Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1982, Side 12

12
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1982.
frjálst, óháð dagblað
Útgófufólag: Frjáls fjölmifllun hf.
StjórnarformaAur og útgófustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson.
Framkvœmdastjóri og útgófustjóri: Hörflur Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjónsson og Ellert B. Schram.
Aðstoflarritstjóri: Haukur Helgason.
Fróttastjóri: Sœmundur Guflvinsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og Ingólfur P. Steinsson.
Ritstjórn: Síðumúla 12—14. Auglýsingar: Síöumúla 8. Afgreiflsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Þverholti 11. Sími 27022.
Simi ritstjórnar 88611.
Setning, umbrot, mynda og plötugerfl: Hilmir hf., Síðumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarverfl á mánufli 100 kr. Verfl í lausasöiu 7 kr. Helgarblafl 10 kr.
Lakari pakkarhafa sézt
Sumt er gott í efnahagspakka ríkisstjórnarinnar, en
annað lakara, svona rétt eins og gengur með slíka
pakka. Þeir minna á fallegu páskaeggin, sem reynast
hafa misjafnlega gómsætt innihald, en eru þó áfram
keypt.
Satt að segja hafa oft sézt lakari pakkar en þessi.
Stundum hefur töluverður hluti reikningsins verið
sendur skattgreiðendum. Nú á hins vegar að láta ríkið
sjálft borga mest, með því að skera niður eigin rekstur
þess.
Matið á pakka sem þessum fer auðvitað eftir þeim
kröfum, er menn gera. Miðað við það, sem hægt væri
að gera, er pakkinn iélegur eins og fyrri daginn. Hann
er aðeins bráðabirgðalausn til tæplega hálfs árs.
Ef við hefðum samstæða ríkisstjórn, þar sem í senn
væri starfað af dirfsku og einlægni, gæti þjóðin fengið
betri og varanlegri pakka. En ekki er von á góðu, þegar
samstarfsflokkarnir eru farnir að gjóta hornauga til
kosninga.
Ef matið á pakkanum byggist hins vegar á
samanburði við afrekaskrár fyrri ríkisstjórna og spá
um afrek þeirra, sem síðar munu fylgja, má segja, að
ríkisstjórnin hafi komizt nokkuð laglega fyrir horn,
eins og stundum áður.
Nú verður vinnufriður í landinu fram í miðjan maí.
Ekkert í pakkanum er til þess fallið að reita launa-
mannafélögin til reiði. Þvert á móti gefur hann örlítið
tóm og svigrúm til að þjarka dálítið um vísitöluna.
Efnislega er vit í hugmyndum um, að taka þurfi
meira tillit til viðskiptakjara í útreikningi verðbóta.
Sömuleiðis að taka þurfi orkukostnaðinn út, svo að
fölsunarnáttúra stjórnvalda sé ekki hemill á innlendri
orkuvinnslu.
Um langt skeið hafa rafveitur og hitaveitur, svo og
orkuverin að baki þeirra, verið í fjársvelti til að halda
vísitölunni niðri. Afleiðingin er í fyrstu umferð of
mikil og dýr erlend lán og siðan hreinn orkuskortur.
Versji þáttur efnahagspakkans er aukning niður-
greiðslna landbúnaðarafurða um 375 milljónir króna.
Þetta er elzta og algengasta aðferð stjórnvalda við
fölsun vísitölunnar. Aðferðin er lifseig af því að hún er
ódýrust.
Að vísu hafa niðurgreiðslur áður verið þyngri baggi.
Þær komust upp i 11% af vægi í framfærsluvísitölu
árið 1978, eru nú 5% og verða 9% i kjölfar pakkans.
En í rauninni eru allar þessar hlutfallstölur of háar.
Tollalækkanir pakkans eru skref í rétta átt, en ósköp
stutt. Enn eru nauðsynlegar hreinlætisvörur í hátolla-
flokki. Og enn eru tölvurnar, sjálfur lykill framtíðar-
innar, í hátollaflokki. Þaðeru hrein landráðastefna.
