Ný félagsrit - 01.01.1859, Side 64

64
UM STJORNARDKILC TSLKNDINGA VID DAiNI.
í abferf) stjórnarinnar, þá vóru ástæfur hennar rangar, og
afleibíngar þeirra hlutu ab verba óþolandi. Island hafði
bygzt frá Noregi og verið frjálst þjóbveldi þvínær í fjórar
aldir. A ofanverbri 13. öld höfðu landsmenn getið sig
undir Noregs konúng, en þaö var meb frjálsum vilja gjört
og gegn ákvebnum skildaga, og var landif) eptir honum
fullkomlega frjálst og óháb Noregi þó bæbi löndin hefbi
einn konúng. Reyndar höffu konúngar enganveginn haldif)
skildaga þenna í öllum greinum; fjarlægb landsins, fólksfæf)
og umkomuleysi þess ollu því ab mjög var hallaf) jafn-
retti þess í sameginlegum máíefnum, hina æfcstu stjórn þess
liöffcu hæztu embættismenn vifc konúngshirfcina í hjáverkum,
og mun helzti opt hafa verifc gengifc á hin skrásettu eink-
arettindi landsins. En vifc hver konúngaskipti og opt-
sinnis endrarnær var hifc forna frelsi stafcfest og hyllíng
landsins haffci ávallt verifc þegin sér í lagi; í löggjöf,
skattalögum, dómsvaldi og innanlandsstjórn liaffci Island
haldifc sjálfsforræfci sínu, svo þótt lög Norfcmanna og
seinna meir Dana fengi nokkurt gildi, þá kómust þau
mest á fyrir vana. mjög líkt og þegar rómversk lög vóru
vifctekin á þýzkalandi. þannig var nú mál mefc vexti
fyrir og eptir Kalmarsambandifc, en þá urfcu Noregr og
Island nánar tengd viö Danmörku; innlimun Noregs í
Danmörku, hifc rangsleitna ofbeldis verk Kristjáns konúngs
3. (1537) náfci aldrei til Jslands, og sama er afc segja
um alveldis auglýsínguna og lög þau, er henni urfcu
samfara. Ilún haffci haft tvennskonar áhrif á Danmörku,
þarsem ríkifc varfc erffcaríki úr kjörríki og alveldi úr lögbundnu
einveldi. Ilin fyrnefnda breyting varfcafci hvorki Noreg né Is-
land, því konúngserffcir höffcu langan aldr verifc í báfcum
þeim löndum; hinni sífcarnefndu breytíngu vildu Islendíngar
mefc engu inóti lúta; fundr einn er haldinn var í Kópavogi