Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.1986, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 11. JÚLÍ 1986.
Frjálst, óhá<5 dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÚNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð i lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Hvaða sameining?
Hver lotan rekur aðra í hörðum innanflokksátökum
í Alþýðubandalaginu. Össur Skarphéðinsson, ritstjóri
Þjóðviljans, sagði í viðtali við tímaritið Heimsmynd,
að ákveðinn hópur innan Alþýðubandalagsins ætti
margt sameiginlegt með Bandalagi jafnaðarmanna,
Kvennalistanum og vinstri öflum í Alþýðuflokknum.
Þær aðstæður gætu komið upp, sem steyptu þessum
hópum í einn farveg. Þetta má túlka sem hótun um
klofning Alþýðubandalagsins. Þá réðst Össur á verka-
lýðsforystuna í flokknum. Hann sagði, að Asmundur
Stefánsson, forseti Alþýðusambandsins, væri að reyna
að leggja undir sig Alþýðubandalagið, stefndi á þing
og ætlaði sér að verða formaður flokksins.
Óskar Guðmundsson, blaðamaður og samherji Öss-
urar, sagði í kjallaragrein í DV í fyrradag, að verkalýðs-
forystan hefði lagzt í fullkomna uppgjöf og stjórnarand-
staðan í algera eymd. Verkalýðsforystan hefði árum
saman kysst vöndinn. Flokksforysta Alþýðubandalags-
ins hefði verið sett í pólitíska gíslingu. Verkalýðsforyst-
an stefndi að nýrri ríkisstjórn, sem Óskar kallar
viðreisnarstjórn með tilbrigði, það er stjórn Sjálfstæðis-
flokksins, Alþýðuflokksins og Alþýðubandalagsins.
Auk þess, sem hér hefur verið nefnt, standa átök um
formennsku í flokknum. Ekki er ólíklegt, að Svavar
Gestsson hætti á næsta landsfundi. Hann hefur þá ver-
ið formaður í þrjú kjörtímabil. Almenna reglan í
flokknum er, að menn skipi trúnaðarstöður ekki lengur
en þrjú tímabil. Ásmundur Stefánsson viðurkennir að
hafa áhuga á þingmennsku. Vel má vera, að hann reyni
að verða formaður flokksins eftir Svavar. Ólafur Ragn-
ar Grímsson, sem nú er formaður framkvæmdastjórnar
flokksins, er áhugasamur um flokksformennsku.
Hörð átök hljóta að vera framundan. Alþýðubanda-
lagsmenn bítast hart, ekki einungis um ritstjórnarstefnu
Þjóðviljans eða mál Guðmundar J. Guðmundssonar,
heldur um stjórnarmynstur, eftir að núverandi ríkis-
stjórn hættir, og formennskuna í flokknum. Öll þessi
átök geta sannarlega leitt til klofnings. í stærstu fylk-
ingunum innan flokksins eru öflugir menn.
Ásmundur svarar Össuri í DV í fyrradag og segir,
að Össur hljóti að vilja kljúfa flokkinn. Össur sé ofstæk-
isfullur maður, sem líti á það sem hlutverk sitt að beita
Þjóðviljanum í innanflokksátökum fyrir afmarkaðan
hóp í Alþýðubandalaginu.
Ólafur Ragnar Grímsson segir í DV í fyrradag, að
undirtónn deilnanna í flokknum sé öðrum þræði, hvort
menn vilji, að Alþýðubandalagið taki höndum saman
með Alþýðuflokknum til að stjórna með íhaldinu eða
hvort flokkurinn beiti sér fyrir því, að félagshyggjufólk
í landinu myndi valkost, sem kæmi í staðinn fyrir
íhaldsöflin í landinu.
Eitt er sameiginlegt með foringjum fylkinganna í
Aþýðubandalaginu. Þeir opna vart munninn án þess
að mæla með náinni samvinnu eða sameiningu við
menn úr öðrum flokkum. En Alþýðubandalagið kemur
fram eins og margir flokkar væru á ferð. Ljóst er, að
enginn úr öðrum flokkum getur samið við foringja í
Alþýðubandalaginu um eitt eða neitt, vegna þess að þar
finnst enginn, sem umboð hefur til slíkra samninga.
