Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1984, Qupperneq 10

10
DV. MIÐVIKUDÁGUR 22.FEBRUÁR1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
V-BEIRUT ER
ÞEIRRA RÍKI
í RÍKINU
Tvö nöfn hefur boriö hæiTa en
önnur í fréttum frá Libanon síðustu
vikur eftir aö shiite-múslimar náöu í
sínar hendur töglum og högidum í
Vestur-Beirút. Annaö er Amal-hreyf-
ing þeirra og hitt er Babih Berri, leiö-
togi þeirrar hreyfingar.
Viö síöasta manntal i Libanon,
sem var 1932, voru kristnir menn
fjölmennasti íbúahluti landsins og
var þaö forsenda samkomulagsins
sem tryggöi kristnum helstu völd. Að
flestra mati eru shiite-múslimar í
dag fjölmennastir orðnir eöa um 40%
landsmanna (milli 3,5 og 4 milljón-
ir). Til þessa hafa þeir veriö lægri
stétt í landinu, snauðir smábændur í
suöurhlutanum og fátæklingar í út-
hverfum Beirút.
Shiite-múslimar aöhylltust íhalds-
sömustu kenningum islams og
hlýddu í blindni sínu yfirvaldi, rétt-
látu sem ranglátu. I borgarastríöinu
1975 stofnaöi trúarleiðtogi þeirra,
imaminn Moussa Sadr samtökin
Amal (sem þýðir von á arabísku) og
ætlaöi þeirri stjómmálahreyfingu að
fylgjaeftirkröfu um bætt kjör hinna
fátæku shiite-múslima í suöurhluta
Beirút. En í landinu, þar sem stööugt
eru erjur, veröur engum félags-
legum eöa pólitískum breytingum
komiö í kring nema meö vopnavaldi.
Innan Amalhreyfingarinnar mynd-
Nabih Berri, leiðtogi Amalhreyf-
ingarinnar
aöist herskárri armur sem tildraöi
upp sandpokavígjum í hverfum
shiite-múslima og þjálfaöi unga
menn í gótubardögum og meöferð
rússneskra hríöskotariffla. Kvaö þó
lítið að þeim þar til sumariö 1982
þegar skæruliöar Palestínuaraba
lágu undir sókn Israela í V-Beirút, en
Amal-menn tóku sér stööu meö þeim.
Þegar PLO varö aö yfirgefa Beirút
yfirtóku shiite-múslimar vopna-
birgöir þeirra sem geröi þeim kleift
aö stofna eigið ríki í ríkinu í suður-
hverfum Beirút.
Amal-hreyfing shiitermúslima í
Líbanon er ólík shiiteofstækismúsl-
imum Khomeinis í Iran og vill ekki
láta oröa sig viö þá. Imam þeirra í
Beirút er maður hófsamari í skoðun-
um, en Moussa Sadr varö saupsáttur
viö Gaddafi leiötoga Libýu og hvarf á
feröalagi í Líbýu 1978. Hans skarö
var fyllt með Nabih Berri, lög-
læröum manni, sem þykir hófsamur
eins og forveri hans. Eöa var þaö
framan af. Eftir átökin fyrr í mánuö-
inum í Vestur-Beirút, þar sem
stjórnarherinn lagöi í rúst stóran
hluta íbúöahverfis shúte-múslima
hefur Berri, sem er 45 ára gamall,
fyllst hatursofstæki gegn Gemayel
forseta Sakarhann forsetann um aö
beita hemum gegn þegnum landsms,
stjórnarandstæöingum, og segir aö
Gemayel veröi aö gjalda fyrir mis-
geröir sínar. — Sættir þar á múú
sýnast óhugsandi.
Eins og aörir leiðtogar
múha meösmanna hefur Berri
veriö ákafur andstæðmgur falang-
ista kristmna manna, en öfugt viö
marga aöra trúbræður sína þá
neitar hann aö ánetjast alveg stjórn-
mni í Damaskus þótt hann þiggi her-
gögn og efnahagsaöstoð frá Sýrlend-
ingum.
