Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Page 37

37
auðvitað hefir Þór verið prúðbúinn; engu að síður er viðbótin
ekki tekin úr eldri heimildarritum.
I Olafs sögu hinni meiri, i Fornmannasögum (II, 44. kap.
167) hljóðar þessi grein svo: »En er þeir kómu í hofit, skorti þar
eigi skurðgoð. Þórr sat í miðju ok var mest tignaðr; hann var
mikill ok allr gulli búinn ok silfri«. Hér er gengið feti lengra,
orðin eru orðin sterkari (mihi.ll ok allrl) og byrjunarorðin dálítið
aukin (xkorti þar eigi skurðgoð); vitanlega hefir höfundur þe.ssar-
ar Olafs sögn hér þó að eins afskrifað Snorra; breytingin og við-
aukinn er frá hans eigin brjósti. I Olafssögu í Flateyjarbók er
nú loks öll frásögnin lengri og viðhafnarmeiri (k. 268); þar er til-
búin löng og mærðarfull samræða milli Járnskeggja og Olafs kon-
ungs, sem er samin á 14. öld og næsta lítilfjörleg, en þó ein-
kennileg fyrir sinn tíma. »[Varir mik — segir Skeggi —, ef þú
sér Þór, guð várn, ok allan hans umbiínað, at þér lítisk hann því
vegligri, sem þú hyggr görr at honum ok vandligar] .... En
er þeir kómu í hofit, skorti þar eigi skurgoð. Þór sat f miðju;
hann var mest tignaðr; hann var mikill ok allr búinn gulli ok
silfri; sá var umbúnaðr Þórs, at hann sat í kerru; hún var mjök
glæsilig; fyrir henni váru beittir tréhafrar 2 harðla vel görvir; á
hvelum lék hvortveggja kerran ok hafrarnir; hornatog hafranna
var slungit af silfri, alt þetta var smíðat með undarliga miklum
hagleik« o. s. frv. Hér á eftir kennir svo löng samræða þeirra
Skeggja og lætur höf. Skeggja ginna Ólaf til að taka i »hornatog-
ið«, til þess að láta Skeggja geta strítt Ólafi og segja í háði:
»hvat er nú konungr, hefir þú nú vingast v>ð Þór ok görst nú
þegn hans ok þjónustumaðr« o. s. frv. Þessi barnalegi tilbúning-
ur er nú einmitt til þessa gjörður, að láta Skeggja fá Ólaf til
að teyma Þór og þar með eins og gerast hofþjónn. Til þess að
geta látið þetta verða, þurfti að lýsa þvl, hvernig Þór varð
teymdur, og af því er lýsingin á kerrunni og því sem þar til
heyrir orðin til; en hún er ekki eidri en frá 14. öld, og því
auðvitað algerlega marklaus; það er ekki sagt að kerra Þórs hafi
verið nokkursstaðar til svo sem henni er hér lýst. Alt þetta er
tilbúið utan um kjarnann í Ólafs sögu í Fornm.s., sera hér í Flat-
eyjarb. er tekinn svo að segja alveg óbreyttur.
Svona æxlast þá frásögnin og framsetningin rit úr riti, og
þetta er eitt dæmi af ótal. Það sem uppskrifarar og »redaktor-
ar« á 14. öld bæta inn í af eigin brjósti er auðvitað alveg þýð-
ingarlaust; verður því að fara varlega með ýngri handrit og ekki
styðjast við þau, nema maður sé viss um, að það og það atriði
sé bygt á góðum og gömlum ritum, helzt frá 12. öld.