Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1985, Side 15

DV. FÖSTUDAGUR 22. FEBRUAR1985.
15
Dyr opnaðar í frelsisátt
Það hefur náðst samkomulag milli
stjórnarflokkanna um útvarpsmálin.
Aö sönnu er þetta samkomulag ekki
eins og best verður á kosið en það er
spor í rétta átt. öllu heldur: Það eru
opnaðar dyr inn til frjélsræðisins. Og
þegar litið er aftur hefur þróunin orð-
iö býsna ör. Það eru ekki mörg ár sið-
an Guðmundur H. Garðarsson flutti í
fyrsta sinn frumvarp um frjálst út-
varp, — og þá var því fálega tekiö
nema innan Sjálfstæöisflokksins.
Staðreyndin er nefnilega sú aö hug-
myndin um frelsi I útvarpsmálum
var minnihlutamál á Alþingi fram aö
1. október 1984 þegar starfsmenn út-
varpsins lokuöu fyrir útvarpssend-
ingar og gerðust brotlegir viö 176. gr.
almennra hegningarlaga, en for-
sprakkarnir hafa nú verið kærðir
fyrir þann verknaö sinn.
Konur gegn konum
Þessi lokun varð sú þúfa er velti
hlassinu og melrihluti varð til á Al-
þingi um nýja skipan. Þaö þarf ekki
að taka fram aö Bandalag jafnaöar-
manna er fylgjandi frjálsu útvarpi
enda flokksmenn þar meira og
minna félagar i frjálshyggjufélagi
Hannesar Hólmsteins og flokkurinn
mjög í anda þeirrar stefnu. Alþýðu-
flokksmenn flestir eru sömuleiðis
meðmæltir málinu, þar hefur mynd-
ast nýr meirihluti. Á sama hátt eru
alþýöubandalagsmenn andsnúnir
málinu og Kvennaframboöið, enda
hefur þaö fiutt vitlausasta frumvarp
þlngsögunnar um tilhögun útvarps-
mála. Því má skjóta hér inn aö fyrir
nokkru var veriö að kjósa i útvarps-
ráöi um starf framkvæmdastjóra út-
varpsins. Tvær konur sóttu um starf-
ið, Elfa-Björk Gunnarsdóttlr, sú, er
fékk það, og Guöbjörg Jónsdóttir,
starfsmannastjóri útvarpsins og tví-
mælalaust hæfasti umsækjandinn af
starfsmönnum útvarpsins. Það hefði
mátt ætla aö fulltrúi Kvennafram-
boðsins styddi aöra hvora konuna,
enda hefur hann ekki kosiö annað en
konur til hvaöa starfa sem er. En nú
brást kvensemin, — Ævar Kjartans-
son fékk atkvæðið enda búinn aö
safna undirskriftum um alla stofnun,
allt niður i fólk sem þekkti hann ekki
í sjón. Ævar er kommúnisti en kon-
urnar báðar lengra til hægri.
Forsjárstefna Fram-
sóknar
Framsóknarflokkurinn hefur
nokkra sérstöðu á Alþingi. Þing-
menn flokksins standa beggja
vegna nútímans, — og þeir sem fjær
eru nútiðinni eru firna langt aftur i
öldum. Forsjárstefnan er þeim eöli-
leg, og þeir trúa því einfaldlega ekki,
aö nokkuð gott geti hlotnast af frelsi.
Þessir menn eru á móti frjálsu út-
varpi vegna lifsviöhorfs sins, að
skipta um skoöun 1 þvi máli er þeim
jafnf jarri og formæla Sambandinu.
Nú er þaö svo að sjálfstæöismenn
eru í samsteypustjórn með Fram-
sókn og þá verða menn að slaka til i
einu máli til þess aö ná þvi næsta
fram. Menn eins og Olafur Þóröar-
son trúa þvi að heimurinn farist ef
hvort tveggja gerist i senn, aö útvarp
verði gefið frjálst og bjór leyföur i
landinu. Frjálslyndir menn óska eft-
ir þvi að hvort tveggja komist í gegn
sem fyrst. Og er þá ekki betra að
Kjallarinn
HARALDUR BLÖNDAL
LÖGFRÆDINGUR
gefa eftir um sinn viö Ölaf Þórðarson
og setja einhverjar skorður á starf-
semi frjáisra útvarpsstöðva heldur
en eiga það á hættu að máiiö tef jist
enn um sinn? Er ekki betra að þola
hugmyndina um útvarpsréttarnefnd
meðan hægt er að trygg ja að þar sitji
almennilegir menn heldur en fá enga
hreyfingu i frjáisræðisátt, — heldur
einungis kyrrstöðuna og afturhaldiö
eittþingiðenn.
Eg er sannfærður um að það verð-
ur mjög hröð þróun þegar frjálsu út-
varpi verður komið é, — þá mun 01-
afur Þóröarson róast og sjá aö him-
inn hrynur ekki yfir hann og höftin
verða afnumin meö öllu.
