Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1986, Blaðsíða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR 29. JANTJAR1986.
Utlönd Utlönd Utlönd Utlönd
Umsjón: Gudmundur Pétursson og Hannes Heimisson
Blaóa-
kóngurinn
sjálfur
á forsíðunum
Rupert Murdoch, útgefandinn
sem enn býður verkfallsglöðum
prenturum á Bretlandi byrginn og
hefur komið út tveimur íjögurra
blaða sinna þrátt fyrir verkfall
þeirra, hefur byggt sér upp fjöl-
miðlaveldi sem spannar þrjár
heimsálfur. Það er eitt hið stærsta
í heiminum og tekur yfir áttatíu
dagblöð og tímarit, auk þess sem
umsvif ástralska blaðakóngsins
fara stöðugt vaxandi í sjónvarpi
og kvikmyndagerð.
Laginn að rétta af taprekstrar-
blöð
Murdoch, sem er fimmtíu og fjög-
urra ára, réðst fyrst fram á út-
gáfuvöllinn í Ástralíu þar sem
hann er fæddur. Síðan hefur hann
farið hraða sigurför um fjölmiðla-
heiminn í Bretlandi og Bandaríkj-
unum. Honum hefur sýnst einkar
lagið að rétta af blöð sem barist
hafa í bökkum vegna síharðnandi
samkeppni annarra fjölmiðla. - En
honum hefur verið legið á hálsi
fyrir að vera ekki of vandur að
efnisvali eða efnismeðferð blaða
sinna, sem hafi sum yfir sér hið
gula yfirbragð sorpblaðamennsk-
Keypti sjö sjónvarpsstöðvar
í maí 1985 gekk Murdoch frá
samningum sem fólu í sér kaup sjö
sjónvarpsstöðva í Bandaríkjunum.
Það þykir færa honum aðstöðu til
þess að etja kappi við risasysturnar
þrjár, stærstu sjónvarpsstöðvarnar
ABC, CBS og MBC. Hann neyddist
þó til þess að sækja um bandarískt
ríkisfang ef hann ætlaði að stjórna
þessum nýja rekstri sínum sjálfur,
vegna bandarískra lagaákvæða. -
í síðasta mánuði tók fjölmiðlafýrir-
tæki hans endanlega við 20th
Century Fox, framleiðanda kvik-
mynda og sjónvarpsþátta.
Áður hafði Murdoch gerst aðili
að fyrirtæki sem annaðist útsend-
ingar um gervihnött á sjónvarps-
efni frá Bretlandi til kapalkerfa
víða í Evrópu.
Þau viðskipti mörkuðu tímamót
í kaupsýslulífi Murdoch, sem áður
höfðu einskorðast í Evrópu við
kaup á stórblöðum eins og Lund-
anna, hefur nú undirritað samning
við sjónvarp í Jórdaníu um sýningu
á þáttunum, auk þess sem þáttaröð-
in hefur verið seld til sex annarra
arabaríkja.
Sem sendiherra Jórdaníu
Fyrirtækið var stofnsett árið 1983
með yfir 20 milljónir dollara í
hlutafé og 51 prósent eignaraðild
jórdanska ríkisins.
„Fyrirtækið var stofnað til að
verða sem sendiherra Jórdaníu
erlendis, kynningaraðili á jór-
danskri og arabískri menningu og
listum og til endurspeglunar á jór-
danskri menningararfleifð“segir
Munir Durra, aðalframkvæmda-
stjóri.
Durra sagði ennfremur að fyrir-
tækið stefndi að aukinni kynningu
á arabískri leiklist, léttmeti jafnt
sem alvarlegra efni, á fjölum er-
lendis, og væri jafnvel fyrirhugað
að nota fomar arabískar mállýskur
í sviðssetningunni, mállýskur er
vart fyrirfyndust í dag.
Helstu samstarfsríki Jórdana við
útbreiðslu hinnar leikrænu tján-
ingar verða Egyptaland og írak.
