Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Side 20

20
taðir sinn, Páll Guðmundsson, sem síðar var náfnkunnur bóndi á
Keldum, hefði verið fæddur í Keldnaseli, því faðir hans, Guðmundur
Erlendsson, bjó þar þá. Hann var tvikvæntur. Fyrri kona hans
hét Halla, ættuð úr Holtum; með henni var Guðmundur fátækur.
Síðari kona hans hét Guðrún; hún var fyrirtakskona og auðgaðist
hann mjög með henni. Þá bjó að Keldum Guðmundur prestur
eða prestlingur, tengdason Brynjúlfs sýslumanns Sigurðssonar í
Hjálmholti. Hann átti Keldnatorfuna, en bjó þó illa. Eitt sumar
sló Guðmundur Erlendsson blöðku (o: melgras) þar, sem nafni
hans taldi vera sitt land, og hirti hann heyið. A útmánuðum
vorið eftir varð hann heylaus og bað Guðmund Erlendsson um
2 heyhesta. Hann neitaði og bað hann nú njota blöðkunnar. Guðrún
var þá ekki heima; hún var að sitja yfir konu. Þegar hún kom
heim, sagði Guðmundur henni þetta. Þá sagði hún: »Þú áttir
ekki að neita honum, Guðmundur minn!« Kom hún því til leiðar,
að Guðmundur sendi nafna sínum 2 heyhesta Um vorið fór
nafni hans frá Keldum og vildi selja þá eign alla. Launaði hann
heyið með þvi, að bjóða nafna sínum fyrstum að kaupa hana.
Það þá hann, fór að Keldum og bjó þar síðan, en lagði Keldnasel
i eyði. Voru þar síðan fjárhús frá Keldum fram að 1882; þá
blés þar latidið, og er nú eyðisandur og hraun. — Frásögn þessi
mun koma heim: Guðmundur Magnússon prests, Sæmundssonar
á Þingvöilum, hafði lært undir prestskap og giftist siðan Ingi-
björgu Brynjúlfsdóttur, Sigurðssonar. Með henni hefir hann fengið
Keldur, og búið þar meðan hann fékk ekki brauð; en það var
nokkuð lengi. Getur hans lítið á þeim árum utan það, að Espó-
lín segir (Árb. XI. 25), að hann hafi »verið í Fljótshlið*; hefir
hann ef til viil verið þar aðstoðarprestur um hríð hjá síra Magn-
úsi Einarssyni, en bmð á Keldum eftir það1. Þaðan hefir hann
svo farið, er hann fékk Kálfatjörn 1186, og þá selt Keldnaeignina,
til að geta komið búskap sínum í lag á Kálfatjörn. Hefir þá
Keldnasel verið lagt í eyði það ár eða árið ef'tir (1787).
47. Sandgil var eigi alllangri bæjarleið tii austurs frá
Keldnaseli. Stóð bærinn fyrst milli tveggja hraunbrúna, er þar
fjarlægjast hvor aðra, svo hin vestri liggur til útsuðurs, en hin
eystri beygist til suðausturs. Má sjá, að bærinn hefir tvisvar
1) Samkvæmt prestatali síra Sv. N. er síra GrutTmundur eigi vigður fyr enn
1786; en eins fyrir því gat hann fyrst verið í Fljótshlið og síðan búið á Keldum
þar til hann fékk Kálfatjörn Hann fékk siðar Hrepphóla, og lét hann Gruðna,
son sinn og aðstoðarprest, búa á staðnum. Hann hefir því ekki verið hneigður
til búskapar, Höf.