Dagblaðið Vísir - DV - 15.03.1983, Blaðsíða 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR 15. MARS1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiómarformaflurogútgáfustiöri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjúri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla,áskriftir,smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11.SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plotugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI19.
Áskriftarverð á mánuði 180 kr. Verð í lausasölu 15 kr. Helgarblað 18 kr.
Úti erævintýrí
Forsætisráðherra tók af skarið í gær og rauf þing. Það
var ekki vonum fyrr. Onnur eins ringulreiö hefur ekki
þekkst á hinu háa Aiþingi í manna minnum. Ekki nóg
meö að alit hafi staðið stál í stál milli stjórnar og stjórnar-
andstöðu, síöustu dagana hafa risið heiftariegar deilur
milli stjórnarsinna innbyrðis með hótunum um að segja
sig úr ríkisstjórn. Allar þær yfiriýsingar hafa reyndar
verið hinar skopiegustu vegna þess að ekki hefur mátt á
milli sjá hverjum það hefur verið mest kappsmái, þeim
sem hótaö hafa afsögninni eða hinum sem eftir sátu.
Mitt í öllu þessu fjaðrafoki, í miðju málþófinu og
þráteflinu, skar forsætisráðherra á hnútinn og tilkynnti
þinglausnir.
Með þessu sló ráðherrann tvær flugur í einu höggi.
Forðaði samstjórnarflokkum sínum aö þurfa að standa
við afsagnarhótanir sínar og framlengdi líf stjómarinnar
í óbreyttri mynd um nokkrar vikur.
Þar að auki gefst honum tækifæri til að stjórna með
bráðabirgðalögum fram að kosningum og þarf ekki leng-
ur að bera eitt eða neitt undir óstýriiátt þinghö.
Undir venjulegum kringumstæðum teidist þessi
ákvörðun forsætisráöherra frekiegt brot á leikreglum
þingræðisins. Hvort tveggja er, að þrír flokkar og mikill
meirihluti þingheims hafði komið sér saman um aö þing
skyldi kallaö saman eigi síðar en átján dögum eftir kosn-
ingar, og svo hitt, að allt stefndi til þess aö iðnaðarráð-
herra fengi samþykkt á sig vantraust og rassskellingu
fyrir frammistöðuna í álmálinu.
Báðar þessar tiilögur eru virtar aö vettugi með því að
senda þingið heim.
Eins telst það forkastanlegt í meira lagi að Alþingi
skuii ekki afgreiða frá sér vegaáætlun, sem því ber
skylda til, en það mál eins og fleiri dagar uppi vegna
hinna skyndilegu þinglausna.
Framkvæmdavaidið tekur þannig fram fyrir hendur
Alþingis og heföi einhvern tíma þótt tíðindum sæta. Satt
að segja er það heldur kollóttur endir árysjóttum ferli.
En kannski er hann í stíl við sögu þessarar ríkisstjórnar.
Hún hófst meö fádæmum — og lýkur með endemum.
Fyrir þrem árum var lystisnekkja forsætisráöherra
dregin á flot víö lúðraþyt og söng. Þeirri siglingu lýkur
með þeim ósköpum aö áhöfnin er komin í hár saman og
keppist viö að stökkva frá boröi. Enginn veit lengur sitt
rjúkandi ráð.
Stjórnarandstaöan getur í sjálfu sér hossaö sér á óför-
um ríkisstjórnarinnar, innbyrðis ágreiningi og augljósu
sundurlyndi. Hún getur meö réttu áfellst forsætisráð-
herra fyrir gerræðislegt þingrof.
En undir niöri hlýtur stjórnarandstaðan að varpa önd-
inni iéttar við þessi málalok. Pattstaðan er á enda, upp-
gjörinu er skotið tii þjóðarinnar. Nú hefur það náðst fram
sem stjórnarandstaðan hefur krafist: nýskipan kjör-
dæmamálsins, þingrof og nýjar kosningar í næsta mán-
uöi. Þessu fyigja yfirlýsingar ráðherra um afsögn ríkis-
stjórnarinnar strax að kosningum loknum.
Nú verða spiiin stokkuð upp á nýtt og frammistaða
ríkisstjórnarinnar lögð undir dóm kjósenda. Af þessum
ástæðum er óþarfi aö hafa hátt þótt forsætisráðherra
hætti leik þá hæst stendur og sendi þingiö heim.