Lækkun og jöfnun launaskatts er spor í rétta átt, þvi
að atvinnuvegum á ekki að mismuna. Aukið svigrúm
til verðlagningar með hliðsjón af hagkvæmum inn-
kaupum er einnig spor í rétta átt, þótt framkvæmdin sé
ekki enn ljós.
Til bölvunar verður hin svonefnda sveigjanlega
bindiskylda í Seðlabankanum og þátttaka lána-
stofnana í opinberum fjárfestingaráætlunum. Slíkar
aðgerðir taka fé af arðbærum markaði til notkunar í
óarðbær gæluverkefni.
Bezti þáttur pakkans er hinn fyrirhugaði niður-
skurður ríkisútgjalda um 120 milljónir króna. En ríkis-
stjórnin má um leið minnast þess, að vegurinn til vítis
er varðaður góðum áformum, sem menn heykjast á að
framkvæma.
Jónas Kristjánsson
Mötuneytisað-
staða kennara
og nemenda
í hinnu helgu bók segir að maður-
inn lifi ekki á brauði einu saman.
Þetta eru mikil vísdómsorð en einnig
sannað að ekki er hægt að lifa á hinni
andlegu fæðu eingöngu.
Þetta kann að vera skoðun ráðandi
manna í stjórnkerfinu gagnvart nem-
endum og þá ekki síður kennurum.
Ég held að öllum sé Ijóst sem til
þekkja að velgengni í námi byggist að
miklu leyti á andlegri og líkamlegri
vellíðan. Barn sem ekki fær nægjan-
lega næringu er sífellt órótt og í ungl-
ingadeildunum þekkja kennarar
sönginn um það, í síðustu tímum
fyrir hádegi, að ekki sé hægt að læra
fyrir svengd, Þetta kann að stafa af
þeim ósið íslendinga að borða ekki
morgunmat. Menn rjúka á fætur á
siðustu stundu og koma á vinnustáð
eða í skólann með tóman maga og þá
oftast kollinn líka. Aðalfæða barn-
anna verður því naumast annað en
franskbrauð, kartöfluflögur eða
poppkorn. Hjá slíkum börnum er
oftast slokknað á perunni um eða
fyrir hádegi.
En hvað skal gera? Á að koma upp
dýrum mötuneytum við hvern skóla
landsins? Á að afhenda hverju barni
matarpakka með vítamínum í nestis-
tímum? Ég held að ef horft væri
raunsætt á málin þá verði þetta aldrei
framkvæmanlegt. í nágrannalöndum
okkar eins og í Danmörku taka öll
skólabörn upp nestispakka sína í
nestistímanum, einnig þau sem
komin eru á gelgjuskeiðið. Þetta er
sjálfsagður hlutur og sá talinn skrýt-
inn sem ekki kemur með nesti. Þá er
sá munur á islenskum og dönskum
„Kennarar eru með öðrum orðum sá
þjóðflokkur sem ekki þarf að nærast.
Hann nýtur því ekki þessara réttinda firekar
en í mörgum öðrum málum sem talin eru
sjálfsögð mannréttindi. Má nefna fæðingar-
orloflð sem dæmi,” segir Gísli Baldvinsson í
grein sinni.
Stjómin get-
ur gert gagn
Á almennum stjórnmálafundi á
vegum Alþýðuflokksins, sem haldinn
var nýlega, lét eldri maður svo um
mælt við einn af þingmönnum
Alþýðuflokksins:
„Þjóðin er búin að byggja þetta
land í 1100 ár. Núlifandi kynslóð er
þó sú eina, sem reist hefur afkomu
sína á að ræna bæði fram fyrir sig og
aftur fyrir sig.”
