Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1930, Page 17

Riínafræði
17
eða norðvesturströnd Svartahafsins, hafi kynst, á 2. öld,
gríska letrinu og gert eftir því rúnirnar eða meginið af
þeim. Að sönnu eru ekki til neinar beinar sögur af því,
að þeir hafi tekið sjer þar bólfestu svo snemma, en, segir
v. Friesen, rannsóknir fornfræðínga verða að vera hjer til
leiðbeiníngar. Gotar hafa snemma smám saman og ef til
vill í flokkum farið suður á við frá ósum Víslu (Weichsel)
og byggt ströndina við Svartahafið. Þessir Gotar kunnu
brátt að hafa komist í kynni bæði við gríska og rómverska
menníng, þvíað í nálægum hjeröðum hafði rómverskri og
grískri menníngu lent saman.
Þess skal hjer þegar getið, að eftir sögulegum
heimildum er ekki hægt að telja, að Gotar hafi tekið sjer
bólfestu þarna austur við Svartahafið fyrr en um 200 eða
í upphafi 3. aldar e. Kr. Og fyrr en nokkru eftir það geta
þeir ekki hafa fengið náin kynni af grískri menníng. Eldri
gætu því rúnirnar ekki hafa verið. Þó að þetta sje nokkuð
síðar en v. Friesen vill, er þó tæplega hægt að segja, að
það sje til hindrunar því, að hinn fyrnefndi menníngar-
straumur hafi átt sjer stað og að rúnirnar hafi komið með
í því flóði. v. Friesen tekur nú hverja rún fyrir sig og
byrjar með ng-rúninni. Sjerstakar ástæður hafa hlotið að
vera til þess að slík rún var mynduð, því að vel hefði
mátt hlíta því að rita tvær rúnir, n + g (og svo er ritað í
einni fornristu í raun og veru). Rúnin á sína rót í gríska
stafabandinu JTT’ (þ. e. gg = ng). Þetta álítur hann jafnvíst
og hitt, að h- og f-rúnirnar eru frá latneska stafrófinu
runnar. Eftir þessu má telja víst, að bæði grískir og
latneskir stafir sjeu notaðir í fúþarknum.
Það er annars eftirtektavert, að það sem v. Friesen
telur áreiðanlegastan grundvöll undir því að álíta grískan
uppruna, er alveg andstætt því, sem Wimmer ætlar. Hann
segir svo1): »Þetta tákn er bein sönnun móti skyldleika
x) I Runenschrift s.iió.