Allir sjá að þaö er þingi og þjóð fyrir bestu. Aframhald-
andi þinghaid hefði oröið að viöundri, þjóðin öll heföi
dregíst lengra niður í fenið. Það var mál að linntí.
ebs
Þegar útsvörin
fara í rósir
Vikan leið fremur hægt á suðurlág-
lendinu. Helfrosinn dagurinn átti
örðugt um alla hreyfingu, frostið hjá
prívatmönnum í Reykjavík komst í
ellefu gráöur.
Frostkyrrðin minnir annars meira
á eilífðina en vertíðina, en nii fer
páskahrotan að bjnrja ef náttúrunnar
lögmál ganga upp.
Annars verður þaö aö segjast eins
og er aö íslenska þjónið hefur nú
orðið meiri áhuga á Mezzoforte og
enska vinsældalistanum en þeim
mezzoforte er Stokkseyrarbrimið
leikur í vetrarmyrkrinu fyrir
TraöarhóLsdrauginn og hann Sker-
flóösmóra. Aflaskýrslur lesa menn
nú ekki lengur fremur en marka-
skrár. Vor þjóð hefur nefnilega eign-
ast nýjan takt. Engan varðar í raun
og veru lengur um aflakónga eða
Jónas Guðmundsson
baráttu vertíðarbáta um efstu sætin í
aflaskrám.
En auðvitað eru enn gjörðar
skýrslur um fisk á fslandi. Það gjörir
bákniö; allt eins vel þótt fiskur sé
núorðið aðallega millifærsla úr
Selvogsbankanum í Seðlabankann en
sá síðarnefndi er nú aö reisa annan
áfanga af skreiðargeymslu sinni við
Skúlagötu.
I sjávarplássum er þessu þó, enn
a.m.k., ööruvísi varið. Og í einu
þorpi, þar sem ég þekki vel til, er það
vatnsveitan sem segir áreiðanleg-
ustu aflafréttimar. Þetta kann að
hljóma mezzofortelega en svo er mál
með vexti að þegar mikið berst að þá
notar frystihúsið mikið vatn. Þá
fellur allur þrýstingur af vatni í
heimahúsum og lengi er að renna
yfir soðninguna í pottinum.
Þetta veldur samt engri reiði, allra
síst á heimilum daglaunamanna, því
allir vita að slakur kraftur í krönum
er af hinu góða. Afli hefur borist aö
landi. Svona vatnsveitu þyrftu yfir-
völd endilega að hafa og þingið.
Síðdegis á föstudag missti frostið
takið á landinu og á laugardags-
morgun var komin ausandi rigning á
suðurláglendinu. Súldin var dökk;
samskonar voðarökkur og þegar
hann Skerflóðsmóri drap manninn
undir hliöinu. Og þegar hann stytti
upp lá vatnið í dælum á blóðugri jörð-
inni, innanum brúnan snjó og lífvana
grös.
— Það er að koma vor sagði
maðurinn, sem var að skera úr
netum og maðurinn í nótabrúkinu
var honum sammála. Og svo var
páskahrotan lika að koma.
Um helgina voru mörg mál á dag-
skrá. Meðal annars hið hræðilega
ástand sem er að skapast í hitaveitu-
málum víða um land. Hitaveitur eru
ýmist peningalausar eða vatnslaus-
ar, nema hvorttveggja sé. Einnig
ræddu menn í Reykjavík nokkuð um
grein Olafs Ragnars Grímssonar fv.
alþingismanns í DV þótt eigi sé það
sjaldgæft að menn utan af landi riti
um tilfinningar sínar og hatur á
höfuðborginnií blöðin.
Olafur Ragnar er nú reiöur vegna
þess að verð á vöru og þjónustu hefur
hækkað nokkuð í Reykjavík en segja
má að allt hækki nú daglega á
Islandi — nema kaupiö auðvitaö sem
Ölafur Ragnar og Alþýðubandalagið
hafa lækkaö og skert með lagaboði
fjórtán sinnum í stjórnartíö sinni.
Hækkanir í Reykjavík nefnir
Ölafur Ragnar „barnaskatta” því
Olafur er nefnilega bamavinur, eins
og Stalín sálugi var, sbr. rússnesku
alfræðibókina.
En af hverju verður maður utan af
landi svona reiður út í hækkanir í
Reykjavík. Er honum það ekki ljóst
að fjárhagsáætlun Reykjavíkur-
borgar er nú alfarið að verða verk-
efni verðlagsstjóra og lögreglunnar?
Það er því þess virði að skoða
máliö ofurlítið nánar.
Er þá fyrst til að taka að Olafur
Ragnar býr meö fjölskyldu sinni í
Seltjamameskaupstaö sem er að
verða eitt merkasta pláss landsins;
því þar búa mestan part fyrirmenn
er hannað hafa þar munað sinn með
nokkuð öðrum hætti en þau skreiðar-
félög er menn nefna þorp og bæi á
Islandi.
