Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1982, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 30. SEPTEMBER1982.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Dauðvona krabbameinssjúklingum
bjargað með flutningi og fgræðslu
eigin beinmergjar
—Áður áttu slíkir sjúklingar aðeins um tvennt að velja:
Að deyja úr sjálfum sjúkdómnum eða vegna
aukaverkana þeirra er lyfjameðferð fylgir
Síöasta von helsjúks krabbameins-
sjúklings er oft meðferö með þeim
lyfjum sem á fagmáli kallast
„cytostatica” (frumueitur). En lyf
þessi veröur aö gefa í svo stórum
skömmtum aö þau deyða ekki aðeins
krabbameinsfrumurnar heldur líka
heilbrigöar frumur í blóöi og bein-
merg og geta þar meö valdið dauða
sjúklingsins.
Hættulegustu afleiöingarnar af
þessari lyfjameöferö eru þær aö eig-
iö varnarkerfi líkamans hættir alveg
aö starfa. Þá getur bkaminn ekki
einu sinni ráðiö viö meinlausustu
bakteríur í nefi og þörmum lengur og
dauöinn veröur óumflýjanlegur.
Um allan heim hafa sérfræöingar
leitaö aö ráöum út úr þessum ógöng-
um þar sem sjúklingurinn á aðeins
um tvennt aö velja: Að veröa sjálfu
krabbameininu aö bráö eöa auka-
verkunum þeim sem fylgja lyf jagjöf-
inni.
Hugmynd um lausn á þessum
vanda kom fyrst fram á sjötta ára-
tugnum og hefur hún síöan veriö
mikið rædd: Áöur en til lyfjameð-
feröar kemur er tekinn beinmergur
úr sjúklingnum. Beinmergurinn er
síðan frystur svo hægt sé að geyma
hann. Aö lyfjameöferö lokinni er
skipt um beinmerg í sjúklingnum,
hann fær sinn eigin heilbrigöa merg
aftur og líkaminn getur á ný byggt
upp sitt eigiö varnarkerfi.
Síðan hafa a.m.k. hundrað dauö-
vona krabbameinssjúklingar í
Bandaríkjunum og fimm í Múnchen
gengist undir slíka meöferö.
— I Þýskalandi hefur meöferöin
strandaö mest á því aö fá saman
sérfræöingahóp til fullkominnar
samvinnu, segir Heinrich Gerhartz,
krabbameinssérfræöingur í Berlín.
— Til þess aö framkvæma flutning
og ígræöslu á beinmerg þarf um
hálfa tylft lækna sem geta einbeitt
sér aö samvinnu undir fullkomnum
aga.
Þriggja klukku-
stunda aðgerð
En Gerhartz hefur nú loks tekist aö
fullnægja þessum skilyröum. Aö-
gerðin var framkvæmd á dauð-
hreinsaðri skuröstofu háls-, nef- og
eyrnadeildarinnar viö Westend
sjúkrahúsiö í Berlín. Hún hófst á þvi
aö tveir skurölæknar tóku einn lítra
af beinmerg úr krabbameinssjúkum
verkfræöingi, Konrad Eulitz, 42 ára
gömlum. Síöan tóku lyfjafræöingar
viö mergnum til f ry stingar.
Smásjárrannsóknir höfðu sannaö
læknunum aö beinmergur verkfræö-
ingsins var enn heilbrigöur og
ósnortinn af krabbameininu. Full-
oröinn maöur hefur rúmlega þrjá
lítra af beinmerg. Hann er í rifjum,
bringubeini, liðholum og flötu haus-
kúpubeinunum en þó einkum m jaöm-
arbeinunum. Beinmergurinn er afar
mikilvægur fyrir myndun rauöra og
hvítra blóökorna, blóðflaga og fjöld-
ans alls af frumum í vamarkerfi
líkamans.
Aögeröin fór fram 2. febrúar sl. og
tók þrjár klst. Sjúklingurinn var
svæfður og síðan var stungiö á
mjaömarbeinin á rúmlega 50 mis-
munandi stööum og mergurinn sog-
inn úr þeim. Mergurinn var hreins-
aöur í nælonsíu til að fjarlægja úr
honum blóð- og frumukekki. Að
hreinsun lokinni voru um 50 milljarö-
ar heilbrigöra stofnfrumna eftir í
þessum lítra af beinmerg. Tók þó
nokkrar klukkustundir að frysta þær
niöur í 196 gráöur.
