Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Page 28

Hofalýsingar í fornsögum
Og
goðalíkneski.
Eftir
Finn Jónsson.
——-----
I fyrstu og annari Arbók Fornleifafélagsins hefir Sigurður
Vigfússon ritaði um »hof og blótstaði i fornöld«, og tilgreint þar
alla þá staði úr fornritum, er nokkuð kveður að i því máli, er
hann vildi hafa ritað um. Það sem er ókostur við þessa ritgjörð
er það, að Sigurður tók aliar lýsingar af hofum og því, er hofin
snerti, trúanlegar, góðar og gildar. Honum varð það aldrei að
spyrja, hvort nú þessi eða sú sögusögn væri áreiðanleg, hvort
sagan, sem lýsingin stóð i, þótt áreiðanleg væri, væri svo að lýs-
ingunni væri trúandi. Heldur ekki varð honum að vegi, að rann-
saka, hvort ekki væri eitthvert náið samband milli þeirra lýsinga,
sem til eru; ef nú svo skyldi vera, að t. a. m. ein sagan hefði
skrifað upp úr annari eða notað hana meira eða minna, þá er
það ljóst, að sú sögusögnin, er svo er til komin, er með öllu
marklaus. Ein af þessum sögum er að minsta kosti svo löguð,
að það er fyrir fram full ástæða til að efa eða tortryggja hana;
það er Kjalnesinga saga.
Af því að nú lítur svo út, sera tóftagröftur muni fara að
verða framinn á Islandi meir og betur en áður, — og er það
sannarlegt gleðiefni fyrir alla þá, er unna fornum fræðum, — er
það ómaksins vert, að reyna að komast fyrir, hvað áreiðanlegt
er í fornum hoflýsingum; það má gera ráð fyrir því, að það verði
lögð sérstök alúð á að grafa upp fornar hoftóftir, og væfi þá