Heimildamynd um spámann-
inn
Stærsta verkefnið á næstunni og
það mikilvægasta fyrir þetta
hálfopinbera jórdanska kynning-
arfyrirtæki verður kvikmyndun
heimildamyndar um líf og starf
spámannsins Múhameðs í heim-
sögulegu ljósi.
Fyrsti hluti kvikmyndarinnar
verður tekinn í Alsír, Marokkó og
Óman.
Kvikmyndin verður sérstaklega
framleitt með evrópska og Norður-
ameríska áhorfendur í huga með
frönsku, ensku og arabísku tali.
Af öðmm kvikmyndatökustöðum
má nefna Indland, Egyptaland,
Irak, Spánn, Sýrland og Tyrkland.
Leikstjóri kvikmyndarinnar er
Adnan Al-Rameni frá Jórdaníu.
Annað verkefni fyrirtækisins,
verður unnið í samvinnu við Vest-
ur-þýska Zenith fyrirtækið.
Hér er um að ræða sex raða
myndaflokk , unninn á arabísku
og ensku, og byggður á fornum
arabískum dularsögnum um bedú-
ína í eyðimörkinni.
Stærstu kvikmyndaver álfunn-
ar
Það er ekki hægt að segja annað
en rekstur kynningarfyrirtækisins
hafi gengið vel á þeim þrem árum
er það hefur starfað.
Árabar eru stoltir af ætt sinni og
uppruna ,svo ekki sé minnst á
sameiginlega arabíska menningar-
arfleifð.
Arabar segjast sjálfir vilja flytja
eitthvað annað út en endalausar
birgðir olíu og er nokkuð í mun
að eyða ímynd sinni í Bandaríkjun-
um og Evrópu um nýríku, menn-
ingarlausu olíufurstana.
Kynningarfyrirtækið opnaði í
síðasta mánuði heljarmikið kvik-
mynda-og hljóðupptökuver í Am-
man, höfuðborg Jórdaníu, er það
segir að sé það stærsta og full-
komnasta sinnar tegundir í heims-
hlutanum.
Hið nýja ver er á góðri leið með
að verða miðstöð fyrir arabíska
menningu og listir.
Þar er afþreyingin ekki einungis
í fyrirrúmi heldur fær menningin
og hin alvarlegri list þar veglega
athygli.
Rupert Keith Murdoch á skrifstofu sinni í New York en þessa dagana er hann í London að glíma við prentarafé-
lögin sem hann vill ekki semja öðruvisi við en þau heiti að beita ekki verkfalli gegn blöðum hans.
únablaðið Times og Sun, auk New
York Post. Áður hafði hann að vísu
átt bæði útvarps- og sjónvarps-
stöðvar í Ástralíu þar sem hann
var fyrir löngu orðinn stórkonung-
ur í fjölmiðlun.
Blöskraöi uppgangurinn
Kaup Murdochs á breskum blöð-
um höfðu vakið nokkra andstöðu
því að mönnum óx í augum út-
þensla hans í fjölmiðlaheiminum
og þótti lítt til um stakkaskiptin,
sem vildu verða á blöðum, eftir að
þau komust í hans eigu, og þá meir
í átt til sorpblaða. Þannig varð
nokkurt fjaðrafok þegar hann
gerði kauptilboð í Times og Sunday
Times, auk Sun og News of the
World, en tvö þessi síðasttöldu
þykja flestra blaða djörfust í birt-
ingu mynda af fáklæddum meyjum
eða í bersögli og slúðurfréttaburði.
Leiddi það til verkfalls til að and-
mæla kaupum hans á Times-
blaðaútgáfunni. Áður en hann
fékk að kaupa útgáfuna 1981 varð
hann að skuldbinda sig skriflega
til þess að breyta ekki yfirbragði
Times sem er elsta dagblað Breta.
Ekki var nú samt liðið heilt ár
áður en Harold Evans, þáverandi
ritstjóri Times, sá sig knúinn til
þess að segja af sér, vegna þess sem
hann kallaði vanefndir Murdochs
og tilburði til þess að sveigja leið-
ara blaðsins til hægri.
