Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.1982, Síða 18

18
DV. MÁNUDAGUR 25. OKTOBER1982.
ífeHsá
IMú
hugsum við
um
LÍNURIMAR
og notum
Chicken of the Sea
túnfisk í salatið.
Menning
Menning
Menning
Frábærtúnfiskur í VATNI.
fc^iímn'C'rlf m 1T1f0nl'w£^S^^
HOBART
Rafsuðuvélar og vír
Haukur og Ólafur
Ármúla 32 - Sími 37700.
Smáauglýsingadeildin1
og síminn þar er27022 í Þverholti 11
Opið alla virka daga fri kl. 9—22
Laugardaga frá kl. 9—14
Sunnudaga frá kl. 18—22
MEGRUNA RNÁ MSKE/Ð
Ný námskeiö hefjast 8. nóvember (bandarískt megrunarnámskeiö
sem hefur notið mikilla vinsælda og gefiö mjög góöan árangur).
Námskeiðið veitir alhliöa fræöslu um hollar lífsvenjur og vel samsett
mataræöi sem getur samrýmst vel skipulögöu, venjulegu heimilis-
mataræöi.
Námskeiðið er fyrir þá:
• sem vilja grennast
• sem vilja koma í veg fyrir
að vandamálið endurtaki sig
• sem vilja forðast offitu og
það sem henni fylgir
Upplýsingar og innritun í síma 74204.
KRISTRÚN JÓHANNSDOTTIR
MANNELDISFRÆÐINGUR.
VINNUR A
OG
VINNUR Á
OG
VINNURÁ
OG
VINNUR Á
OG
VINNUR Á
OG
VINNUR A
Að þróa gamlar hefðir
Tónlist eftir Bucht, Hambraeus, Crusell, Atterberg
og Eklund á nýjum hljómplötum
Gunnar Bucht/Bengt Hambraeus G. Bucht —
Fiðlukonsert, (Stockholms Filharmoniska
Orkester, stj. Jorma Panuia, einl.: Leo Berlin)
B. Hambraeus — Ricordanza per Orchestra,
(SON Symfoniorkestern, Norrköping, stj.:
Francis Travis)
Útg.: Caprice CAP 1137
Cmsell/Atterberg/Eklund
Bernhard Cmsell — Sinfonia Concertante (A.
Linder, Fr. hom, O. Schill, klarínett, A. Nilsson,
fagott, stj.: Zdenek Macal).
Kurt Atterberg — Hornkonsert í a-moll, op. 28
(A. Linder, Fr. hom, stj.: Górard Oskamp).
Hans Eklund — Hornkonsert (A. Linder, Fr.
horn, stj.: Charlos Dutoit).
Symfóníuhljómsveit Gautaborgar.
Útg.: Caprice CAP 1144
Umboð á íslandi: Fálkinn.
Spekingar í tónlist eru vísir meö aö
mótmæla, en samt vil ég læða út úr
mér þeirri skoðun, aö fiðlan hafi
fariö illa út úr þeirri tónlist sem orðiö
hefur til síöastliöinn áratug. I
svipinn man ég ekki eftir nema
þremur-fjórum fiölukonsertum frá
þessu tímabili, sem ég hef enst til aö
hlusta á oftar en einu sinni. Má vera
aö þetta segi meira um minn eigin og
eflaust slæma tónlistarsmekk en
sjálfa tónlistina.
Einn þessara ágætu fiðlukonserta
er reyndar eftir Leif Þórarinsson og
til á plötu Tónverkamiöstöðvar-
innar. Nú hefur annar fiðlukonsert
bæst á þennan stutta vinsældalista
minn, nefnilega konsert sænska tón-
skáldsins Gunnars Bucht frá árinu
1980. Bucht, sem fæddur er 1927, nam
m.a. hjá Carl Orff, Petrassi og Max
Deutsch, og á aö baki margskonar
verk, m.a. óperu, hljómsveitarverk
og kammertónlist. Mörg þeirra eru
meö afbrigöum flókin blendingur af
Webern og Ligeti og því kom það
mönnum á óvart hve þessi fiðlu-
konsert hans er hreinn og klár frá
upphafi til enda.
