Óðinn - 01.07.1931, Blaðsíða 7

ÓÐI N N
55
Hrollaugsstöðum og Gróa Styrbjörnsdóttir kona hans.
Foreldrar Ólafs vóru Jón Bjarnason og Guðrún Guð-
mundsdóttir, er bjuggu á Hrollaugsstöðum 1703 (71 og
67 ára). Ólaf ur og Gróa eru þar hjá þeim, hann 42 ára
en hún 29, eru liklega nýgift, því ekki talið harn þeirra.
Sennilega hefur Styrbjörn verið fæddur litlu síðar
1703—4. Ólafur varð víst ekki gamall; bjó ekkja hans
eftir hann á Hrollaugsstöðum 1734. Hefur Styrbjörn
eflaust verið hjá henni og búið þar eftir hana eitthvað.
Styrbjörn faðir Gróu bjó á Eyvindará 1686 (65 ára), en
áður 16 ár á Skeggjastöðum í Fellum og þar á undan
á Hrafnkelsstöðum. Hann var Einarsson, Styrbjörns-
sonar prests í Hofteigi (1584—1621) Jónssonar. Styrbjörn
var tvíkvæntur. Síðari kona hans og móðir Gróu var
Margrjet dóttir Hinriks þrests í Stöð, er druknaði 1637,
Jónssonar kiausturhaldara á Skriðu, Björnssouar sýslu-
manns á Bustarfelli, er druknaði 1602, Gunnarssonar sýslu-
manns á Viðivöllum i Skagafirði Gíslasonar. Móðir Björns
sýslumanns var Guðrún Magnúsdóttir þrests á Grenj-
aðarstað, Jónssonar biskuþs Arasonar. Kona sjera Hin-
riks og móðir Margrjetar var Margrjet dóttir Bjarna
þrests í Stöð Jónssonar. En móðir sjera Bjarna var
Ásdís eða Arndís laundóttir Einars prófasts og skálds í
Heydölum Sigurðssonar, föður Odds biskups.
Einar pvóf. skrásetti 1928.
#
Kristján Andrjesson og
Helga Bergsdóttir í Meðaldal.
Á Vestfjörðum munu fá eða engin nöfn hjer-
aðskunnari eða góðkunnari en þeirra hjónanna,
sem óðinn flytur hjer mynd af, þeirra Kristjáns
skipstjóra og bónda Andrjessonar og konu hans
Helgu Bergsdóttur í Meðaldal í Dýrafirði.
Hinn 16. júlí í sumar var Kristján 80 ára
gamall og jafnframt á hann á þessum tímamót-
um yfir að líta fult fimmtíu ára skeið síðan
skipstjórnar og bústjórnarstarf hans byrjaði.
Miklar hafa breytingar orðið á þessum fimmtíu
árum á högum og háttum landsmanna í flestum
greinum, í lifnaðarháttum, í hibýla og húsa-
gerð, í búnaðarháttum og sjósókn allri og sigl-
ingum. 1 flestum efnum er þar um framfarir
og aukinn manndómsbrag að ræða, þótt enn
sje margt á gelgjuskeiði og horfi til enn meiri
bóta en orðið er, og meira jafnvægis í atvinnu-
greinum og öllum viðskiftum landsmanna. Sjer-
staklega hafa, sem kunnugt er, breytingarnar og
umbæturnar verið stórfeldar á sjávarútveginum,
svo að hann ber að nokkru leyti ofurliða aðrar
atvinuugreinar og þá sjerílagi aðalatvinnugrein-
ina, landbúnaðinn, sem trauðla er samkepnis-
fær um vinnukraft o. fl. Út í það ætlaði jeg þó
ekki hjer að fara, en geta hins, að um flestar
greinir framfara, sem orðið hafa á síðustu ára-
tugum, má í Meðaldal sjá mörg og myndarleg
merki. En þar sem tilgangurinn með línum
þessum var, að lýsa í fám dráttum æfiatrið-
um hjónanna í Meðaldal, þá skal jeg ekki grípa
fram fyrir í sögunni en byrja á upphafinu. Fer
jeg þar að nokkru eftir grein, er birtist í »Ægi«
1923 en annars eftir eigin kunnugleik.
Kristján Andrjesson er fæddur þjóðfundar-
árið 1851 hinn 16. dag júlímánaðar í Meðaldal
og voru foreldrar hans Andrjes Halldórsson og
kona hans Þórlaug Narfadóttir, þá vinnuhjú í
Meðaldal, en bjuggu síðan á Bakka í sömu sveit.
Munu þau hafa verið við lítil efni, enda bættist
þeim fljótt mikil ómegð. Var Kristján elstur
barna þeirra og varð þegar á unga aldri að
hjálpa til að sjá fyrir heimilinu; var hann bráð-
þroska, og er hann var 14 ára gamall reri hann
fyrir fullum hlut, og var það sjaldgæft að svo
ungir sveinar fengju nema hálfdrætti, nema þeir
væru alveg óvanalega þroskamiklir. Um þessar
mundir misti Kristján báða foreldra sína. Ekki
sjest í kirkjubók hvaða ár það hefur verið, en
mun hafa verið um 1864, er Kristján var þrettán
vetra. Þótti þar mikið aíhroð orðið, er þau hjón
ljetust frá 8 börnum og heimilið forstöðulaust.
Úr þessu rættist þó betur en á horfðist. Börnin
komust til ættingja og annara góðra manna og
hlutu gott uppeldi að þeirrar tíðar sið. Kristján
fluttist þá á fæðingarstað sinn, Meðaldal. t*ar
var húsfreyjan, Guðný Halldórsdóttir, sköruleg-
asta kona og fyrirmannleg, föðursystir hans, og
þar var föðurbróðir hans Magnús Halldórsson,
ókvæntur alla tíð, en stoð og stytta heimilisins.
Upp frá því hefur Kristján nær óslitið dvalið í
Meðaldal, fyrst á vegum þessa frændfólks sins
eða á vist með þvi, en því næst um rúmt
fimmtíu ára skeið, að fám árum undanteknum,
sem húsráðandi eða forráðamaður.
Hugur hans hneigðist frá öndverðu að sjón-
um og má segja að hann stundaði hann sumar
og vetur. Úví þótt fiskiveiðar væri ekki stund-
aðar yfir háveturinn á Vestfjörðum, þá voru á
þeim tímum af miklu kappi reknar hákarla-
veiðar, þegar viðlit var veðurs vegna. Var þá
legið úti stundum svo dægrum skifti á opnum