Skírnir - 01.07.1891, Qupperneq 39

Evrópa 1891.
39
EúBsar þá ekki, þyí þeir voru hræddir um, að af þvi kynni að kvikna ó-
friður. Frakkar fengu lítil eða engin svör af Búlgaríustjórn og leituðu
þeir þá til soldáns, en hann dróg allt á langinn eins og vant er. Leið
svo og beið með bréfaskriptum fram og aptur. Loks lét Búlgaríustjórn
undan og afsakaði útreksturinn við konsúl Frakka í Sofiu.
Frakkar reyndu til að vingast við ítali. Franskir pilagrímar óvirtu
líkneski Yictors Emanúels i Panþeon i Rómi og varð uppþot mikið út úr
því í borginni. Sendi þá Frakkastjórn biskupum öllum bréf og bannaði
þeim að leyfa pílagrímum Rómferðir. En sumir biskuparnir svöruðu skæt-
ingi.
1 lok ársins 1890 lét Lavigerie kardináli, biskup í Algier, mjög vina-
lega við stjórn þjóðveldisins. Þótti mönnum það nýstárlegt og fylgdu
ýmsir franskir klerkar honum að máli. Beyndar var páfi Leó þrettándi
frumkvöðull að þessu. Mælti Lavigerie eptir vilja páfa, er hann kvað
skyldu hvers fransks manns, er elskaði ættjörð sína, að lúta þeirri stjórn,
er væri við lýði. En margir franskir klerkar vildu ekki sættast við þjóð-
veldisstjórnina og drógu taum konungdðms og keisaradæmis eptir sem áð-
ur. Á árinu 1891 lenti þessum öhlýðna hluta klerkalýðsins opt saman við
stjórnina. Sumir biskuparnir fóru til Rðmaborgar og beiddu ekki kirkju-
málaráðgjafann leyfis. Stjórnin bannaði að stofna félög í þeim tilgangi að
„leysa páfann úr dróma“. Kirkjumálaráðgjatinn Falliéres höfðaði mál gegn
erkibiskupnum af Aix, Gouthe-Soulard, sökum þess, að hann hafði sagt í
bréfi til hans, að hann væri blíðmáll viðkirkjuna með vörunum, on hataði
hana í hjarta sínu. Yar biskup dæmdur í sekt, en kaþólskir menn söfn-
uðu þegar saman fé svo meiru nam og sendu honum að gjöf.
Hinn 12. desember var borin upp áskorun á þingi um að skilja sund-
ur ríki og kirkju, en Freycinet ráðaneytisstjóri tók ekki undir hana. Hann
lýsti yfir, að stjðrnin mundi heimta hlýðni af kirkjunni við sig og við
samning þann, er gjörður hefði verið milli Frakkastjórnar og páfans áður.
Hann kvað stjórnina mundu koma fram með frumvarp, er kvæði á um
rétt manna til að stofna félög. Þingið felldi þá áskorunina um aðskilnað
ríkis og kirkju og kvaðst treysta því, að stjórnin mundi beita rétti sínum
og valdi, til að láta alla sýna þjóðveldinu virðingu. Var nú kyrrt um
stund.
Þá tóku hinir 5 erkibiskupar (Paris, Rheims, Rennes, Lyon, Tou-
louse) á Frakklandi sig til og gáfu út heilmikið skjal um samband ríkis
og kirkju, sem var lesið upp i öllum kirkjum á Frakklandi. Þeir kváðust