Skírnir - 01.07.1891, Síða 63

Fiskimaðnr við ísland,
68
fiskimenn við ísland, hefur fremur öðrum skáldsögum hans sett hann í
tölu hinna ágætustu rithöfunda Frakka.
Fyrsta skáldsaga hans var „hjónaband Lotis". Hann er skotinn í
stúlku á ey i Kyrrahaíinu og sezt þar að. Byjan er eins og jarðnesk
paradís, eilif veðurblíða, ilmur i loptinu, ljómandi litir, fuglakliður, alls nægtir
í náttúrunni og allsnakið fólk. Rarahu elskar hann með ofurást. Hann liflr
alsæll um hríð í þessum töfraheimi i faðmlögum hennar. Svo vaknar hann
eins og úr .draumi, og sér, hvílíkt heljardjúp er á milli þeirra, þvi hvor-
ugt þeirra skilur neitt í sál hins; hann saknar mennskra manna og mennt-
unar. Hann brýzt frá henni og hún fer öll forgörðum. í öðrum skáld-
sögum segir Loti frá Konstantínopel, Dalmazíu, Algier, Japan, ástabralli
sínu á þessum stöðuro, náttúrunni og mannfólkinu. í Japan kvongast
hann stúlku með vitorði foreldra hennar og vottorði yfirvaldanna; áhjóna-
bandið að standa í þrjá mánuði og gefur hann fé við brúðkaupsdaginn.
Illt þótti honum að verða að skilja við konu sína, en einu sinni kom hann
að henni, þar sem hún var að reyna með hamri, hvort silfrið i peningum
þeim, sem hann hafði borgað henni, væri skírt, og bráði þá af fyrir hon-
um. Með japanskri kurteisi drap hún enni sínu við þröskuldi að skiln-
aði þeirra, og lá í þeirri stellingu, þangað til hann var horfinn úr sýn.
Loti segir frá hernaði Frakkaflota á Kínlandi. Lýsir hann frönskum
sjómönnum meistaralega í skáldsögunni: „Bróðir minn Yves“. Yves er
fæddur á hinni klettóttu, sæbröttu Bretagneströnd, i lágum, mosavöxnum
kofa, man tæplega eptir föður sinum, sem drukknaði, er hann var barn,
á fátæka móður og sæg af syskinum, gerist matreiðslusveinn á skipi
fjórtán ára gamall, til að hjálpa henni, sendir henni öll laun sín, verður
sjómaður i herþjónustu og velkist um öll höf. Hann er orðinn ótrauður
og kærulaus og á heima á sjónum. Þar þolir hann þreytu og þrautir
með brosi og glaðværð.
Bu á þurru landi er hann ekki eins og hann á að sér. Eptir lang-
ferðirnar og volkið þykir honum sopinn góður. Þar liggur brennivinið
alstaðar i launsátri, leggur upp í heila hans, og breytir blíðmenninu í
óargadýr. Stundnm, þegar hann er ófullur, rísa allar hinar hollu æsku- og
sveitaminningar upp fyrir honum. Reglusemin og kyrrðin innap og utan
húss, alvarleg gamalmenni í fornum búningum, sakleysið, sveitaráðvendn-
in; þetta veldur iðrun i hjarta hans — stundarkorn. Einu sinni biður
hann bóndastúlku þar. Hann, sem hefur slarkað á veitingahúsum um all-