Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Blaðsíða 23

virki í Árb. 1882, bls. 55, og stendur sú lýsing heima. Hann getur
þess og, að þa-r séu fleiri mannviiki samskonar. Og það er satt,
þau eru fyrir víst 10, en munurinn er aðeins sá, að götutroðningar,
sem liggja eftir holtsbrúninni. þar sem »leiðin« eru, hafa spilt þeim
öllum, nema þessu eina, svo að bteði »leiðin« sjálf og upphækkan-
irnar utan um þau eru troðin sundur í stærri og smærri þúfur, sem
glögga athygli þarf til að greina frá þúfunum í kring. Við grófum
í 2 þeirra og var þar ekkert að finna, enda mjög grunt ofan að
óhreyfðri mold. Eg hefi áður séð svipuð mannvirki og þetta, og eru
þau alstaðar kölluð »leiði«. Þannig er fjöldi slíkra leiða í hól ein-
um skamt vestur frá Minna-Mosfelli í Grímsnesi. Nokkur eru á svo-
nefndri Leiðaflöt milli Skipholts og Haukholta í Hrunamannahreppi.
Nokkur eru fyrir neðan Þrándarholt og Minna-Hoí í Gnúpverjahreppi
og enn víðar. Leiðin á Leiðaflöt skoðaði Sveinn sál. búfræðingur,
og áleit þau gjör til að setja móhrauka á. Á árbakkanum fyrir
neðan Þi'ándarholt lét eg fyrir nokkrum árum grafa í eitt slíkt »leiði«
ofan að leirlagi, sem þar er i jörð og sést í árbakkanuin. Ekkert
var þar að flnna. Grunar mig að flest eða öll slík »leiði« séu að
eins upphækkanir til að setja á móhrauka eða heylanir; grafið í
kring til að varna vatni, og »garðurinn« í kring sé myndaður af
uppmokstrinum. Þó fullyrði eg þetta ekki, þvi að sumstaðar þar,
sem þessi »leiði« eru, er hvorki mótak né slægjur nærri nú á dög-
um, og ekki hægt að segja hvort það var áður. Leiðin hjá Önund-
arholti hafa nú veríð betur vönduð en samskonar »leiði», sem eg
hefi séð annarstaðar. Og fullyrt var við mig, að mótak væri þar
ekki í nánd. En í mýrinni, sem þar er hjá, hefir þó ef til vill ein-
hverntima verið slegið, og þá mátti setja heyið í lanir á holtinu, ef
rosatið var. Eg er þannig mjög trúarveikur á það, að »Önundar-
leiði« sé legstaður hans í raun og vei'u. Og mér þætti líklcgra um
slíkan mann, að hann hefði verið færður heim og lieygður þar sem
haugurinn sæist frá bænum. En, eins og aðrir heiðnir legstaðir,
sem menn hafa vitað af, er hann víst útgrafinn og eyðilagður fyr-
ir löngu.
Landnám Þórarins Þorkelssonar.
Svo segir Landnáma (V. 8.): »Þórarinn hét maðr, son Þorkels
or Alviðru, Hallbjarnarsonar Hörðakappa; hann kom skipi sínu í
Þjórsárós ok hafði þjórshöfuð á framstafni ok er þar áin við kennd.
Þórarinn nam land fur ofan Skúfslæk með Þjórsá til Rauðár.« Það
er nú ljóst, að hér er Skúfslækur talinn sem landamerki milli landa