Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1982, Blaðsíða 10

10
Útlönd
Útlönd
DV. MIÐVIKUDAGUR 20. OKTOBER1982.
Utlönd
Utlönd
Hjálpar-
starf FAO
lendir oft
í klúðri
Skýrsla endurskoðenda leiðir í Ijós mikið klúður
og óþarfa kostnaðarauka við framkvæmd
hjálparáætlana
Mikið fjaðrafok hefur orðiö út af
tveim skýrslum sem nýlega birtust í
Róm og þykja fletta ofan af klúðurs-
legum vinnubrögðum hjá hjáipar-
stofnunum Sameinuöu þjóðanna. Um
er að ræöa klúöur sem kostar Sam-
einuðu þjóðimar of fjár.
Skýrslumar eru frá endurskoð-
endum reikninga FAO, Matvæla- og
landbúnaöarstofnunar Sameinuöu
þjóðanna, og þykja þær draga upp
dökka mynd af seinagangi vinnu-
bragöa, agaleysi í framkvæmd f jár-
hagsáætlana og ýmsum dæmum um
aö hægri höndin viti ekki hvaö sú
vinstri sé aö gera í samkeppni
deildarstjóranna innbyrðis.
önnur skýrslan er um fasta starfs-
áætlun FAO fyrir fjárhagsáriö 1980-
81 en hin er um systurstofnunina,
Þróunaráætlun S.Þ., daglega
skammstöf uð UNDP.
Sú fyrri greinir frá því aö sum
verkefni sem Edourad Saoumi, for-
stjóri FAO, hafði lagt blessun sína
yfir hafi ekki skilað neinum
áþreifanlegum árangri eftir ára-
langar tilraunir og hundruða
þúsunda dollara fjáraustur. Nefnt er
dæmi í ónefndu Afríkuríki þar sem
FAO varð að leggja 200 þúsund
dollara aukalega af mörkum til þess
að ljúka verkefni sem tók tvö ár í
stað sex mánaöa, eins og gert hafði
verið ráö f yrir. V erkefnið haföi f alið í
sér aðstoö viö þetta ríki vegna
áætlunar um matvælaframleiðslu,
sem var einn þátturinn í fimm ára
áætlun viðkomandi ríkis. En niöur-
stöður undirbúningsins bárust
þessari ríkisstjóm ári eftir að
áætlunin átti að heita komin til fullra
framkvæmda.
I öðru ótilgreindu Afríkuríki hafði
FAO skipulagt leið til þess að stjóm-
völd yrðu í tæka tíð vör við hungur-
vofuna þegar hún steðjaöi að þjóö-
inni. En þetta verkefni lenti í fjár-
svelti vegna þess að innan FAO gátu
menn ekki orðið ásáttir um úr hvaða
sjóðum veitt skyldi fé til þess. Eitt
velferöarríki haföi gefið 700 þúsund
dollara til verkefnisins í þeirri trú að
UNDP mundi fjármagna síðari
Þessi mynd er frá Tanzaniu tekin af sementsverksmiðju, sem reist var með tiistyrk danskrar aðstoðar, en
verksmiðjan komst aldrei i gang þvi að aidrei fókk hún neitt rafmagnið, eins og þó hafði verið ráðgert, og
grotnar hún nú niður.
áfanga þess. En af því að menn í
Afríkuríkinu höfðu eitthvað misskilið
málið á þann veg aö gefandinn
mundi reiöubúinn til aö láta meira af
hendi rakna var verkefnið strikaö út
af fjárhagsáætlun UNDP varðandi
þetta land. Embættismenn voru á
stööugum ferðum út og inn í landiö
áður en tókst aö greiöa úr skriffinna-
flækjunni, uns aðalstöövarnar í Róm
fyrirskipuðu forstjórum FAO og
UNDP að veita hvor öðrum fullar
upplýsingar um hvað hinn var að
gera í málinu. Loks leystist málið
með því að upphaflegi gefandinn
fjármagnaöi einnig síðari áfanga
verksins.
