikarnir hófust á lagi Sunnu,
Good Stuff, af Mindful, en síðan
steig Kristjana á svið og söng All
of You og Sometimes I’m Happy
þarsem Sunna „kompaði" af
óvenjumikilli drift.
Þegar kynntur var Cole Porter
söngdans og Scott upphóf latnesk-
an hryn var deginum ljósara að
Love for Sale væri dansinn og svo
söng Kristjana Daydream Billy
Strayhorns, betur en ég hef heyrt
hana gera áður. Þar sýndi Joris
stórkostlegan bassaleik einsog allt-
af þetta kvöld. Það gat ekkert farið
úrskeiðis þegar þessi örvhenti
bassaleikari var kjölfestan.
Á dagskráinni voru líka þrjú lög
er Sunna hefur samið við ljóð Tóm-
asar Guðmundssonar. Sunna er
lýrískur píanisti fyrst og fremst og
sama má segja um lagahöfundinn
Sunnu.
Lögin voru ljómandi áheyrnar og
vel flutt af Kristjönu og tríóinu.
Lestin mikla var kannski einum of
ljúft fyrir ljóðið, en Frá liðnu vori
og Fagra veröld smellpössuðu við
Tómas og píanósóló Sunnu í því
síðarnefnda var einstaklega falleg-
ur, leikin í klassískum impressjón-
ískum stíl.
Ymislegt fleira gott var á dag-
skránni, s.s. fínt og músíkalskt
„skatt“ Kristjönu í I’s Almost Like
Being in Love, skemmtileg fraser-
ing hennar á My Sacred Love og
loks lag Kaldalóns við einn feg-
ursta jólasálm íslenskrar tungu:
„Nóttin var sú ágæt ein“ eftir síra
Einar í Eydölum og kannski var
langur bassasóló Joris Teepe í
þeim sálmi hápunktur tónleikanna.
Sterkur, einfaldur og sannur. Það
var einsog bassaleikarinn skynjaði
til fulls þessa íslensku þjóðarger-
semi. Slíkt er aðeins á færi af-
burðamanna.
Vernharður Linnet
Fornir
dagar
Blake
MÁLVERKIÐ á myndinni er eftir
breska skáldið og myndlistarmann-
inn William Blake. Myndin nefnist
„The Ancient Days“, sem útleggja
má á íslensku sem „Hinir fornu
dagar“, og er þessa dagana til sýnis
íTate-safninu í London.
Verk Blake vöktu litla athygli
meðan listamaðurinn var á lífí en
hafa á seinni tímum hlotið uppreisn
æru. Tate-safnið stendur til að
mynda nú fyrir sýningu á verkum
listamannsins og er sýningin sú
stærsta sem tileinkuð hefur verið
Blake.
„Collage“-
myndir í
Listhúsi
Ófeigs
SIGRÍÐUR Ólafsdóttir opnar
sýningu á textílhönnun og coll-
age-myndum í Listhúsi Ofeigs,
Skólavörðustíg 5, þriðjudaginn
2. janúar kl. 16.
Sigríður hefur hlotið mennt-
un sína hér heima og í útlönd-
um, nú síðast árið 1996 í Forum
design center i Malmö.
Sýningin stendur til 16. janú-
ar.
Sýningu
lýkur
Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar
Sýningunni Hærra til þín,
sem er samstarfsverkefni List-
safns Sigurjóns Ólafssonar og
Listasafns Reykjavíkur - Ás-
mundarsafn, lýkur fimmtudag-
inn 4. janúar.
Sýningin fjallar um trúarleg
minni í vestnorrænni list en til
sýnis eru málverk, myndvefn-
aður og höggmyndir eftir níu
listamenn. Allt eru þetta lista-
menn frá 20. öldinni sem hafa
skarað framúr í sínu heima-
landi og víðar. Sýningin fer síð-
an í Listasavn Fproya, Tórs-
havn, Sophienholm, Lyngby,
Museet pá Spnderborg og Mus-
eet for religios Kunst, Lemvig.