Skírnir - 01.07.1891, Qupperneq 48

48
Kanada.
stund verður hönd höggi fegin, og sannaðist hér hið fornkveðna, að fár veit
hverju fagna skal. Apturhaldsmenn áttu heldur í vök að verjast um stund,
en ekki leið á löngu, áður fremur var sðkn en vörn af þeirra hendi. Þeir
heindu ])vi að framaóknarmönnum, að þeir hefðu dregið undir sig stórfé
með svikum, og ákærðu þá. Quebecjarl hlífði ekki Mercier, en heimtaði
þegar nákvæma reikningsfærslu. Kom þetta harðast niður á Mercier, sem
var forstöðumaður ráðaneytisins, er hafði borið böndin að apturhalds-
mönnum, og ekki sparað neitt til.
Ýmsir eiga högg í annars garð, og þeir Mercier höfðu komið auga á
flísina í auga hróður sins, en ekki á bjálkann i auga sjálfs sín. Þeir
höfðu dregið undan um miljón króna af fé, sem ætlað var til að leggja
járnbrautir, og brúkað það til að létta fyrir kosningum. Þeir höfðu
talið fé með útgjöldum, sem aldrei hafði verið úthorgað. Meðal
annars höfðu þeir haft í vitorði með sér Armstrong nokkurn, sem hafði
tekið við af þeim 325,000 dollara (1 dollar = 3 kr. 73 a.) fyrir ýmislegt, sem
hann ekki seldi af hendi, en skipti fénu þannig, að ráðgjafarnir fengu apt-
ur tvo þriðjunga þess, sem fór í þeirra vasa.
Jarlinn var svo óánægður með greinir þær, er þeir Mercier gerðu fyr-
ir gjörðum sínum, að hann tók örþrifaráð, og rak ráðaneytið úr sessi, en
setti apturhaldsráðaneyti í stað þess. Samkvæmt stjórnarskipuninni er
jarli þetta leyft og leyfllegt. En Kanadabúum þótti hann skerða réttindi
sín, og heima á Bnglandi tóku menn í sama strenginn. Jarlinn hefði átt
að láta kjósendurna skera úr um, hvort ráðaneytið skyldi víkja úr sessi.
Nýlendurnar stjórna sér sjálfar og eru ekki börn undir handarjaðrinum á
jarlinum. Hann, sem er fulltrúi Englands, má ekki herða hið ljúfa band milli
þess og nýlendnanna, svo það verði Ieitt. Hann verður að varast að syndga,
ekki einungis gegn bókstafnum, heldur og móti andanum í enskri löggjöf,
gegn hugsunarhætti Englendinga sjálfra.
Mercier sendi síðan jarli bréf, sem jeg set hér kafla úr:
„Sir. Þér hafið dirfzt að gera það, sem hennar hátign Victoria Eng-
landsdrottning mundi ekki hafa vogað sér, svo að hin enska þjóð risi ekki
öndverð gegn þvi. Hver borgari mun játa, að harðstjórinn á ekki alls
ráð og að engi maður er þræll, þó hann sé æðsti ráðgjafi. Þér talið um
virðingu stjórnarinnar og um sóma og áhugamál fylkisins, eins og yður
væri annt um það, en þér voruð sjálfur fyrstur til að troða embættistign
yðar fótum og virða að vettugi hag landsins. Þér segið oss hafa brotið