Fyrst er spuming um eina sameiningu, það er hvort
Alþýðubandalagið getur sammeinað sjálft sig eða hlýtur
að tvístrast. Haukur Helgason
„Nú er það svo að ekki hefur þótt sérstök ástæða að kenna sálfræðingum, geðlæknum eða félagsfræðingum
lögmálið um viðhald orkunnar...“
Félagslega hættan
Því miður er það svo að þegar
menn segja orðið félagslegt þá setja
þeir það oft í samband við hugtök
eins og félagshyggjufólk, félagslegar
íbúðabyggingar, sósíalisma, kom-
múnisma og svo framvegis. En hér
vísar hugtakið félagslegt ekki til
neinna þeirra atriða sem fólk er vant
úr gamalli pólitík. Það vísar til fé-
lagslegra samskipta manna eins og
þeim verður hér lýst.
Hætta
Fyrir liggur grundvallarhætta sem
mannkyninu stafar meiri hætta af
en nokkru öðru. Þessi hætta varðar
félagsleg samskipti manna. Þessari
hættu er ekki einfalt að lýsa enda
eru félagsvísindi mjög vanþróuð, t.d.
miðað við raunvísindi sem einnig eru
vanþróðuð, en miklu þróaðri en fé-
lagsvísindi. í nokkrum einfoldum
tilvísunum er hægt að nálgast það
sem annars er margslungið mál.
Vopnin sem slík ógna ekki mann-
kyninu fremur en hnífapör sem
menn nota þegar þeir matast. Menn-
imir ógna hver öðrum. Milli þessara
manna er hættulegur mismunur.
Fari þessi mismunur yfir ákveðið
mark verður styrjöld milli manna.
Mismunurinn er hugarfarslegur og
því félagslegur. Fullkomin jöfnun
verður ekki framkvæmd, það sem
hægt er að framkvæma er að halda
mismun undir hættumörkum.
Hættumörkin
Hættumörkin hlíta orkulögmáli í
heilabúi manna. Þessi mörk ákvarð-
ast af því að heilar tveggja eða fleiri
manna geta ekki sætt sig við hugsun
og framkvæmdir hvor eða hver ann-
ars. Þetta gerist þegar mismunur
hugsunar er orðinn svo mikill að
heilar einstaklinganna sjá ekki leng-
ur sameiginlega hagsmuni og geta
ekki skilið að þeir séu til. Þetta er
hægt að segja á annan hátt. Heilinn
býr sér til samfellda heimsmynd úr
reynslu og því sem hann hefur verið
vaninn á. Heilinn ver þessa heims-
mynd vegna þess að uppbygging
heimsmyndarinnar er á taugabraut-
um og allt samband við einstök
atriði í hugsun og skynjun fer fram
sem orkuboð í ákveðnu kerfi sem
heilinn hefur tamið sér. Það er mik-
ið orkuálag fyrir heilann að sætta
sig við meiriháttar breytingu á þessu
kerfi, það þurfa að myndast nýjar
taugabrautir og ný geymsluhólf og
það þarf að henda út uppsafnaðri
orku sem kemur fram við áreiti úr
öðrum geymsluhólfum. Þetta getur
ekki gerst án verulegra geðbrigða
vegna þess að geðbrigði eru fyrst og
fremst afleiðing af orkubúskap heil-
ans. Menn verða reiðir þegar þeir
verða fyrir reynslu sem er ósamrý-
manleg því sem þeir telja rétt. Menn
reiðast ef einhver fær lánaða lyklana
þeirra og notar rangan lykil og snýr
í sundur svo dæmi sé tekið. Hlátur
kemur fram sem afneitun samtíma
skynjunar sem heimsmyndareftirlit
heilans afheitar til þess að leiða ork-
una í skynboðum frá heila til vöðva
vegna þess að orkan er eilíf og verð-
ur að formbreytast en getur ekki
horfið. Því verða hættumörkin þar
sem stríð byrjar og vitsmunir enda
KjaUaiinn
Þorsteinn
Hákonarson
í landsnefnd Bandalags
jafnaðarmanna
ákvörðuð af því orkuálagi sem heil-
inn þolir. Þannig á hlátur og upphaf
styrjaldar sér sameiginlega orsök,
stríð byrjar við heilaskipun um að
beita afli, semsé vöðvum, vegna þess
að taugaálagið í heilanum krefst
þess að orkan sem þar þarf að form-
breytast verði leidd til annars kerfis
sem getur tekið við orkunni. Hlátur
byrjar vegna þess að heilinn afrieitar
að skilja eða taka mark á boðum sem
berast vegna þess að heimsmyndin
afheitar henni. Ef við leggjum til
dæmis til að reka Kanann og setja
upp Natostöð í Vestmannaeyjum í
staðinn þá er það ekkert sérstakt,
bara skrýtin skoðun, en við bætum
við að hermennimir ættu að vera
Tyrkir, þá er of mikið áreiti á ís-
lenska heimsmynd og menn hlæja.