— Sennilega er hægt aö geyma
merginn endalaust á þennan hátt,
segir Gerhartz. — A.m.k. er öruggt
aö hann geymist þannig í nokkur ár.
Óbugandi vilji
tilaðlifa
En Eulitz haföi ekki langan tima til
aðbíða.
— Þiö hljótiö aö geta gert eitthvaö
meira, sagöi hinn helsjúki verkfræð-
ingur fimm mánuöum seinna og
hvatti læknana til að framkvæma
hina áhættusömu aðgerð á sér. Á
þessum tíma höföu krabbameins-
frumumar haldið áfram aö vaxa í
líkama hans. I kviöarholi hans var
æxli á stærö viö barnshöfuð. Venju-
leg lyf jagjöf hjálpaöi ekki lengur. Nú
var aöeins eftir aö reyna frumueitr-
unarkúrinn (cytostatica) og síöan
ígræðslu eigin beinmergjar.
I endaöan júlí gekkst sjúklingurinn
undir þá svæsnustu lyfjameðferð
sem hugsanleg var. Aö vonum eyði-
lögðust við þetta allar krabbameins-
frumur en um leið þaö sem eftir var
af beinmerg í líkarna hans.
Meðferöin var afar sársaukafull
fyrir sjúklinginn. Fyrsta skrefiöeftir
aö hans eigin varnarkerfi var hætt aö
starfa var að geyma hann einangraö-
an í bakteríulausu umhverfi, eða
svökölluðu „lífsvonartjaldi”. Þrátt
fyrir það bólgnaöi öll slimhúð svo
mikiö aö sjúklingurinn gat hvorki
etiö né dmkkiö.
— Viðkomandi verður aö hafa
óbugandi vilja til aö lifa, sagöi Ger-
hartz, sem hefur séð fjöldann allan
af sjúklingum gefast upp í örvænt-
ingu og deyja.
Ekki kraftaverk,
en viðbótaraðferð
Að 48 klukkustundum liönum frá
lyfjameðferð gáfu lyflæknar Eulitz
merginn sinn til baka. Og krafta-
verkiö geröist: Tólf dögum seinna
leiö sjúklingnum vel, öll einkenni
sjúkdómsins voru horfin. Hvergi var
neina illkynja fmmu að finna.
— Viö tölum samt ekki um neina
lækningu, segir Gerhartz. — Um
slíkt er ekki hægt aö tala fyrr en aö
fimm árumliðnum.
Fjórir sjúklingar í Berlín bíöa þess
Konrad Eulitz: Enginn tími tíl að biða.
nú aö gangast strax á þessu ári undir
þessa dramatísku og áhættusömu
aðgerö. Læknar hafa þegar tekiö úr
þeim merg til frystingar. Tveir af
sjúklingunum eru ungir menn meö
krabbamein í eistum. Sá þriöji er
meö krabbamein í eitlum, en eina
konan í hópnum er með krabbamein
sem byrjaði í eggjastokkunum.
Um framtiö þessa flutnings og
ígræöslu eigin beinmergjar hafa
Gerhartz og aöstoöarmenn hans
eftirfarandi að segja:
— Þetta er viðbótaraðferð sem
ekki á þó viö allar tegundir krabba-
meins. Eins og sakir standa viröist
hún henta vel viö krabbamein í eitl-
um og blóöi ásamt krabbameini í
eistum og eggjastokkum en þar er
um æxli aö ræöa er vaxa hratt en
viröast viökvæm fyrir frumueitri
(cytostatica).
Gerhartz er einnig að velta þeim
möguieika fyrir sér aö þessi nýja aö-
ferð gæti nýst viö krabbameini í
lungum sem er orðið svo algengt,
sérstaklega á meöal karlmanna.
Hingaö til hefur þeim sjúklingum
ekki staöið neinn annar kostur til
boöa en dauðinn.
JÞ (Þýtt og endursagt
úr Der Spiegel)
Heinrich Gerhartz, krabbamelnssérfræðlngur i Berh'n: „Margir gefast
upp i örvæntingu og deyja."
' ** m W' m ........... ...........
Krabbameinsfruma i3000-faldri stærð: „ Cystostatíca " ffrumuoiturl vinnur ekki bara á henni heldur Hka 4
heilbrigðum frumum i blóði og merg.