Tölvumál - 01.05.2000, Qupperneq 17

ÞricSja kynslóðin
Almennt séð er flutn-
ingsmiðill alnetsins
enn almenna
símanetið, og í Ijósi
þess hve treglega
gengur að fá skjöl
send yfir það á
álagstímum, furðar
margur sig á því að
farið sé að senda tal,
hljómlist og videó-
glefsur yfir það
gangi á sama svæði (og gætu skipt hund-
ruðum) dreift yfir sömu sendirás á sama
tíma. Þökk sé sérstæðum kóða sem hverju
sambandi er úthlutað, rugla þau ekki hvort
annað, og kóðinn gerir viðtalendum einnig
kleift að veiða sína talrás upp úr allri tíðni-
súpunni í viðtökunni.
í 2. kynslóðarkerfum, eins og GSM, var
radíónetinu skipt niður í „sellur“ til að
unnt væri að endumýta tíðnir yfir stærra
svæði. Hverri sellu þjónar grunnstöð í
miðri sellu, sem annast radíósamböndin
við þá notendur sem eru hverju sinni inn-
an sellunnar. Þegar farsímanotandi ferðast
á milli sella skiptir þjónustan snögglega af
tíðni einnar gmnnstöðvar yfir á tíðni þeirr-
ar næstu (snöggt handsal); algengt er að
endurnýtingarstuðull í GSM sé 1:7, þ.e. að
í sjöundu hverri sellu í klasa sé unnt að
nota sömu burðartíðnina að nýju. í 3. kyn-
slóðinni getur þessi stuðull verið 1:1, þ.e.
að unnt sé að nýta sama tíðnisviðið að
nýju í næstu sellu. Auk þess getur fleiri en
ein gmnnstöð þjónað sama tæki á mörkum
sella þar sem þjónustumerkin eru veikust
(mynd 4, „mjúkt handsal"). 3. kynslóðin
kemur líka til með að notfæra sér stefnu-
virk loftnet með stýranlegum geisla (smart
antenna). Þetta hefur í för með sér miklu
minni tmflun milli notenda innbyrðis inn-
an hverrar sellu, sem að öðrum kosti væri
hvað mest takmarkandi fylgifiskur
CDMA-tækninnar. Grunnstöðvarloftnet
sem veita einstaklingsbundna þjónustu
með stefnuvirkum stýranlegum geisla
draga mjög úr fjölvegsdreifingu og stór-
bæta viðtökuskilyrði (mynd 4). 3. kyn-
slóðin veitir meiri möguleika til „lóðréttr-
ar“ uppbyggingar sella, þ.e. smærri sellur í
stærri sellum, sem er mikilvægt í marg-
menni og innanhúss (mynd 5). Það er fjöl-
margt fleira sem 3. kynslóðin getur nýtt
sér í nýju radíótækninnni til afkastaaukn-
ingar ef netin em rétt hönnuð. Það dýrasta
í uppbyggingu og rekstri sellukerfa virðist
vera kostnaðurinn við staði gmnnstöðv-
anna og því ekki ólíklegt að rekstraraðilar
nýti sér það sem fyrir er í 3G ef þeir eiga
fyrir 2G-kerfi. En það er ekki gefið að
staðsetning grunnstöðva í GSM-kerfi sé sú
besta frá sjónarhóli 3G-tækninna.
Eitt atriði í viðbót er vert að tína til.
Þegar tveir talast við í síma þarf að koma
upp sambandi í báðar áttir. í GSM er tví-
áttasambandi komið á með tækni sem
nefnd er FDD (frequency division dup-
lex), vinnur á þann veg að viðtalendur tal-
ast við á sitthvorri tíðnirásinnni. Það er
önnur leið til sem nefnist TDD (time
division duplex) og þekkist t.d. í DECT-
símkerfmu. Þá er tvíáttasambandi komið á
með úthlutun tímahólfa til beggja samtal-
enda á sömu burðartíðni. UMTS getur
unnið á báða vegu. FDD þykir hentugra í
farsímakerfi þegar t.d. þarf að vinna bug á
Doppler-hrifum vegna farsíma sem er á
mikilli ferð, TDÐ er hentugra t.d. í kyrr-
stöðu í næstumhverfi ef þörf er á misjafnri
Tolvumál
17