I Austurlöndum fjær hafði verið
hrundið í framkvæmd áætlun til
útrýmingar sjúkdómum í búfé lands-
manna og veitt til þess þrjár milljón-
ir dollara. En tregða hafði verið á
fjárstreyminu, sem olli seinkunum,
en af því jókst afturkostnaður og um
leið dró úrárangri framkvæmdanna.
Eftir töluvert þref og prútt við gjafa-
ríkiö yfir kostnaðinum áttaði FAO
sig á því aö misskilningur hafði oröið
um gjaldmiðilinn sem áætlunin hafði
miðast við.
Athuganir á framgangi áætlunar-
innar leiddu í ljós að sums staðar
hafði árangur orðiö fullkominn en
annars staðar enginn árangur eftir
sjö ára basl, og var þar hætt við.
Sums staðar haföi alveg verið látið
undir höfuð leggjast að gera sótt-
kvíar og einhvers staöar ryðgaði
tækjakostur niður vegna þess að
fjármagn skorti til þess aö koma
honum endanlega í gagniö.
Onnur áætlun miöaði aö því aö
aðstoða eitt Asíuríki viö að þróa
baðmullarframleiðsluna og var sú í
níu áföngum. Eftir heilan áratug
hafði einum áfanga veriö náð. Þar
hafði láðst að ráöa til FAO sérfræð-
ing, sem viðaði úr efnahagslegum
upplýsingum sem verkefnið gæti
grundvallast á, og leiddi það til
óþarfa kostnaðar og seinkunar svo
að veita varö til viöbótar hálfa
milljón dollara til þess að ljúka
málinu.
I öðru Asíuríki hafði FAO ráðgert
að reisa þrjár skrifstofubyggingar
fyrir embættismenn ríkisstjómar-
innar og ljúka því fyrir október 1978,
en verkið átti að kosta 240 þúsund
dollara. Þegar hér er komið sögu
hefur ein verið fullkláruð, önnur
hefur verið rifin niður aftur að hálfu
vegna hönnunargalla, arkitektinn
hefur sagt skilið við verkið og
kostnaðurinn er kominn upp í 662
þúsund dollara. — Endurskoöandinn
lætur það fylgja meö í skýrslu sinni
að hjá þessu hefði auöveldlega mátt
komast með betri stjórnun og skipu-
lagningu á staðnum og tækniþekk-
ingu. Segist hann hafa fengið loforö
hjá FAO um að þessa skuli betur
gætt í framtíðinni.
Þá kemur fram í skýrslunni að
starfsmenn FAO hafi brotið eigin
reglur með því að reiða fram fé til
embættismanna til kaupa á vörum
og þjónustu vegna framkvæmda í
Asíu, án þess að taka kvittanir fyrir.
Þannig voru engir reikningar fyrir 13
þúsund dollurum. Fann endur-
skoðandinn hvergi neinn staf fyrir
þessum útlátum, en kvaðst ekki
draga í efa að allt væri þaö þó meö
heiöarlegum hætti gert.
Skýrsla endurskoðendanna sýnist
renna stoðum undir fullyrðingar
vestrænna ríkja, sem látið hafa fé
rakna til þessara mála, en þau hafa
um nokkurra ára bil haldið því fram
að þau hafi lítil eða engin ítök í því
hvert peningarnir fari sem þau gefa
FAO, sem er stærsta stofnun
Sameinuöu þjóðanna.
99 bátar standa enn óseidir i bátasmiðastöðinni, sem Danida lét reisa i Chittagong i Bangladesh, en spilltir embættismenn mötuðu krókinn á sölu margra bátanna, sem áttu
annars að hjálpa fátækum Bangladesh-fiskimönnum til sjálfsbjargar.
Danir vonsviknir með þróunaraðstoð sína í Bangladesh
Danskir fréttamenn frá Extra-
bladet voru nýlega á ferð í Chitta-
gong í Bangladesh þar sem unnið
hefur verið að sérstöku verkefni með
danskri aöstoð og segja þeir að sú
áætlun hafi algerlega lent í molum og
20 milljónir danskra króna þar meö
runnið í vaskinn.