Seltjamarnesið er lítið og lágt, lifa
þar fáir og hugsa smátt, orti Þór-
bergur árið 1924, og allur uröu reiöir
því á Nesinu bjuggu þá útvegsbænd-
ur er fóru á skútum eöa á opnum,
svörtumskipum.
Hin svörtu skip kómu og fóm, eins
og sagt var, hlaðin fiski og eigi var
rótt að eiga nótt undir Gróttutöng-
um.
En Seltjamarnesið er ekki lengur
það sem það var, fremur en Olafur
Ragnar Grímsson framsóknar-
maður.
Seltjamarnesið hefur nefnilega
eitt bæjarfélaga beðist algerlega
undan öllu atvinnuh'fi. Stærstu mál í
þeim bæ eru vel hirtir garöar um-
hverfismunaöarfull hús íbúanna.
Það er auðvitað einkamál Seltim-
inga, hvort þeir verja útsvari sínu
alfarið í sumarblóm og græna runna
eða í brimbrjóta atvinnulífsins.
En við tökum þó eftir því að ríkis-
sjóður reisir þar allar stofnanir og að
landbrotssjóður ver þá með pening-
um fyrir ágangi hafsins. Afganginn
sjá síðan Reykvíkingar um.
Og við getum haldið áfram.
Seltimingar eiga börn sín í
Reykjavík, sækja þangaö alla heil-
brigöisþjónustu. Þeir fá rafmagn frá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur, á
sama verði og Reykvíkingar, vatn
frá Vatnsveitu Reykjavíkur, strætis-
vagna frá lögreglunni og verðlags-
stjóra og slökkvilið Reykvíkinga
kemur til hjálpar ef þeir fara óvar-
lega með eld. Þeir synda í Sundlaug
vesturbæjar (eru 60% af gestum á
sólbjörtum dögum, sbr. könnun sem
gjörð var fyrir fimm árum). Og svo
er það niðurgreidda menningin og
leikhúsin.
Það er því ekkert undarlegt þótt
Ölafur Ragnar sé nú ósáttur við það
hvemig verðlagsstjórinn og lögregl-
an ver útsvörum Reykvíkinga. Odýr
þjónusta í Reykjavík er nefnilega
stórmál á Seltjamarnesi. Olafur þarf
aðborga.
Og að lokum þá er ævikvöldinu eytt
á elliheimilum í Reykjavík ef frá eru
taldar örfáar peningasvítur er reist-
ar voru í fyrra. Og að lokum eru þeir
jarðsettir í Reykjavík, þegar lífinu
er lokið og öllum sársauka.
Auðvitað greiða Seltimingar
nokkuð fyrir þessa þjónustu frá
Reykjavík. Meinið er hinsvegar það
að bæði em þessi viðskipti mjög
óhagstæð fyrir Reykjavík. Og við
samlestur á reikningi Seltirninga,
Reykjavíkurborgar, Kópavogs og
Hafnarfjarðar þá sjáum við hvernig
rósaútsvörin verða til.
Þetta ætti Olafur Ragnar að lesa ef
hann gæti litið upp frá því þessa
dagana að vigta vörubíla með Ragn-
ari Arnalds.
Reykvíkingum er mikill hagur að
góðu sambýli við nágrannasveitar-
félögin. T.d. hefur í Kópavogi verið
byggt upp traust atvinnulíf. Einnig í
Hafnarfirði þar sem er þó ærinn
vandi, nú umstundir.
Þessir bæir leggja áherslu á
bólverk atvinnulífsins og þar velta
menn ekki samfélagsskyldunni yfir á
verðlagsstjóra og lögregluna í
Reykjavík. Sambandið við Reykja-
vík er eðlilegt og hagkvæmt fyrir
alla.
Og hvar skyldu Seltimingar þá
vinna? Af hverju byggir fólk á
Nesinu?
Spyr sá sem ekki veit. Eina
instrumentið í þeim bæ er stjörnu-
kíkir, að mér skilst. Ekki eykur það
þó almenna víðsýni, að séð
verður, — og ekki dregur það úr
bamasköttum.
Aðfaranótt sunnudags var vomótt
i Reykjavík. Miðborgin fylltist af
ungu fallegu fólki um miönættið.
Erfingjar loönunnar og ríkisskuld-
anna föðmuðu þessa volgu nótt,
meðan húsið svaf. Þingsætaverk-
smiðjan sem menn nefna Alþingi
Islendinga.
Jónas Guðmundsson
rithöfundur.