Þegar fundarmenn vildu fá nánari
skýringu sagði þessi fullorðni maður:
,,Jú, sjáið þið til. Sú kynslóð, sem
nú er upp á sitt besta, bætti kjör sín
lengi vel með því að taka fé, að láni,
sem gamla fólkið hafði sparað saman
til elliáranna, nota það í sína þágu og
skila aðeins broti af því til baka.
Þetta kalla ég að stela aftur fyrir
sig. Þegar ekki var lengur hægt að
halda þessu áfram, því spariféð var á
þrotum þá sneri sama kynslóð sér að
því að lifa á erlendum lánum, sem
hún ætlar börnunum sínum að
borga. Þetta kalla ég að stela fram
fyrir sig.”
Þessi orð hins fullorðna manns eru
umhugsunarverð. En hann bætti við
að því miður væri harla ólíklegt að
viðvaranir af þessu tagi næðu eyrum
þeirrar kynslóðar, sem hann ræddi
um. Svo virtist sem þessi sama
kynslóð væri auk þess sú hin eina í
1100 ára sögu byggðar á íslandi, sem
engar áhyggjur virtist vilja gera sér af
framtíð þjóðlífs í landinu eftir sinn
dag.
,,Sú kynslóð vill umfram allt ekki
leiða huga að þeim vandamálum fyrir
framtíðina sem hún er að skapa. Hún
lllttit ttistas
Kjallarinn
Sighvatur Björgvinsson
vill engar áhyggjur hafa af því
hvernig börnin hennar eiga að rísa
undir þeim kvöðum, sem hún er á
þau að leggja. Hún lifir bara fyrir
líðandi stund og virðist heiðra þá
stjórnmálamenn mest, sem fremstir
eru í að blekkja fólk með að allt sé í
stakasta lagi, þótt hver og einn viti
innst inni að svo sé ekki. Þetta er
e.t.v. stærsta vandamál þessarar kyn-
slóðar, því hún beitir þekkingu sinni,
menntun og gáfum til sjálfsblekk-
inga,” sagði þessi fuilorðni maður.
Strandgóss?
Því miður er ýmislegt rétt í því,
sem þarna er sagt. Margir virðast
ekki vilja nota gáfur sinar, ef um er
að ræða hluti, sem þeim þykja ekki
þægilegir. Menn vilja fá lán á lágum
vöxtum í 50% verðbólgu en vilja ekki
svara þeirri spurningu hvaðan
peningar með slíkum kjörum eiga að
koma. Menn vilja fá að líta á lánsfé
sem einhvers konar strandgóss, sem
rekur á fjörur þjóðarinnar og allir
eiga að geta gengið í án þess að
nokkur leggi það til.
Auðvitað er alllþettafólksvo skyn-
samt og vel menntað að það veit, að
slíkt dæmi getur ekki gengið upp. En
það vill ekki vita því sú vitneskja er
óþægileg. Þess vegna er ekki hlegið
að Steingrími Hermannssyni og
Svavari Gestssyni, sem halda því
fram, að sparifé eigi að vera verð-
tryggt en útlánsvextir lágir. Þvert á
móti eru slík viðhorf vinsæl hjá
mörgum þótt þau séu móðgun við
heilbrigða skyrisemi. Þéss vegna er
hlustað í fullri alvöru á forráðantenn
atvinnufyrirtækja halda fram, að
leiðin til þess að bæta kjör launa-
fólksins sé sú að láta þá hafa sparifé
fólksins til umráða án þess að þeir
þurfi að endurgreiða nema hluta.af
þeim verðmætum.
Svarið er erf itt
Hver á að leggja landsmönnum til
lánsfé með slíkum kjörum og taka á
* ti a« tiEisiitiiittMttiii.afitiiiaiiM i(i nsiiiiitiM (*<■
iii
iiuiiitimiiiiiii iitiiiiiiiiiiiiiiii i • ■ ii i ii i s »iii i iMiniiinii iif i (i i