Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Side 10

10
( henni eru fjárhús frá Næfurholti. Þar er sagt, að bær hafi
verið til forna. Þó er þar engar rústir að sjá, neraa eina stekkjar-
tóft, nokkuð gamla. En svo er að sjá, sem hér hafi alt blásið
áður, en verið gróið upp aftur, þá er fjárhúsin voru bvgð. Er
þvi ekki að marka, þó bæjarrúst sjáist ekki. En fyrir neðan
brekkuna hefir aldrei blásið, og er þar forn garður, sem líkleat
er að sé túngarður. Engin fornvirki gat ég heldur séð annars-
staðar á bungunni.
6. Kanastaðir hefir bær heitið og staðið norðvestan í
löngum en lágutn rana, er gengur suðvestur af Bjólfelli. Hefir
hraunkvísl kastað sér vesfur yfir ranann, ofan til miðjan, og
farið yfir bæinn. Hraunkvísl þessi heitir Kanastaðanef. Fyrir
vestan harra er landið blásið, nema litil torfa hjá nefinu. Hún
heitir Kanastaðatorfa. Eigi sjást byggingarmerki á henni. Sunn-
anundir nefinu eru fagrar uppsprettulindir; þar heita Kanastaða-
botnar. Þar eru fjárhús frá Haukadal. Engar sjást menjar bæj-
arins, og er hann án efa hrauni hulinn. Hraunið, sem kvísi þessi
er af, hefir fylt dalinn milli Bjólfells (að vestan) og Selsundsfjalla
(að austan og suðaustan). I þeim dal hafa, að sögu, bæir verið,
sem nú eru hrauni huldir; vita menn eigi tölu þeirra og gleymd
eru nöfn þeirra, nema tvö:
7. Stóri-Skógur og
8. Litli Skógur; þau nöfn haldast við sem örnefni á þeim
stöðum, sem bæirnir eru undir eða þar nálægt, og er það aust-
anmegin í dalnum. Hraunið hefir stöðvast fremst í dalnum og
myndar þar háa brún. Bærinn Selsund stendur nú undir henni.
Þar er antrað eldra hraun undir og liggur nokkru lengra .fram.
Það er flatt ofan og á þvf þunnur jarðvegur. Hér og hvar sjást
á því móbergs (»breccie«) steinar, sem virðast vera úr Bjólfelli.
9. Stóra-Skarð eða Skarð hið eystra, bær Þorsteins tjald-
stæðings, landnámsmanns, er sagt, að staðið hafi austan undir
dýpst i skarðinu í Selsundsfjöllum, og er það beint í suðaustur
frá bænum Selsundi. En suðaustanmegin Selsundsfjalla liggur
ákaflega mikið hraunflóð/ yfir stóru svæði, og er sagt, að Stóra-
Skarð, ásamt fleiri bæjum hafi orðið þar undir á 14. öld. I
brekkunni við skarðið hafa menn þótst sjá túngarðsbrot útundan
hraunjaðrinum. Þangað fór ég fyrir nokkrum árum og Ólafur
bóndi Jónsson i Selsundi með mér og skoðuðum þetta, en þótti
efasamt, að það væri mannaverk. Heyrt hafði Ólafur sögnina
um afa sinn, Jón eldra 1 Selsundi, þó ekki heyrt hann sjálfan
segja hana. Sögnin er sú, að eitt sinn, er hann var að smala á
yngri árum sínum, hafi hann elt kindur út í hraunið nálægt