Dönsk aðstoð við þróunarlöndin,
kölluð daglega DANIDA, fól í sér
meöal annars að sett var upp báta-
smíðastöð í Chittagong. Með því
skyldi fátækum fiskimönnum
Bangladesh gert kleift að komast
yfir báta til meiri sjálfsbjargar. Báta-
smíðastöðin var sett á laggimar 1975
og átti á næstu fimm árum að byggja
550 fiskibáta í samstarfi við sérstaka
stofnun þarlendra, svokallað fisk-
veiðiþróunarráð (skammstafað hér-
eftir BFDC).
Á áætlunum 1976 var gert ráð fyrir
að hver bátur skyldi seldur á því nær
kostnaðarverði sem var áætlað
23.690 taka, eins og gjaldmiðill
þeirra í Bangladesh heitir. Mánaðar-
laun verkamanns í Bangladesh eru
að meðaltali 800 taka.
Það tókst aö ljúka smíði þessara
550 báta á sjö árum í stað hinna ráð-
gerðu fimm, sem kannski þykir eng-
in frágangssök, en um hitt munaði
meira að hver bátur kostar í dag 100
þúsund taka, enda situr bátasmíða-
stöðin uppi með 99 báta óselda.
Dönsku fréttamennirnir segja
svindl, skriffinnsku og spillingu í
embættismannakerfinu hafa staðið
þessari áætlun fyrir þrifum. Þeir
segja að fyrrverandi sjávarútvegs-
ráöherra landsins, sem jafnframt
hafi verið formaöur BFDC, hafi
verið dæmdur í þriggja ára fangelsi
fyrir spillingu í embættisfærslu.
Meðal annars haföi hann í krafti for-
mennsku sinnar séð til þess að
bátarnir voru seldir hinum og þess-
um á bak viö tjöldin með vænum
ágóða fyrir hann sjálfan.
Nýr maður hefur veriö settur í for-
mannsembættið og telur danskur
vélstjóri, Kristian Lyngborg, sem
verið hefur við bátasmíðina á vegum
DANIDA, aö sá sé allur af vilja gerð-
ur til þess að gera vel en kannski
ekki nógu kunnugur öllum hnútum.
Lyngborg þessi segir í viðtali við
landa sína að hann haldi að báta-
smíðin leggist senn niður. Segir hann
að allt hafi færst til verri vegar í
seinni tíð. Áður hafi veriö unnt að
stytta sér leið í gegnum skrifstofu-
báknið en skrifstofufargið hafi lagst
á allt aftur. Nefnir hann sem dæmi
að þaö þurfi þrjá menn ef senda eigi
til borgarinnareftir nýjum bókhalds-
bókum og síöan geti liðið margar
vikur áöur en unnt verði að taka þær
í gagniö. Hinir og þessir þurfi að
samþykkja fjárveitingu til kaup-
anna, enda treysti enginn neinum
lengur.
Hann kunni engin dæmi aö nefna
þess að fátækir fiskimenn hefðu
fengið bát úr stöðinni. Ennfremur
segir hann að mikil vandræði hafi
komið upp varðandi vélarnar í bát-
ana. I fyrstu voru notaðar dansk-
smíðaðar Bukh-vélar, en þær
bræddu úr sér. Ekki vegna slæmra
skilyrða frá loftslaginu, eins og
haldið var í fyrstu, heldur vegna þess
að Bengalamir notuöu tjöru og
bensín í stað dísilolíu á vélarnar.
Sagði Lyngborg að flestir af
dönsku sérfræöingunum, sem þama
höfðu starfað, hefðu snúið heim
vonsviknir og langþreyttir af því að
berja hausnum við steininn. Sjálfur
ætlaöi hann að leita sér starfa hjá
einkaframtaksmönnum, sem hann
sagðiskaplegra.
Kristian Lyngborg váistjóri segir orlendu tæknimennina verða
vonsvikna og uppgefna á þvi að berja hausnum við steininn.