Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 49

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 49
49 og ei' hún viðlíka fomleg' og' gerðið. sjálft. Hún er í norðurhorni g'erðisins. Það er ekki ómerkilegt, að örnefni eru kend við munka á þeim slöðum, sem eig'i voru klaustur nærri, t. d. Munkasetur á Býjarskerseyri. Það má ef til vill ímynda sér, að munkar, sem reknir voru úr klaustrum á fyrri hluta 16. aldar, svo sem úr Viðey, hafi tekið sér aðsetur hvar sem bezt gekk, og séu örnefnin við þá kend. En líka má ímynda sér, að þau séu kend við einsetumenn, er hér hafi verið í fyrstu kristni eða áður klaustur voru sett. Þetta getur hvorttveggja verið. Ut af þessu dettur mér í hug að athuga bæjarnafnið Vatnsleysu; það hefir verið, og er, óráðin gáta, hvernig á þvi er háttur. Því þar er enginn skortur á vatni. Bærinn stend- ur á lækjarbakka og á alla vegu er skamt til mýra. Af landslagi má sjá, að lækurinn hefir alt af ruunið á sama stað. Því hafa sum- ir gi/.kað á, að bæjarnafnið eigi að vera 1 ’að.s-Jeysa, af því bæjar- lækurinn hafi þótt illur yfirferðar. En þá mundi nafnið vera Vað- leysa, því svo kalla menn þar, sem illslarkandi er yfir ár eða læki. Það á og ekki við um þann læk. En hafi hér nú búið munkar, meinlœtamenn, væri þá ekki hugsanlegt, að þeir hefði á vissum tím- um neitað sér um að drelclca vatn? Og lægi þá ekki nærri, að aðrir menn lrefðu, — af undrun, ef ekki af háði, — gefið bænum nafn eftir því? Vita menn ekki dæmi, er þessu séu samsvarandi? í Holtum. Milli Vatnsleysu og Múla í Biskupstungum er breitt mýrlendis- svæði. A því er á einum stað holtaþyrping, og er það kallað »í lIoltum«. Það er í landi jarðarinnar Holtakota og er þar sauðahús þaðan. Það stendur á gömlum rústum, sem á þann liátt eru eyði- lagðar. Þar hafa verið fleiri sauðahús áður, og eru tóftir þeirra ný- Legar. Þannig er ekki hægt að átta sig á, hvað af rústuuum má fornt kalla. Nokkru ofar, hærra á holtinu, er forn túngarður, og í brekkunni niður frá honuin er fornleg tóft, og er hún áföst við vesturenda garðsins. Hún liggur frá norðri til suðurs, nál. 10 faðma löng. Miðgafl er i henni ofan til um miðju, og verður ekki sóð, hvort dyr efri tóftarinnar liafa verið á hliðinni eða miðgaflinum. Dyr neðri tóftarinnar eru á neðri endanum. Hygg eg lielzt, að þetta sé fjóss- og hlöðutóft. Þaðan liggur túngarðurinn fyrst til austurs nokkuð lengi, en snarbcygist svo til suðurs og gengur þá ofan að mýri. Fyrir innan krókinn á garðinum er tóft, nál. 6 faðma löng, snýr til suðurs og liefir dyr á suðureuda. Eigi er miðgafl í' henui. Garðuriun greínist í tvo arrna skamt íyfir ofan mýrina, ná 7
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.