Óðinn - 01.07.1931, Blaðsíða 44

92
Ó Ð I N N
Guðrún SigurðardálUr,
að Lambastöðura, þvi aldrei hafði í raanna rainnum
komið svo raikill is í Borgarfjörð, að ekki væri hægt
að sigla skipi þaðan.
Leið nú veturinn fram i miðgóu, flutti Bergþór sig
þá til skips og allir hans skipverjar, en þegar fara
skyldi af stað, var svo mikill is út tjörðinn og langt
vestur með öllum Mýrum, að hann sagðist hafa verið
í vafa um hvort nokkuð mundi þýða að leggja af stað.
Veður var gott, hægviðri og frost, lagði hann þvi af
stað og hjelt veslur með ísspönginni, er lá út fjörðinn,
og gekk það mjög illa, þvi að hún var víða föst við
sker og hólma, sem mikið er af þar, var því seinlegt að
brjóta isinn og fá rás fyrir skipið, en menn skiftust á
að brjóta, og um kvöldið í rökkurbyrjun höfðu þeir sig
út úr isnum fram hjá Þor-
móðsskeri, en það liggur
eina viku sjávar fram af
Straumfirði, var þá farið
að hvessa af norðaustri,
kafaldsfjúk og frostmikið.
Settu þeir þá upp segl og
ættluðu sjer að ná lend-
ingu á Akranesi. Dimdi
nú óðum kafaldið ognátt-
myrkur skall á, svo að lítt
var hægt að greina fram-
undan, vindur var orðinn
það mikill að ekki var
hægt að sigia nema með
þríhyrnu og þó með gætni.
Frostið gerði líka erf-
itt fyrir, þvi alt fraus sem inn fyrir borðstokkinn
kom, það þurfti því að hvetja skipverja til að berja
klakann utan og innan af skipinu og kom sumum
skipverjum illa saman við það verk; sagðist Bergþór
hafa heyrt að sumir töluðu um að lítil fyrirsjón
hefði verið að leggja af stað þann morgun eins
og útlitið hefði verið, en eigi höfðu þeir sömu
menn minst á það um morguninn þegar farið var af
stað. Práttuðu þeir um þetta, og töldu sumir sæmra, að
hjálpast að við að halda skipinu á floti, og komast sem
fyrst tii lands, og haida þannig á sjer hita, og verja sig
kali. Kvað svo mikíð að þessu sundurlyndi að Bergþór
varð að skerast í leikinn, og brýna þá tii að bjarga
skipi og mönnum, kom þá öllum vel saman upp frá þvi-
Pá er þeir hugðu sig vera komna suður fyrir Akra-
nes, varð fyrir þeim ísspöng út úr Hvalfirði áföst við
landið, svo að hvergi var hægt að lenda við Skagann,
enda, eins og áður er sagt, mjög dimt af nóttu og kaf-
aldi, hvergi var komið leiðarljós þá, enda hefði það
ekki sjest í því veðri.
Hjeldu þeir nú meðfram ísnum, ýmist siglandi eða
reru, og reyndu að fara inn í víkur, sem myndast
höfðu í ísinn, ef ske kynni að hægt væri að finna land.
Með dögun sáu þeir til lands, voru þá komnir upp að
einhverjum klettum og lentu þeir þar. Enginn þeirra
vissi hvar þetta var, uns Bergþór fór með tvo menn
með sjer upp frá skipinu að leita eftir mannabygðum,
en hinir áttu að gæta skips á meðan. Eigi voru þeir
langt komnir frá lendingarstað er þeir fundu bæjarhús,
börðu þeir þar að dyrum, þetta var skömmu fyrir fóta-
ferð, lítið farið að lýsa af degi. Er þeir höfðu barið að
dyrum nokkra stund, heyrðu þeir að kallað var inni í
bæjargöngunum, hverjir úti væru, sögðu þeir til sín, var
þetta húsfreyjan á bænum, og kvaðst hún vera ein
heima með tvö börn sin. Petta var á Kjalarnesi sunn-
anverðu, eigi man jeg nafn bæjarins, en þar fengu þeir
þann beina er hægt var í tje að láta. Voru skipverjar
þá mjög þjakaðir, sumir kaldir, ýmist á höndum eða
fótum, en enginn þó mjög mikið; þeir björguðu skipi
sínu undan sjó, og dvöldu þar i þrjá daga, skánaði þá
veðrið svo að hægt var að halda af stað þaðan, og
komust þeir samdægurs til Reykjavíkur.'
Bcrgþór var tæplega meðalmaður á hæð, en gildvax-
inn og nokkuö mikill i
herðum, snöggur í hreyf-
ingum og allir tilburöir
hans báru vott um fjör
og einbeitni, hann var
alt af fremstur í flokki
ef til stórræða kom. Er
mjer minnisstætt að jeg
heyrði sjónarvolta segja
Irá því, er Jóni Finnssyni
frá Hundastapa barst á i
lendingu í Keflavík á vetr-
arvertfð 1870, og drukn-
uðu 5 menn af þeim 7 er
á skipinu voru, töldu þeir
það hafa verið fyrir vask-
lega framgöngu Bergþórs
að þeir náðust lifandi, Sigurður frá Hjörtsey og Jón
Finnsson formaðurinn, er hjekk á einum fingri i stýris-
likkju skipsins. Pá batt Bergþór um sig kaðli og óð út
þar til sjór gekk yfir axlir hans, og náði í fót Jóns
og dró hann til sín, og menn i landi drógu svo báða
til lands á kaölinum.
Bergþór var þjóðhaga smiður bæði á trje og járn, og
stundaði hann smiðar mikið, er hann var ekki á sjó,
því hann var eljumaður hinn mesti og fjell aldrei verk
úr hendi, skylta var hann ágæt á yngri árum, en hætti
því að mestu er aldur færðist yfir hann. Hann var
gleðimaður mlkill, hjálpsamur mjög og ráöhollur, leit-
uðu því margir til hans, og varð honum gott til vina.
Bergþór var kvæntur Guðrúnu Sigurðardóttur frá
Langárfossi, f. 18. jan. 1830, hinni mestu myndar og at-
gerviskonu. Byrjuðu þau búskap á hálfri jörðinni Ana-
brekku á móti föður Bergþórs og bjuggu þar í 17 ár,
en þá fluttu þau sig að Langárfossi og bjuggu þar 28 ár,
þar til er þau fluttu að Straumíirði, en þar bjuggu þau
síðustu 15 búskaparár sin. í Straumfirði var á þeim ár-
um talsverð versiun, komu þangað kaupskip (speku-
lantar) árlega, og lágu þar yfir sumarkauptíðina, var
Bergþór lögskipaður hafnsögumaður þar, jók það nokk-
uð á sjóferðir hans, enda var hann þá jafnan á sjó,
ýmist við hafnsögumannsstörf eða veiðar, til dauðadags.
Hann druknaði við selveiðar frá Straumfirði 6. febr. 1901,
þá rúmlega sjötugur, og hafði þá, sem fyr er sagt,
stundað sjó jafnan frá 16 ára aldri, eða um 54 ár.
Þau hjón Bergþór og Guðrún eignuðust 9 börn, af
Bergþór Bergþórsson.