Hræösla við nýjungar
Og það eru raunar ekki framsókn-
armenn einir sem óttast hið nýja.
Muna menn ekki söng bankayfir-
valda um að nauösynlegt væri aö
setja lög og reglur um greiðslukort,
— tilraunir bankaeftiriits og bank-
anna aö stoppa Eurocard, þegar það
fyrirtæki var stofnaö i landinu, söng-
inn um að nú yrðu allir þrælar plast-
korta, — nú væri kominn timi til að
hafa vit fyrir fólkinu. En söngurinn
varö til allrar hamingju þýöingar-
laus, — greiðslukort hafa náö góðri
og ánægjulegri útbreiðslu i landinu
án þess aö nokkur iög hafi verið sett.
Þaö hefur einfaldiega komið i ljós aö
atvinnustarfsemi af þessu tagi þarf
enga löggjöf. Hinar almennu reglur
fjármunaréttarins, skráðar og
óskráðar, ná fullkomlega yfir þau
svið, sem greiðslukortafyrirtækin
starfa á, og ákvæði aimennra hegn-
ingarlaga taka til brotanna.
En viö erum með útvarpslög svo
nú verður aö vinda of an af.
Margir óttast um Ríkisútvarpið,
enn aörir óttast aö Ríkisútvarpið
muni eflast. Hver svo sem skoöun
manna er á Rikisútvarpinu þá bland-
ast fáum hugur um aö samkeppni
verður þvi til góðs. Það er aldrei hollt
aö búa einn aö markaðnum eins og
Rikisútvarpið hefur gert frá stofnun
sinni. Og þegar ástandið er orðið
þannig aö starfsmenn þess iýsa þvi
yfir aö þeir ætli sér að nota til hins
ýtrasta i eiginhagsmunaskyni mögu-
leika til þess aö stöðva útvarpssend-
ingar er ljóst að timi einokunarinnar
er liöinn.
Auglýsingar eða ekki
Það má hins vegar velta fyrir sér
hvort rétt sé að gera afnotagjald Rik-
isútvarpsins aö nefskatti, — alveg
eins mætti hugsa sér að útvarpið
tæki upp hreina samkeppni á öllum
sviöum við aörar útvarpsstöövar,
annaöhvort meö auglýsingafjár-
mögnun eöa áskriftargjöldum.
Raunar er rás tvö rekin á grundvelli
auglýsingatekna eingöngu og hefur
gengiö framar öllum vonum. Eg fæ
ekki séö hvað er svo hræðilegt viö
auglýsingar. Þær eru i sjálfu sér ekk-
ert annaö en sniöuglega saman sett-
ar fréttir um hvaö sé aö gerast i at-
vinnulifinu. Og þaö er englnn munur
á auglýsingu þar sem fréttamaður
ræðir við t.d. leikritaskáld, sem hef-
ur samiö leikrit, eða hvort lesln er
auglýsing frá fyrirtæki sem hefur
iátið hanna undragóðan skrifstofu-
stól. Hvor tveggja framleiöslan er til
þess aö bæta iif manna, önnur i fri-
stundum en hin i vinnunni. Hins veg-
ar borgar leikritaskáidiö ekkert fyrir
sina auglýsingu og ætlast jafnvel til
þess að ekkert tillit verði tekiö til
hvort menn óski eftir þessu leikriti til
aðhorfaá.
Og hví ekki aö viöurkenna lífið eins
og þaö er en vera ekki að setja asna-
legar reglur sem ekki er hægt að fara
eftir, — hver getur komið í veg fyrir
aö fariö sé á bak við reglur um aug-
iýsingar? Hvað er t.d. sá frægi þátt-
ur A bókamarkaðnum annaö en aug-
lýsingaþáttur, — eða þá sjónvarps-
þættirnir Skonrokk, A döfinni eöa
Vaka.
Haraldur Blöndal.
Kjallarinn
Nemendur og kennarar:
„Stöndum saman um þafl afi sýna kjaradómi og ráflamönnum þossaror þjófiar fram á naufisyn og rátt-
mœti þessarar baráttu."
ætti að veröa þeim hvatning 1 námi
að geta vœnst mannsæmandi launa
aö lokinni langri og strangri skóla-
göngu.
Þessi atriði ættu að sýna svo ekki
veröur um villst að hagsmunir
nemenda og kennara fara saman i
yfirstandandi kjaradeilu. Tilraunir til
aö sannfæra fólk um hiö gagnstæða
eru sprottnar af öðrum hvötum en
umhyggju fyrir skólafólki. Við
nemendur vil ég aö endingu segja:
Okkar barátta er jafnframt ykkar
barátta. Stöndum saman um þaö aö
sýna kjaradómi og ráöamönnum
þessarar þjóöar fram á nauösyn og
réttmæti þessarar baráttu.