Að þróa gamlar hefðir
Einleikshlutverkið í honum krefst
mikillar leikni, en hins vegar er ekki
fariö fram á nýmóöins hljóðeffekta.
Hljómsveitinni er viröing sýnd, tón-
listin heldur spennu í laglínum allt í
gegn og veröur hvergi aö óhljóðum.
Fyrsti kafli konsertsins er í sónötu-
formi sem teygt er alla vega og
þróast yfir í einleikskadensu, annar
kaflinn tvinnar saman ýmiss konar
tónlistarform og sá-þriöji er upp-
fullur af kröftugum andstæöum sem
ekki eru til lykta leiddar í mikilli
sprengingu, heldur snýst upp í ljúfan
epilóg þar sem stef fyrsta kafla er
endurtekið.’
Gunnar Bucht hefur verið spuröur
hvort hann sé talsmaöur gamalla
heföa í tónlist sinni. „Eg vil þróa
gamlar hefðir, ekki varöveita þær,”
varsvarhans.
Tónskáldiö Bengt Hambraeus er
Sænska tónskáldið Hans Eklund
Tónlist
Aöalsteinn Ingólfsson
næstum jafnaldri Buchts (f. 1928),
og debúteraði viö sama tækifæri, en
ferill hans hefur tekið aðra stefnu.
Hann hefur á sér orö fyrir miklar
gáfur og fjölhæfni en fyrir utan tón-
smíðar er Hambraeus þekktur sem
fræöimaöur, orgelleikari, gagnrýn-
andi og kennari.
Austurlenskt söngl
Á árunum milli 1950 og 1960 geröi
hann mikiö af því aö kynna nýja
strauma í nútímatónlist fyrir Svíum í
greinum og hljóðvarpi. Kynni af
Darmstadt-skólanum og sér í lagi
námskeiöum Oliviers Messianen
þar, hafa sett mark á Hambraeus
sjálfan, og þar aö auki kenningar
orgelsnillingsins Ernst Karl Rössler.
Verk Hambraeus á þessari
umræddu þlötu kallast á íslensku
„Minningar fyrir hljómsveit” og
lætur ekki allt uppi viö fýrstu kynni.
Þaö er samfellt og byggt í kringum
einn tónklasa sem rekst i sífellu á
breytilega hrynjandi, fallegar lag-
línur og tóna. I heildina minnir
verkiö á trúariega tónlist Tíbet-
munka, sérlega í hægri og settlegri
framvindu þess og notkun á hæstu og
lægstu tónum samtímis, sem bera
keim af svokölluöum „yfirtónum” í
austurlenskri sönglist.
Sé fátt um fiölukonserta í nútíma-
tónlist, fer enn minna fyrir blásara-
tónlist, ekki bara í nútímanum held-
ur tónlistarsögunni allri.
Þrjár kynslóðir
Caprice útgáfan hefur nú lagt drög
aö endurbótum meö því aö gefa út
plötu meö blásaratónlist eftir þrjár
kynslóðir sænskra tónskálda, 18.
aldar klarinettleikarann Bernhard
Crusell (f. 1775), Kurt Atterberg (f.
1887 og loks nútímatónskáldið Hans
Eklund (f. 1927). Það er best að segja
þaö strax aö þetta er allt glimrandi
fín tónlist, ekki síst vegna glæsi-
legrar spilamennsku hins dansk-
sænska blásara Alberts Linder, sem
leikur á franskt horn. Crusell var
Svii af finnskum ættum sem fyrst
kynntist tónlist í hemum, dvaldi um
skeið í París þar sem hann umgekkst
mörg helstu tónskáld og rithöfunda
þar í borg og haföi meö sér þaðan
ýmisleg frönsk og ítöisk áhrif.
Sinfonia Concertante inniheldur ein-
leikskadensur fyrir fjóra blásara,
sem leikandi létt vinna úr þeim
stefjum sem tónskáldið leggur fyrir
þá.