Innan Amal-hreyfingarmnar ríkir
ekki fullkomm emrng. Ut úr henni
hefur klofiö sig trúarofstækishópur
undir forystu Hussern Musawi, sem
sagður er hafa tekiö höndum saman
viö ofstækissamtök, er kallast Júiad
(sem þýðm heilagt stríö á arabísku).
Júiad er taúö bera ábyrgö á sjálfs-
morössprengjuárásunum á bæki-
stöövar friðargæslu Frakka og
Bandaríkjamanna í október síðasta
haust og á moröi háskólarektorsins í
síöasta mánuöi.
Hinir ákaflyndari meðal yngri
mannanna í Amal hafa og átt erfitt
meö að sitja á sér og hlýðnast fyrir-
mælum Berri um að hafast ekki að
gegn Israelsher í suöri. Einhverjú-
einstrengingstrúarmenn úr hópi
Amal réöust inn á vínsölustaði í síö-
ustu viku og brutu áfengisflöskur, en
áfengisneysla striöir gegn kenning-
um kóransins. Berri segist munu aga
mestu óeirðaseggina og hefur haft
hemil á hermönnum sínum í þeim
hverfum sem falúö hafa
shiitemúsúmum á vald. Hefur hann
fengiö lögregluna þar tú að hefja að
nýju eftirútsstörf og bannar súium
mönnum aö haga sér eins og her-
námsúð.
Berri hefur tekið höndum saman
viö Waúd Jumblatt, leiötoga drúsa, í
andstöðunni gegn Gemayel og stjóm
hans. En hversu lengi sú samvinna
stendur er svo annaö mál.
Líður að forseta-
kosningum í El Salvador
Tveir aöalframbjóðendurnir til
forsetakosnúiganna í E1 Salvador í
næsta mánuði vegast mjög meö
oröum þessa dagana og speglast þar
í hatrið innbrennt í landslýö eftir
f jögurra ára blóðugt borgarastriö.
Roberto D’Aubuisson, frambjóð-
andi hins þjóöemissinna lýðveldis-
bandalags (ARENA), er öfgafuúur
hægri maöur og annar þessara
tveggja frambjóðenda. Hann hefur
ekki sparað nafngiftimar handa
mótframbjóöanda sínum, sem kem-
ur úr rööum hófsamari miðflokks-
manna, kristúegra demókrata.
Gjarnast er honum að titla hann ,,álf
demókratanna”.
Hinn frambjóöandúin er Jose
Napoleon Duarte og hann segir aö
sigri D’Aubuisson í kosningunum 25.
mars muni E1 Salvador öölast
friö.. . "kirkjugaröanna”.
Má af þessu sjá hve langt skortir á
einingu um leiöir til lausnar á ófriö-
inum, félagslegum og efnahags-
legum vandamálum E1 Salvador.
D’Aubuisson er fertugur og fyrr-
um majór í leyniþjónustu hersrns.
Hann lofar kjósendum súium því aö
innan hálfs árs frá því aö hann kom-
ist í forsetastóúnn skuli hann hafa
friðað landiö, sigrað vúistrisinna
skæruliöana. Hann heitú- því að má
út öú áhrif marxísta í landinu og
Jose Napoleon Duarte telur að
friði verði ekki komið á i landinu
nema með samningum við
skæruliða og hlutdeild þeirra i
stjórnun landsins.
reka úr landi alla vinstrimenn, sem
ekki faúi í bardögum, og um leið
skuli hann efla einkaframtakið og
úinanlandsöryggi. — „Einvörðungu
eftir sigur getum við vænst friöar,”
sagöi hann nýlega á framboðsfundi.
Duarte, sem er 58 ára verkfræö-
ingur og var fyrir heríoringjastjórn-
úini frá desember 1980 þar tú í maí
1982, telur húisvegar að friöur náist
ekki nema meö málamiðlun og
samnúigum viö skæruúða þar sem
þeim veröi veitt hlutdeúd í völdum í
landinu.
