Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Page 20

bont á það. KambaMsta mun hafa verið þar, sem nú er hjáleigan
Kambur í II róarsholtshverfi. Þó nú sé nafnið styttra, er ekki að
marka; mörg önnnr, og enda viðfeldnari, bæjarnöfn liafa verið stytt.
En hér átti þó »kistu«-nafnið sérstaklega vel við. Bæði eru Hróars-
lioltsklettar sjálflr kistumyndaðir, og þá eigi sízt hinn staki klettur
íyrir neðan Kamb. A bæði »kamba«-líkingin og »kistu«-líkingin
mætavel við landslagið. En eigi mun Kambakista hafa verið hjá-
leiga þá er ögur bjó þar. Það er talin ætt til hans, eins og hann
hafi verið mikilsháttar og nafnkunnur. Því hefir ábýli hans eigi
verið smábýli, Tel eg nokkurn veginn víst, að þá hafi Kambakista
verið eini bærinn, sem enn hafði verið settur þar, sem nú er Hró-
arsholtshverfið. Þykir mér líklegt, að þeir fræudur fleiri hafi búið
íKambakistu, hver fram af öðrum, verið kendir við bæinn og kall-
aðir Kistlingar; en svo hafi ókunnugir sagnamenn, sem eigi skildu
það orð og vildu skýra það, búið til úr því: »Kvistlingar« (sbr.
Landn. s. st.). Eru mörg dæmi upp á slíkar mishepnaðar skýringa-
tilraunir frá eldri og yngri tímum. En nú kemur það til athugun-
ar, að Ilróarsholt hefir jafnan verið álitið landnámsjörð. Og satt
að segja er leitun á jörðum, sem líklegri eru til að hafa bygst með
hinum fyrstu í sínu bygðarlagi. Ekki er að marka, þó Landnáma
geti þess ekki; hún sleppir svo mörgum landnámsjörðum, ekki af
ásettu ráði söguritara, heldur af því, að enginn varð til að fræða
þá um þær. Og mér sýnist heldur engin ástæða til að efast um,
að Hróarr hafi heitið landnámsmaður, er numið hafi Hróarsholtsland.
En kemur það ekki í bága við tilgátu mína um Kambakistu hér að
framan? Þar er nú á að líta.
Nú verð eg að geta þess, að fyrir mörgum árum var eg einu
sinni staddur að Læk í Flóa. Sá bær stendur norðanmegin Hróars-
lioltslækjar skamt fyrir innan Hróarsholtskletta; en þeir eru sunn-
anmegin lækjarins. Tók eg þá eftir því, að þar, sem nú er tún
þess bæjar (Lækjar) eru uppgrónir farvegir eftir lækinn. Hann
rennur nú í bug fyrir sunnan túnið, en hefir auðsjáanlega runnið
áður norðar og beinna; hefir hann smámsaman brotið sig suður á
við þar, og myndað buginn, seiu nú var nefndur. Sunnan megin
lækjarins taka þar við grösugar liæðir inn af Hróarsholtsklettum.
Hefir lækurinn hætt að brjóta, er hann kom að hæðunum, þvi þar
er berg undir jarðvegi. En jarðvegurinn er þykkur vel, malarbor-
inn, og sendinn að ofan. Þar hefir norðanvindur rofið bakkann og
myndað uppblástur, sem þó nær ekki vítt út. Þar tók eg i sama
sinn eftir grjótdreif mikilli, aflangri, sem við uppblásturinn hafði
koniið í ljós. Virtist mér auðsætt, að þetta va'ri byggingargrjót,