Þingvallafundartíðindi - 01.01.1888, Blaðsíða 14

14
uieint, að stjórnarskrárfrumvörpin inn-
leiddu pingræði (parlamentarismus); en
vill hann pá segja að pingræði sje hvergi
fengið nema með hlóði og baráttu, eða að
pað sje hvergi fengið með konungs undir-
skript ? Jeg vil eigi gera honum pær
getsakir eða ímynda mjer, að harin pekki
ekki svo mikið til stjórnarfyrirkomu-
lags hvarvetna í norðurálfunni, að stjórn-
irnar láta ávallt undan, pegar báðar ping-
deildir halda einhverju fram. Og petta er
rjett; pví að pegar samkomulag brestur,
eiga pá allir að deyja fyrir einn eða einn
deyja fyrir alla ? Nei, pegar samkomu-
lag brestur, hlýtur stjórnin að beygja sig
fyrir pví, sem pjóðin vill, í velferðarmál-
um hennar. |>annig er pað á Englandi.
En hinu neita jeg algjörlega, að pingið
geti gert alla stjórn ómögulega, með pví að
neita fjárlögunum, pví að jafnvel pótt
fjárlögunum sje neitað, verður pó að fram
fylgja öðrum iögum og greiða pau gjöld,
sem lögboðin eru.
Sumir af vorum mótstöðumönnum segja:
petta frumv. er verra, en pað sem er, og
stjórnin hefir meira vald eptir pví en hún
hefir nú. En nú kémur hinn h. fulltrúi
og segir, að vjer ætlum að fiska með pvi
pjóðveldi með grímu. Hvernig á að koma
pessu heim og saman ? Mjer finnst rjett-
ast að láta pessa menn leiða hesta sína
saman, pví að í rauninni koma peir oss
ekkert við; í hvaða mynd, sem peir breyta
sjer, fara peir annaðhvort fyrir ofan fætur
eða neðan.
H. fulltrúi vill mjög gjarnan setja á-
varp til konungs 1 staðinn fyrir frumvarp;
en slíkt skulum vjer algjörlega kvcða nið-
ur hjer í dag. J>essi fundur hefir ekki
löglegan rjett til að senda konungi ávarp,
og pað hefir alpingi heldur ekki, heldur
að eins deildirnar, hvor í sínu lagi. En
setjum nú svo, að h. fulltrúi fengi vilja
sinum framgengt og stjórnin legði frumv.
til stjórnarskipunarlaga fyrir alpingi, pá
hlýtur að koma aukaping. En hvað verð-
ur pá úr tekjuhalla-ástæðunni ? Einnur
ekki fulltrúinn, að hann hefir kippt fótnnum
undan ástæðunni? En ef nú pingið breyt-
ir pessu stjórnarfrumvarpi, geta pá auka-
pingin ekki einnig orðið mörg á pann
hátt? Vjer munum, að ráðgefandi ping-
in breyttu frumv. stjórnarinnar, og mun
pá hið löggefandi alpingi verða huglaus-
ara og ekki pora slíkt? pessi ávarps-
vegur er ekki betri en sá, sem stjórnar-
skráin sjálf gerir ráð fyrir. Hugleiðum
vandlega, hvernig stjórnin fór eptir áskor-
un pingsins 1873, áður en vjer förum að
biðja stjórnina að gefa okkur nýja stjórn-
arskrá.
— pá, kl. 3'/*, var fundi frestað um stund.
með því að margir höfðu enn beðið sjer hljóðs í
þessu máli. — Kl. 5 var fundur settur aptur og
haldið áfram umræðunum.
Jón Eina-rsson: Stuttlega skýrir hann
frá, að hann fylgir eindregið fram stjórn-
arskrárbreytingunni í frumvarpsformi sem
1885 og 1886. Alítur fullrætt um ávarps-
formið, en skorar á pingið að halda mál-
inu áfram til streitu.
Stefán M. Jónsson: I einum hreppi
kjördæmis míns var eigi kosið til fundarins,
sem maður pví síður furðar sig á, er
maður heíir heyrt hann nefndan selstöð
danskra kaupmanna. Meðal Húnvetninga
eru deildar skoðanir um stjórnarskrármál-
ið, og má um pá segja, að misjafn sauð-
ur sje í mörgu fje; en samt er mjer ó-
hætt að fullyrða, að yfirgnæfandi meiri
hluti er með stjórnarskrárbreytingu í frurn-
varpsformi. Andróðurinn er mestur úr
pessum selstöðum hinna dönsku kaup-
manna. Avarpsvegurinn er að mínu áliti
eigi sá heppilegasti, og er jeg honum pví
mótfallinn. Áhugi kjósenda minna á
stjórnarskrárbreytingn lýsir sjer í megnri
óánægju yfir pví, að annar pingmaðurinn
var í fyrra á móti hinni endurskoðuðu
stjórnarskrá.