Fyrir þessa afstööu hafa
D’Aubuisson og fylgismenn hans
dregiö kristilega demókrata í sama
dúk og kommúnista.
Kommúnistahatur ARENA-
flokksúis kemur skýrt fram í flokks-
söngvum, sem múina um margt á
baráttusöngva nasista: „E1
Salvador verður grafhýsið sem
geyma mun rauöliða ” er ein brag-
únan og önnur boðar kommúnistum
að þeir megi strax fara aö skjálfa.
Kristúegir demókratar kaúa
gjarnan sín á múú D’Aubuisson
„Roberto D’Escuadron” (escuadron=
aftökusveit) meö túvísan til orð-
rómsúis, sem tengt hefur
D’Aubuisson viö „Escuadrones de la
Muerte” (dauöasveitirnariúræmdu)
og fylgismenn hans í ARENA kaúa
þeir „Arenasista”.
Orðrómurinn um tengsl D’Aubuis-
sons viö morðsveitirnar hefur skotið
upp koúinum víöar en innanlands í
E1 Salvador. I Bandarútjunum, þar
sem stuðningur Washington-stjóm-
arinnar við herforingjastjómina í E1
Salvador hefur veriö túefni mikiúa
Roberto D 'Aubuisson hefur sterk-
lega verið orðaður við dauða-
sveitirnar illræmdu og jafnvel
grunaður um að hafa bruggað
Romorro biskupi banaráðin.
umræðna, hafa embættismenn taliö
sig geta fært nokkrar sönnur á þenn-
an oröróm. — Sjálfur segir
D’Aubuisson, sem aldrei fer spönn
frá húsi öðmvísi en meö skamm-
byssu viö belti, aö þessi „áróður” sé
hluti af „alþjóðlegu samsæri” tú aö
rýra álit hans.
Fari D’Aubuisson með sigur úr for-
setakosningunum kæmist Washing-
tonstjómúi í töluveröan bobba. Þaö
er í skjóú hernaðaraðstoðar hennar,
sem herforingjastjórnin hefur haldið
völdum í E1 Salvador fyrir áhlaup-
um skæmúöa. Aðstoö Bandaríkja-
stjórnar er þó háö samþykki þingsins
sem gerú- aö skilyröi að bætt veröi
úr mannréttindamálum í E1
Salvador.
D’Aubuisson sækir sitt fylgi aöal-
lega tú húrna auöugu landeigenda og
kaupsýslustéttarinnar. Hann hefur
eúinig reynt aö afla sér fylgis hjá
smábændum og hefur feröast um
landsbyggðina þar sem hann lýsir
sig styðjandi jaröarbótaáætlanú- og
kaúar ARENA f lokk alþýöunnar.
Andstæöúigar hans kalla þetta
skrípaleik og vilja heldur þakka
kristilegum demókrötum þaö útla,
sem áunnist hefur til þess að útvega
smábændum eigiö jarðnæði, en
mestur hluti ræktaðs lands er sagt í
eigu „f jölskyldnanna sjö”. — Duarte
hefur heitið því aö hraöa fram-
kvæmd jarðabótaáætlunarinnar ef
hann nái kjöri.
Engúin treystir sér tú þess aö spá
neinu fyrir um hver kosningaúrslit
kunni aö veröa enda ríkir hálfgild-
ings styrjaldarástand víöast í land-
inu.
Þriöji frambjóöandúin, sem
múina hefur boriö á, Jose Francisco
Guerrero úr Þjóðsáttarflokknum,
gæti laðaö aö sér fjölda kjósenda ef
hinir tveir sýnast of fráhrindandi.
Flokkur hans fór með stjóm frá 1961
tú 1979. Þeir þjóösáttarmenn gagn-
rýna kristúega demókrata fyrú- að
vera of frjálslynda tú þess aö geta
stjómaö landinu meö nokkmm
árangri. Þeir eru hinsvegar sjálfir
gagnrýndú- fyrir að vera of a'uðveld
verkfæri hersins þótt Guerero segi
aö f lokkurinn hafi breyst í því túúti.
Umsjón: Guðmundur Pétursson