Bókasafnið - 01.02.1978, Blaðsíða 30

RAGNHILDUR HELGADÓTTIR:
Nokkur atriði um
störf og markmið
Félags skólasafnvarða
Meðal nágrannaþjóða okkar hafa bóka-
söfn í skólum tíðkast um langan aldur og þá
sem lesstofur og útlánasöfn. Hér á landi
hafa slík söfn einnig verið þekkt lengi, en þó
aðallega bekkjarbókasöfn og lesflokkar.
Hlutverk þessara safna var að styðja lestr-
arkennsluna og veita nemendum bækur til
tómstundalestrar.
Á sjöunda áratugnum voru málefni þess-
ara safna mjög í brennidepli meðal skóla-
manna og með breyttum kennsluháttum
tóku þessi söfn nýja stefnu, fengu annað og
meira hlutverk og urðu aðalhjálpartæki
skólans í náminu. Hin nýju söfn einskorða
sig ekki eingöngu við bækur, heldur hafa öll
hugsanleg kennslugögn, s.s. glærur, hljóm-
plötur, skyggnur og kvikmyndir.
Markmið þeirra er fyrst og fremst að veita
nemendum leiðbeiningar í notkun safna og
heimilda, stuðla að kennslugagnagerð nem-
enda og kennara, örva áhuga nemenda á
bókmenntum og lestri góðra bóka og miðla
hugmyndum og verkefnum til kennara.
Af ofangreindu sést, að megináhersla er
lögð á hinn kennslufræðilega þátt safnanna,
sem krefst þess að skólasafnvörðurinn hafi
uppeldis- og kennslufræðilega menntun.
Til skamms tíma hafa hin nýju bókasöfn
verið óþekkt hér á landi. En í grunnskóla-
lögunum frá árinu 1974 er í fyrsta sinn
kveðið á um, að við hvern skóla í landinu
skuli vera skólasafn. Þess má geta, að
nokkrum árum áður en þessi lög voru sett,
þ.e. árið 1970, kom Borgarbókasafn
30
Reykjavíkur á fót skólasafni í Laugarnes-
skóla að tilhlutan Eiríks Hreins Finnboga-
sonar þáverandi Borgarbókavarðar og árið
1972 byrjaði Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur
að reka skólasafnamiðstöð.
Og nú er svo komið, að skólasöfn eru í
flestum grunnskólum Reykjavíkur. En mið-
stöðin sér um alla tæknihlið safnanna, þ.e.
skráningu, flokkun og frágang bókanna,
þannig að í höfuðborginni er staða þessara
safna mjög góð. Hins vegar gegnir öðru máli
um skólasöfnin úti um land, þau hafa ekki
neina þjónustumiðstöð — og verður hver og
einn skólasafnvörður að sjá um sitt safn,
flokka og skrá sínar bækur sjálfur. Er þetta
ófremdarástand og er orsökin sennilega það
sinnuleysi, sem ríkir í þessum málum hjá
stjórnendum menntamála í landinu. En
reglugerð um skólasöfn hefur enn ekki séð
dagsins ljós, þrátt fyrir að Alþingi hafi fyrir
fjórum árum samþykkt lög, þar sem segir að
við hvern grunnskóla skuli vera safn bóka
og námsgagna.
Árið 1975 stofnuðu kennarar sem störf-
uðu í skólasöfnunum í Reykjavík og ná-
grenni með sér samtök — Félag skólasafn-
varða. Hlutverk félagsins er:
1) að vinna að vexti og viðgangi skóla-
safna, svo þau geti gegnt því hlutverki
sínu samkvæmt lögum um grunnskóla,
að vera eitt af meginhjálpartækjum í
skólastarfinu.
2) að vinna að aukinni starfsmenntun
skólasafnvarða.
3) að gæta hagsmuna skólasafnvarða.
Upphaflega voru félagar aðeins 13 en eru
nú orðnir 36. í stjórn félagsins sitja: Björg
Hansen, Gerður Kristjánsdóttir, Guðríður
Þórhallsdóttir, Jónína Friðfinnsdóttir og
Ragnhildur Helgadóttir.
Eitt af hlutverkum félagsins er að stuðla
að aukinni starfsmenntun skólasafnvarða
og í 3. gr. laganna segir að félagið hyggist ná
tilgangi sínum með því „að beita sér fyrir í
samvinnu við fræðsluyfirvöld og Kennara-