Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 54

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 54
54 getur. Ræfurhvelflngarnar i'ara lækkandi utar eí'tir, og' er eigi manngengt undir þær framan-vert. En svo mun eigi hafa verið fyrrum. Hellirinn hefir nfl. í langan aldur verið notaður sem beit- arhús, en sú kredda fylgt, að aldrei mætti moká hann út. Er sauða- taðslagið á gólfinu þvi orðið afar þykkt og hæð hans þeim mun minni. Nú er hann eigi notaður lengur. 1. Þómnúpshellir er sunnan í rana þeim, er gengur suð-vestur af Vatnsdalsfjalli fyrir neðan Rjúpubotna. Ur þeim kemur Þóru- núpslækur, — sem neðar heitir Hvolslækur og enn neðar Grarðs- aukalækur. — Hellirinn er í grasbrekku við lækinn góðum kipp fyrir neðan bæinn. Bergtegundin, sem hellirinn er höggvinn í, sést þar víða með læknum. Það er svartbrún móhella með blágrýtis- eitlum. Þeir eru að jafnaði stærri en baun, kúlulagaðir og liggja í lögum Þessi bergtegund er auðunnust af þeim fjórum, en er þó harðari en venjuleg móhella. Eiginlega eru hellarnir tveir og göng i milli. Vesturhellirinn er miklu stærri: nál. 35 al. langur og 53/4 al. víður að innanverðu, en mjókkar utar eftir. A hæð er hann að eins manngengur og þó tæplega það inst. En þykk taðskán er á gólfinu. Gafieríinnri enda, nokkurn veginn þverbeinn upp og nið- ur. Ræfrið er hvelfing, sem beygist jafnt ofan að gólfi, svo vegg- ir eru eiginlega engir. Hellirinn smámjókkar fram og verða fremst dyr af sjálfu sér. En þó hafa útidyrnar' verið hlaðnar. — Svo er á öllum hellunum. — Nál. 6 al. fyrir innan dyrnar eru göngin i austurhellinn. Þau eru 3 al. löng, 13/4 al. víð og tæplega 2 al. há. En það er líka skán i þeim. Austurhellirinn er rúml. 4 al. á hvern veg, hefir þverbeina veggi og ræfrið hvelft utan með, en miðjan gengur upp í víðan stromp, sem mjókkar upp eftir. Að framan er ekkert berg, en lokað fyrir með þykkri hleðslu, -— nema hvað þar kann að hafa verið gluggi. Nú er hleðslan svo niður sigin, að glufa er fvrir ofan, og má smeygja sér þar inn. Enda er það eini inn- gangurinn, sem hellirinn liefir nú, því dyrahleðslan á vesturhellin- um er svo gjörsamlega fallin saman, að þar sjást engin merki mannaverka, nema vel sé að gætt. Því veldur það, að nokkuð er langt síðan híett va.r að nota hann fyrir fjárhús og austurhellinn sem licylilöðu. Svo segja munnmæli, að áður en bær var gjör að Þórunúpi, hafi Sámsstaðamenn átt landið þar, sem hellirinn er, haft þar selför og notað hellinn fyrir sel. Það gæti nú satt verið, þó að liellirinn væri eldri en íslands bygging En satt að segja mundi þessi hellir eigi liafa vakið þá hugmynd hjá mér, ef hinir hefðu eigi gjört það öllu frpmur. En með þeim sýnist mér að hann eigi að fylgja.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.