Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Page 14

14
Sæmundur tekið hann þaðan og sett hann niður á hlaðinu sem
hestastein, ojí í því skyni borað gat i gegnum hann. Efni steins
ins er hart móberg, sem ekki finst i Þingskálalandi, og mun hann
íluttur frá Bjólfelli. Að lögun er hann vandlega valinn, eða þó
heldur tilhöggvinn, því jafn reglulega myndaður, flatur og jafn-
breiður, drangasteinn úr móbergi mun óvíða finnast af náttúrunni
gjörður. A hæð er steinninn manni undir hönd, á breidd meir en
fet, en á þykt um þverhönd, — því hann er þynnri í efri end-
ann. Að slíkur steinn hafi komið á þennan stað af tilviljun, er
mér óskiljanlegt, hlýt því að skoða hann sem bendingu um dóm-
hringinn, án þess þó að fullyrða neitt frekara.
Eigi þótti mér þörf að lita nákvæma lýsingu á þingstaðnum,
því Sigurður Vigfússon hefir gjört það (sjá Arb. fornl.fél. 1888—
92, bls. 54). En þar eð uppdráttur hans hefir eigi orðið prentað-
ur, bjó ég til lítinn uppdrátt af túninu, bænum og búðatóftunum,
sem getur gefið hugmynd um þingstaðinn. Nokkurra skýringa
þarf uppdrátturinn, og set ég þær hér: 1. er Þinghóll, þar er
túnbrekkan hæst. 2—2—2. túngarður. 3. bærinn (með húsum,
húsagarði og heygarðí) 4—4 heimreiðartraðir. 5 5. aflagðar
traðir. 6—6. bæjargil. 7. hlaðið og á því hestasteinninn (blót-
steinninn). 8—8. gata eftir gilinu heim í traðirnar. 9. austurkál-
gaiður (og heyhlaða i honum). 10. vesturkálgarður. — a. búð
Marðar gigju. b. búð Gunnars á Hlíðarenda. c. Njálsbúð. En
hér ber sögunni þó eigi satnan, því d. er líka eignuð Merði gígju,
en sumir eigna hana Dalverjum og siðar Oddaverjum. Gunnars
og Njáls búðir voru Sigurði sýndar fyrir austan traðirnar. Hætt
er við að allar sagnir um þetta séu bygðar á getgátum. Er það
sannarlega til of mikils ætlast, að munnmæli frá fornöld greini
enn i dag rétt frá einstökum búðum, þar sem þær erusvomarg-
ar. A þrem stöðum sést, að Brynjúlfur hefir bygt peningshús of-
an á f'ornvirki, og sjást tóftir þeirra húsa : x1 virðist vera stór
lambhústóft, x11 lítil hesthústóft, og x111 tóftarbrot, sem að nokkru
levti er fallið í gilið.
Þenna útúrdúr, um þingstaðinn, gjörði ég hér af því, að
hann var i Víkingslækjarlandi. Kem ég nú aftur til eyðijarð-
anna:
18. Borgartún hét hjáleiga frá Víkingslæk. Hún var í
sömu hraunbrún nokkru austar (eða til suðausturs). Þar nálægt
sem hin eystri kvísl Vikingslækjarins kemur upp. Þar er sagt
að verið hafi »hundraðs tún«, þ. e. gefið af sér 120 hesta töðu.
19. Heiði stóð fyrst í hraunbrún eigi allskamt suður frá
Borgartúni, — Kemur þar víðlent hraunflóð framundan Víkings-