Að þeyta horn
til bardaga
Kurt Atterberg var einn af leiöandi
mönnum i sænskri tónlist á þessari
öld, snemma aödáandi Schönbergs
og rússnesku meistaranna, Rimski-
Korsakov, Borodin, Mussorgsky og
Skriabin, og síðar átti hann þátt í aö
setja á stofn ISCM, hin alþjóðlegu
samtök um nútímatónlist. Blásara-
konsert Attenbergs varð til áriö 1926
og er með fremur heföbundnu sniöi.
Fyrsti kafli er kröftugur, homiö er
notaö eins og stríöslúöur sem þeyttur
er til bardaga. Annar kafli hefur á
sér svipmót nýklassíkur, er stilli-
legur og ljóörænn, og síöasti kaflinn
er eins konar dansrondó.
Maöur skyldi ætla aö verk yngsta
tónskáldsins á plötunni, Hans
Ekiund, væri tyrfnast, en svo er ekki.
Átrúnaðargoö hans heita nefnilega
Reger, Hindemith og Mozart og þaö
er syngjandi í verkum Eklunds sem
sker sig úr tónsmíöum annarra
sænskra tónskálda. Konsert hans er í
tveim köflum, en innbyrðis fer fram
sífelid barátta andstæöna í honum.
Fyrsti kaflinn er sem röð smámynda
sem skjóta upp kollinum innan í
þungri undiröldu myrkrar tónlistar,
sem síðan þróast upp í samspil homs
og strengja. Annar kafli gæti
flokkast undir nútímalegt barokk,
stef em ofin saman og greind sundur
af mikilli fimi. Þetta er ekki
hofmóðug tónlist, — en auðmýkt
hennargerir eyranu gott.
AI/Lundi.
Tilraunir sem færa
fleiri nær gálganum
Á aðalfundi Sambands fiskvinnslu-
stöðva var gerö ály ktun vegna upptöku
gengismunarfjár hjá fiskvinnslufyrir-
tækjum. I ályktunininni segir meðal
annars:
„Aöalfundur Sambands fiskvinnslu-
fyrirtækja telur rangt að staðiö meö
því að færa til fjármuni eins og gerist
viö upptöku gengismunar, hvort held-
ur er milli einstakra greina fiskvinnslu
eöa útgeröar og vinnslu. Má öllum
vera ijóst aö engin varanleg lausn á
rekstrarvanda fæst með aðgerðum
sem þessum heldur eru þetta einungis
fálmkenndar tilraunir til lagfæringar á
heimatilbúnum vanda og færir því
fleiri nær gálganum.
Auk þess er rétt að vekja athygli á
því, aö fiskvinnslan er eina útflutn-
ingsgreinin sem býr viö sífellda upp-
töku gengismunar. Hljóta því starfs-
skilyröi fiskvinnslu aö rýrna í saman-
buröi viö annan útflutningsiönaö sem
ætíö heldur sínum hlut aö fullu. Aöal-
fundur Sambands fiskvinnslustöðva
fær ekki séö hvemig þetta samrýmist
yfirlýstri stefnu ríkisstjórnarinnar um
jöfnun starfsskilyrða.
Aðalfundur Sambands fiskvinnslu-
stööva beinir þvi eindregið til stjórn-
valda að framvegis verði allar útflutn-
ingsgreinar látnar sitja viö sama borð
og upptaka gengismunar eigi sér ekki
staö í neinni grein.”
Og í lok ályktunarinnar segir:
„Aðalfundur Sambands fiskvinnslu-
stöðva skorar á stjómvöld að beita sér
sem mest má veröa til að jafna þennan
aöstööumunhiöallrafyrsta.” -JGH
Háskólafyrirlestur um Hallgerði
Theodore Andersson, prófessor við
Stanfordháskóla í Kaliforníu, flytur
opinberan fyrirlestur í boði heimspeki-
deildar Háskóla Islands í dag 25. októ-
ber 1982 kl. 17.15 í stofu 101 í Lögbergi.
Fyrirlesturinn ncfnist „Þjófsaugu
Hallgcrðar” og verður fluttur
dönsku. öllum er heimill aðgangur.
PA