Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.1986, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 1986.
UtLönd
Fundur utanríkisráðherra NATO í Brussel í kjölfar Reykjavíkurfundar:
Shultz ánægður með viðbrögð
evrópskra starfsbræðra
Shultz, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, fundar nú í aðalstöðvum
Atlantshafsbandalagsins í Brussel
með starfsbræðrum sínum frá aðild-
arríkjunum bandalagsins, fimmtán
að tölu, um árangurviðræðna Reag-
ans og Gorbatsjovs í Reykjavík.
Á fundi með blaðamönnum í gær
sagðist bandaríski utanríkisráðherr-
ann ekki hafa búist við eins einörð-
um stuðningi og ánægju utanríkis-
ráðherra bandalagsins með árangur
Reykjavíkurviðræðnanna. „Banda-
menn okkar í Evrópu líta mjög
jákvætt á niðurstöður viðræðnanna
og telja þær hafa varpað ljósi á fjöl-
marga mikilvæga málaflokka í
samskiptum stórveldanna," sagði
Shultz.
Aframhald viðræðna
Shultz lagði ennfremur áherslu á
þann ásetning Bandaríkjamanna að
halda áfram viðræðum við Sovét-
menn um þá málaflokka er lá nærri
að samkomulag næðist um á fundin-
um í Reykjavík, og minntist ráð-
herrann þar á fjölda meðaldrægra
og langdrægra kjamaflauga stór-
veldanna.
Þrátt fyrir yfirlýsingar bandaríska
utanríkisráðherrans um samstöðu
og almenna ánægju utanríkisráð-
herra bandalagsins með leiðtoga-
fundinn, var ekki laust við að
töluverðra vonbrigða gætti á meðal
ráðamanna í ríkjum Atlantshafs-
bandalagsins með að ekki skyldi
takast að ná samkomulagi á íslandi.
Haft var eftir Hans Dietrich
Genscher, utanríkisráðherra Vest-
ur-Þýskalands í gærmorgun, að
hann væri „mjög vonsvikinn" með
niðurstöðu fundarins á fslandi, og
haft var eftir stjórnarerindrekum í
höfuðstöðvum Atlantshafsbanda-
lagsins að þeir óttuðust aukna
andúð á samvinnunni við Bandarík-
in og neikvæðara almenningsálit
gagnvart Atlantshafsbandalaginu
vegna þess að Reagan hafi látið
ófullgerða áætlun um vamir í
geimnum standa í veginum fyrir því
að útiloka nánast allar kjamorku-
fiaugar á meginlandi Evrópu á
næstu tíu árum.
Minntu stjómarerindrekarnir í því
sambandi á styr og óánægju í þeim
ríkjum Atlantshafsbandalagsins þar
sem komið hefur verið fyrir meðal-
drægum bandarískum kjamaflaug-
um á undanfómum árum.
Ef af slíkum samningi risaveld-
anna um stórfellda fækkun kjama-
flauga í Evrópu hefði orðið, hefði
orðið að fjarlægja 128 bandarískar
meðaldrægar Cmiseflaugar frá Bret-
landi, Belgíu og Ítalíu, einnig hefðu
108 Pershing-2 flaugar verið brott-
numdar frá skotstöðvum í Vestur-
Þýskalandi og hætt hefði orðið við
uppsetningu slíkra flauga í Hollandi.
Stjómarerindrekamir töldu einnig
ólíklegt að ríkisstjómir Noregs,
Danmerkur og Hollands, er opin-
berlega hafa lýst yfir efasemdum og
, |
4
* ' 'i

4k

Fréttaskýrendur telja að stórveldin hafi verið að þvi komin að ná samkomu-
lagi um brottflutning mikils meirihluta meðaldrægra kjarnaflauga frá Evrópu,
samanber á annað hundrað Pershing-2 fiaugar Bandarikjamanna er nú
hefur veriö komiö fyrir í Vestur-Þýskalandi. Evrópskir ráðamenn leggja nú
á það mikia áherslu að stórveldin haldi áfram afvopnunarviðræðum sinum,
og þá út frá þeim samkomulagsgrundvelli sem talinn er hafa legið fyrir í
Reykjavík.
andstöðu við geimvamaráætlun
Bandaríkjamanna, tækju undir orð
Shultz í Reykjavík um að ákvörðun
Reagans Bandaríkjaforseta um að
standa sem fastast á gmndvallar-
hugmyndum sínum um geimvam-
aráætlunina hefði verið „tekin af
hugrekki".
Reagan besti valkostur frið-
arhreyfinga?
