Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 52

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 52
Bnn um hella. Margir eru hellar á ýmsum stöðum í Rangárþingi; en langflest- ir þeirra eru liögnir i móhellu, sem er svo mjúk og auðunnin, að rninna kostar að búa til hellinn en að byggja jafn-stórt hús og halda því við. Þeir geta verið frá hvaða tíma sem vill, og því hefi eg ekki gert þá að umtalsefni. En um þá hella, sem eg hefi áður ritað um í Arbók Fornleifafélagsins, er annan veg ástatt. Þeir eru högnir í svo hart berg, að margfalt meira hefir kostað að búa þá til en að byggja hús. Það er samt ekki ætlan mín, að fara nú að rita um þá aftur. En eg ætla að bæta við fjórum hellum, sem eg álit ástæðu til að lýsa. Bergið, sem þeir eru högnir í, er raunar móhella, en svo eitlaborin, að ilt liefir verið að vinna hana. Kalla má skarnt á milli þessara 4 liella; þeir eru í beinni línu milli Rauðnefsstaða og Stórólfshvols. Nálægt þeim öllum er silungsveiði, eru 2 við Fiská, en 2 við Hvolslæk, sem efst heitir Þórunúpslækur. — Þó svo skamt sé milli þessara 4 hella, er bæði móhellan og eitlarn- ir i henni með sínu móti á hverjum staðnum, og er það jarðfræðis- lega merkilegt. Skal nú lýsa hverjum fyrir sig. 1. Þorleifsstaðahellir er efstur af þessum 4 hellum. Hann er í gljúfursbrún við Fiská skamt fyrir innan bæinn á Þorleifsstöðum og er notaður sem beitarliús þaðan. Þar 'litlu innar er foss í ánni og undir honum góður silungahylur. Móhellan, sem þessi hellir er í, er svo sem 6—8 al. þykt lag ofan á gljúfursbrúninni báðum megin árinnar. Eigi virðist það vítt um sig á neinn veg. Efnið í þessu móhellu-bergi er einkennilegt, og hefi eg hvergi séð það ann- arsstaðar; það er svo mettað af smáum hraunsteinseitlum, að mó- hellan sjálf er ekki nema eins og steinlím til að tengja þá saman. Eitlarnir eru á stæi’ð við baun að meðaltali, en móhelluefnið, sem heldur þeim saman, er blá-móleitt, eins og eldfjalla-aska, sem það líka eflaust er. Litlu eða engu hygg eg auðveldara að vinna þetta berg en venjulegt hraungrýti (lavaj. En jafnara er það og liefir smærri holur, Má raeð góðri kunnáttu höggva það svo, að fallega
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.