Sigurður Svavarsson.
Sameiginlegir hagsmunir
£ „Skoðun mín er nefnilega sú að
^ hagsmunir nemenda og kennara
fari algerlega saman í þessu máli og ef
þróun undanfarinna ára fengi að halda
áfram yrði það til óbætanlegs skaða
fyrir nemendur, foreldra og raunar
samfélagið í heild.”
Þaö hefur vart fariö framhjá nein-
um að framhaldsskóiakennarar eiga
nú i launadeilu viö rikissjóö og hafa
sagt upp störfum frá og meö 1. mars
1985. Ýmsir þættir þessa máls hafa
veriö reifaðir 1 fjölmiöium aö undan-
förnu og þvi ætla ég ekki aö lengja
almenna umræöu um deiluna. En eitt
atriöi vil ég agnúast út i en þaö er sú
skoöun aö aögeröir kennara bitni
fyrst og siöast á nemendum fram-
haldsskólanna. i leiöara Morgun-
blaðsins þ. 15. febr. segir m.a.: „Það
er ekki heppilegt fyrir launadeílu
framhaldsskólakennara aö hún skuli
nú hafa snúist upp I hótanastriö, þar
sem nemendur eru fórnarlömbin.”
Ég er svo hjartanlega ósammála
þessu viðhorfi að ég fæ ekki staöist
þá freistingu aö blanda mér i
umræöuna. Skoöun min er nefnilega
sú aö hagsmunir nemenda og kenn-
ara fari algerlega saman i þessu máli
og ef þróun undanfarinna ára fengi
aö halda áfram yröi þaö til
óbætanlegs skaöa fyrir nemendur,
foreldra og raunar samfélagið i heild.
Ég mun hér á eftir nefna nokkur
atriöi máli minu til stuðnings sem ég
tel sýna svart á hvitu aö hagsmunir
nemenda og kennara fara saman.
t fyrsta lagi má benda á þá staö-
reynd aö ýmsir hæfir kennarar hafa
hætt störfum á siðustu misserum og
gengiö til betur launaöra starfa á
frjálsum markaöi. Þetta kemur fyrst
og fremst niöur á gæöum kennslunn-
ar og þá um leið nemendum.
f ööru lagi er rétt aö nefna aö ýmsir
kennarar hafa tekiö mikla aukavinnu
1 skólunum til aö geta lifaö af launun-
um fyrir kennsluna. Þaö gefur auga-
lelð aö maöur sem kennir 40 stundir á
viku, og jafnvel vel það, getur ekki
staðið sig sem skyldi — enn eru það
nemendur sem veröa fórnarlömbin.
f þriðja lagi er þaö nánast regla en
ekki undantckning aö kennarar gegni
einhverju starfi ásamt meö
kennslunni til aö auka tekjur sinar.
AUir hljóta aö sjá aö slik tviskipting
hefur ekkert gott i för meö sér og
kemur likast til niður á báðum störf-
unum — ekki slst hinu krefjandi
kennarastarfi.
f fjórða lagi vil ég geta þess aö
faglegt starf liöur mjög fyrir hin bág-
bornu taunakjör. Sjálfur hef ég starf-
aö ailnokkuö innan Samtaka móður-
málskennara og hef þvi getaö fylgst
með þróuninni. Nú oröiö er nánast
ógjörningur aö fá kennara til aö afla
sér endurmenntunar, sækja nám-
skeiö o.fl. Ástæöan er einfaldlega
sú aö kennarar hafa hvorki tima né
fjárráð til sliks brölts — þeir þurfa aö
vinna fyrir peningumt Afleiöingar
þessa eru augljósar; menn fylgjast
ekki meö I sinum greinum, dragast
aftur úr og kennslan drabbast. Þetta
er einkar afdrifarikt á timum örrar
þróunar á öllum sviöum og verður til
þess aö sú kennsla sem nemendur
njóta er ekki nægilega góö.
f fimmta lagi má nefna afsiöandi
þátt hinnar stööugu launalækkunar
og áhrif hennar á hugsunarhátt þeirra
sem fyrir verða. Menn hugsa gjarnan
sem svo: Starf mitt er litils metið i
launum, tlmakaupiö sem ég fæ fyrir
yfirferö verkefna og annaö er undir
lægstu leyfilegum launum og þvl
svara ég einfaldlega meö þvi aö gera
þetta illa, eyöa eins litlum tima og ég
mögulega getl Slíkt einkastriö viö
kerfiö kemur aöeins niöur á þeim er
sist skyldi — nemendum.
Aö siöustu vil ég geta þess aö fram-
haldsskólanemar dagsins i dag eru
háskólamenn framtiöarinar. Þaö
SIGURÐUR
SVAVARSSON
KENNARI VIÐM.H.OG
FORMAÐURSAMTAKA
MÓDURMÁLSKENNARA