Um harðorða gagnrýni evrópskra
friðarhreyfinga á Reagan Banda-
ríkjaforseta fyrir að hafa ekki samið
við Sovétmenn, sagði Shultz, að frið-
arhreyfingamar ættu í raun að
gerast hans dyggustu stuðnings-
menn, þar eð raunhæfar og stefhu-
fastar áætlanir hans í afvopnunar-
málum væm líklegri til að til fækka
kjamorkuvopnum í heiminum en
nokkuð annað.
Haft er eftir Genscher, utanríkis-
ráðherra Vestur-Þýskalands í
Brussel, í gær að ríki austurs og
vesturs verði nú að gera gangskör
að því að halda áfram viðræðum um
afvopnunarmál og gefast ekki upp
þrátt fyrir takmarkaðan árangur í
Reykjavík.
Lagði Genscher áherslu á að af-
vopnunarviðræðum yrði haldið
áfram og þráðurinn tekinn upp þar
sem hætt var í Reykjavík. Kvað ráð-
herrann það afar mikilvægt að réynt
yrði að komast að fullnaðarsam-
komulagi um ágreiningsatriði er
árangur varð um í Reykjavík.
Stöðvast friðarumleitamr
við ráðherraskipti í ísrael?
‘v*.v
Friðarumleitanir í Miðausturlönd-
um stöðvast líklega þegar harðtólið
Yitzhak Shamir tekur við embætti
forsætisráðherra ísraels. Er það
skoðun vestrænna sendifulltrúa og
sérfræðinga í málefnum araba og
ísraela.
Hinn 71 árs gamli formaður hægri
flokksins, sem tekur við af Peres í
dag, er þekktastur fyrir harða and-
stöðu gegn því að ísraelar láti undan
kröfum arabískra nágranna um
landsvæði.
Þrátt fyrir að Shamir hafi talað
um að grípa til sérstakra aðgerða til
þess að fá Jórdaníu til þess að taka
þátt i beinum samningaviðræðum,
þá hefur hann einnig gert það ljóst
að honum liggur ekkert á að breyta
því ástandi sem ríkir. Margir flokks-
bræðra hans telja einmitt að það sé
ísrael fyrir bestu. Vestrænir sendi-
fulltrúar segja líka að þess sjáist
engin merki að Bandaríkin séu
reiðubúin að kasta sér inn í meiri
háttar samningaviðræður næstu tvö
Kannaði friðarmöguleika
Peres kannaði eins ítaiiega og
hann gat alla friðarmöguleika þá 25
mánuði sem hann gegndi embætti
forsætisráðherra. Búist er við að
Shamir einbeiti sér aftur á móti að
því að styrkja ný sambönd Israela
utan Miðausturlanda. Talið er lík-
legt að Peres haldi áfram sameining-
arstarfi sínu þegar hann verður
orðinn utanríkisráðherra en ákveðið
var um slík ráðherraskipti þegar
ekki tókst að mynda starfshæfan
meirihluta eftir kosningamar 1984.
Bæði Shamir og Peres sögðu í síð-
ustu viku að það eina sem gæti róað
samsteypustjómina væri málamiðl-
unartillaga frá Hussein, konungi
Jórdaníu, í deilum um landsvæði.
Reyndur blaðamaður frá Palestínu,
sem haft hefur mikil tengsl við Jórd-
aníu, sagðist eiga erfitt með að
ímynda sér að Jórdaníukonungur
kæmi með fríðartillögur núna úr því
að hann gerði það ekki þegar Peres
var við völd.
Hafnaði friðarráðstefnu
Benti hann á að Shamir hefði
hafhað hugmyndinni um alþjóðlega
friðarráðstefriu en Hussein hafði sett
hana sem skilyrði fyrir opnum við-
ræðum. Shamir hefur einnig verið
algjörlega mótfallinn óbeinum við-
ræðum við samtök Palestínuaraba.
Peres viðurkennir aftur á móti þörf-
ina á að viðræður fari fram á al-
þjóðlegum vettvangi. Hann er einnig
reiðubúinn að ræða við Palestínu-
Verkamannaflokkurinn er reiðu-
búinn að skila aftur Gaza-spildunni
og stórum svæðum, sem tekin voru
í stríðinu við Jórdaníu 1967, til þess
að koma á friði. Hægri flokkurinn
vill hins vegar að öll þessi svæði
verði undir yfirráðum Israelsmanna
eins og þau voru samkvæmt Bibl-
íunni.
Shimon Peres, sem nú verður utanrikisráðherra Isra-
els, viðurkennir þörfina á að Iriðarviðræður fari fram á
alþjóðlegum vettvangi.
Yitzhak Shamir, sem búist er við að taki við embætti
forsætisráðherra ísraels í dag, hefur hafnað tillögunni
um alþjóðlega friðarráðstefnu.
Umsjón: Hannes Heimisson og Ingibjörg Bára Sveinsdóttir