Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Side 30

30
hafa á hendi sér til allra mannfunda. A stallanum skyldi ok
standa hlautbolli, og þar í hlautteinn sem stökkull væri, ok skyldi
þar stokkva með ór bollanum blóði því, er hlaut var kallat; þat
var þess konar blóð, er sæfð váru þau kvikindi, er goðunum var
fórnat. Umhverfis stallann var goðunum skipat í afhúsinu. Til
hofsins skyldu allir menn tolla gjalda og vera skyldir hofgoða til
allra ferða,sem nú eru þingmenn höfðingjum, en goði skyldi hofi
upp halda af sjálfs sín kostnaði, svá at eigi hrornaði, ok hafa
inni blótveizlur«.
Hér eru þá mörg atriði, er lýst er með fullri greind: I.
hofdögunin; II. stallinn með eiðhringnitm; III. hlautið o. s. frv.;
IV. goðaakipunin; V. hoftoUagjaldið m. m.
Það er III., hlautið o. s. frv., sem hér má bera saman við
þaö, sem Snorri segir; og dylst þá engum, sem ber hvorttveggja
saman, að hér er ein og sama frásögnin; munurinn er einungis
sá, að niðurskipun hinna einstöku setninga er öðru visi; að það
er ein og sama frásögnin sést bezt af því, að hlautteiuinum er
líkt við stökkul á báðum stöðum; það er ólíklegt, að ég ekki segi
ómögulegt, að sama hefði svo dottið tveimur höfundum í hug. —
Hér er um tvent að gera, annaðhvort heflr Snorri notað Eyrbyggju
(eða Eyrbyggja Snorra) eða báðir höfundar hafa notað þann þriðja,
sem þá var þeirra elztur. Það er vandi, að greiða til fulls úr
þessum atriðum. Að báðir höfundarnir, Snorri og höf. Eyrbyggju,
liafl notað eldra rit, er að því leyti ósannanlegt, að hvergi finst
örmöl hofslýsingar í eldri ritum, er nú eru til. Mér þvkir einna
iíklegast, eins og ég drap á fyr, að Snorri hafi sjálfur sett sam-
an sína lýsingu; það er hans yndi að lýsa fornum siðum og
venjum; hann likti á ýmsan hátt eftir fornmönnum frá 9., 10. og
II. öld; margar af fornfræðisgreinum í Heimskringlu eru bein-
línis eftir hann. Lýsingin er líka svo ofin inn í alla frásögnina,
að það er vandi að sjá, að hún sé að eins útdráttur úr annari
lengri og fyllri lýsingu, eins og sú er, sem er 1 Eyrbyggju. —
Aftur á móti er hægt að skilja, að höf. greinarinnar í Eyrbyggju
hefir notað Snorra. Hann hefir vel getað og jafnvel þurft að
setja svo fullkomna lýsingu saman úr köflurn og greinum, sem
voru dreifðar hér og hvar; hann hefir orðið að nota ýms heim-
ildarrit eða heimildarmenn. Af þessu leiðir, að greinin er yngri
en Heimskr., og er ekkert á móti því að svo sé, en þar af leiðir
ekki, að Eyrb. sé yngri en Heimskr. Það er sem sé ljóst, að
mér finst, að greinin er innskotsgrein í Eyrb. og ekki eftir hinn
upphaflega höfund hennar. Það átti alls ekki við, að fara að
lýsa hofum, eins og þau voru vanalega, þarna, þar sem verið er