Félagsvísindi húmbúkk
Nú er það svo að ekki hefur þótt
sérstök ástæða að kenna sálfræðing-
um, geðla;knum eða félagsfræðing-
um lögmálið um viðhald orkunnar
sérstaklega til viðmiðunar á því sviði
sem þessir menn verða væntanlega
virkir. En þessir menn eru meginað-
ilar vísindalegrar umfjöllunar fé-
lagsvísinda. Því stendur það, þar til
annað verður ákveðið, að þessi fræði
séu haldin mjög alvarlegum lýsing-
arkerfissjúkdómi sem kann jafhvel
að kosta tegundina mann tilveruna.
Eða sagt á almennu máli, þessi fræði
eru nú hreint og klárt húmbúkk.
Á venjulegu máli
Það sem er verið að segja hér að
ofan er alvarlegt, alvarlegra en
nokkurt annað mál, það er að menn-
ingin deyr og styrjöld er orkufræði-
lega óumflýjanleg verði áframhald
spennuþróunar í heimsmálum við
þá gffurtækni sem við höfúm nú
tíðkað um hríð. Og sjúkdómsgrein-
ingin er að mannkynið deyr úr
heimsku. Það sem stórveldi og stórar
pólitískar blokkir halda nú fram er
allt hreina lygi, þessi lygi er samsafn
úr heimsmyndamiðurröðun í heila
fólks á ákveðnum menningarsvæð-
um og er frumstæð og fólkið sjálft
er frumstætt enda gerir það sér ekki
grein fyrir að skoðanir þess núna eru
jafhvitlausar og skoðanir þeirra sem
héldu héldu að jörðin væri flöt. Öll-
um ætti að vera Ijóst að þróun er
möguleg og þá afleggja menn núver-
andi heimsku sína. Og er dæmið um
húmbúkk núverandi félagsvísinda
ágætt innlegg í það mál.
Og lesandi góður
Ef þú hefur náð svona langt þá er
það merkilegt og líklega vegna þess
að einhver sérvitringur, sem þekkir
greinarhöfund, hefur sagt þér að
gera það. Það er vegna þess að heili
þinn afgreiddi þetta út fyrir sitt svið
í upphafi, það er þess vegna, góur-
inn, að þú átt í reynd enga lífsmögu-
leika. Þú munt sennilega aldrei
skilja jafneinfaldan hlut og þann að
við eigum tvo kosti, annar er að
deyja og hinn er að koma á vistkerf-
isstjómun á jörðinni. En þér finnst
þú nú lítið geta gert í því, er það
ekki? Það er þess vegna, vinur, að
þú átt engan séns.
Síðasta viðvörun
Sá sem þetta skrifar hefur skrifað
nokkrar greinar í DV um hugsun
og um alvarlega hættu sem steðjar
að vistkerfi manna, félagslega og
tæknilega hættu. Það er sjálfsagt
þýðingarlaust að vera að skrifa
þetta, fólk er svo þreytt og þjáð og
vill fá að sjá einhverja von, eitthvað
gott. Þessi von er til og hún byggist
á því að félagsleg þróun verði og
menn láti ekki orkubúskap heila síns
leiða sig í gönur. Og því er það síð-
asta viðvörun að benda á eftirfar-
andi.
Félagsleg öryggisforsenda: Allar
tæknilegar gerðir em sekar um vist-
kerfisspjöll þar til sakleysi þeirra er
sannað.
Vistkerfisstjómun á jörðinni er
forsenda viðhalds allra annarra
mannlegra virða.
Að þvi skrifuðu verða ekki fleiri
kjallaragreinar um þessi aðalatriði
í DV af huga undirritaðs, það em
takmörk fyrir því hvað hægt er að
setja flókna hluti í dagblöð.
Vil ég þakka DV sérstaklega fyrir
að birta þær greinar, enda er það
erfitt, bæði innanlands og erlendis,
að fá að fjalla um slík mál þegar
menn leyfa sér að ræða jafnvel hin
viðkvæmustu eðlisatriði.
Þorsteinn Hákonarson
„Félagsleg öryggisforsenda: Allar tækni-
legar gerðir eru sekar um vistkerfisspjöll
þar til sakleysi þeirra er sannað.“