Berbrjósta konur
Eftir að Sun og News of the
World komust í eigu Murdochs
seint á sjöunda áratugnum varð
Sun útbreiddasta dagblaðið og
News of the World útbreiddasta
sunnudagsblaðið. Sun varð fyrst
breskra blaða til þess að birta
daglega myndir af berbrjósta kven-
fólki.
1977 komst Murdoch yfir New
York-tímaritaútgáfuna og viku-
blaðið Village Voice, sem hann
seldi síðan aftur 1985. Hann var
fljótur að breyta New York Post
úr einu leiðinlegasta dagblaði
Bandaríkjanna í eitt það mest
umtalaða. Jókst útbreiðsla þess
óðfluga. Hann hafði sömu aðferð
við hlutina eins og í Fleet Street í
London en New York Post var
gagnrýnt fyrir val á fyrirsögnum
og efnisval og meðferð. í stuttu
máli sagt var það kallað smekk-
leysa og talið reyna að gera sér
mat úr hræðsiu New York-búa við
glæpi.
Það var enn tap á rekstrinum á
New York Post þegar Murdoch
afréð að kaup sjö sjónvarpsstöðvar
af Metromedia, fiölmiðlafyrirtæki
í New Jersey. Kaupverðið var tveir
milljarðar dollara. Bandarísk lög
meina sama aðila að eiga bæði
dagblöð og sjónvarpsstöðvar í
Bandaríkjunum ef hann er ekki
bandarískur ríkisborgari.
Frjálslyndur Lenínaðdáandi
á skólaárum
Keith Rupert Murdoch fæddist
11. mars 1931, sonur virts útgef-
anda, sir Keith Murdoch. Þegar
hann stundaði nám í Oxford-
háskóla í Englandi tók hann virk-
an þátt í stjórnmálastarfi frjáls-
lyndra og í herbergi sínu hafði
hann brjóstmynd af rússneskum
byltingarmanni að nafni Vladimir
Ilyich Lenin. í dag teljast hann
sjálfur og landsmálablöð hans vera
til hægri. - Hann útskrifaðist með
próf í hagfræði og vann í tvö ár sem
aðstoðarritstjóri við Daily Express
í London.
Faðir hans andaðist 1952 og
tveim árum síðar tók Murdoch við
fiölskyldufyrirtækinu, News Lim-
ited, sem átti eitt dagblað í Adela-
ide og eina útvarpsstöð. Á sex árum
tífölduðust tekjur News Limited
undir stjórn hans og hann fiárfesti
í blaðakeðjum í Sydney. 1964 stofn-
aði hann Ástralíumanninn, fyrsta
landsmálablað þeirrar álfu. Hann
rekur þama einnig bókaútgáfur og
jarðgasvinnslu.
Murdoch er kvæntur og fiögurra
barna faðir. Hann hefur aðallega
haldið heimili í New York síðan
1974 en dvelur löngum í Bretlandi
og Ástralíu.
Aröbum er það nú mikið í mun að breyta ímynd sinni í huga Vesturlandabúa um feita, nýríka ög menningar-
lausa olíugreifann er ekur um á svartri limósinu.
Jórdanir fiytja út
menningararfleifð
Jórdanskt íyrirtæki, er einbeitir
sér að auglýsingum og almanna-
tengslum, hefur í hyggju að fram-
leiða á næstunni heimildarkvik-
mynd um mikilvægi spámannsins
Múhameðs er tekin og unnin verð-
ur í alls níu þjóðlöndum.
Markmið fyrirtækisins er að
koma kvikmyndinni til dreifingar
í Bandaríkjunum, Evrópu og Mið-
austurlöndum.
Fyrirtækið, sem hefur löngum
einbeitt sér að kynningu á arab-
ískri listsköpun og menningu í
sjónvarpi, kvikmyndum og í út-
varpi, hefur nýverið hleypt af
stokkunum heilli sjónvarps-
myndaseríu er fiallar eingöngu um
arabískan listiðnað og kostaði yfir
330 þúsund dollara í framleiðslu.
Zeid Fariz, framleiðslustjóri þátt-