Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1987, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1987.
Erlend bóksjá
Á vígvelli
kynjanna
MEN HAVE ALL THE FUN.
Höfundur: Gwynneth Branfoot
Methuen, 1986.
Fjórar eiginkonur eru söguhetj-
ur þessarar forvitnilegu skáldsögu
um heimilið sem vígvöll kynjanna.
Þær eiga það sameiginlegt að vera
óánægðar með sinn hlut og þrá
einna mest að komast út úr húsi.
Ekkert starf utan heimilisins er
svo ómerkilegt að það þyki ekki í
þeirra augum betra en að sitja allt-
af heima. Þær drífa sig að lokum
út á vinnumarkaðinn og komast
þá auðvitað aftur að raun um að
lífið þar er sjaldnast dans á rósum.
Þetta er í sjálfú sér orðið þvælt
viðfangsefni en höfundurinn tekur
það skemmtilegum tökum. Hús-
mæðumar öðlast sjálfetætt líf,
lýsingar og frásagnir em tæpit-
ungulausar og oft býsna fyndnar
og höfundurinn kemur lesandan-
um á óvart þegar á söguna líður.
Þetta er því skáldsaga sem samein-
ar það að vera skemmtileg aflestr-
ar og vekja athygli á hversdagsleg-
um vandamálum.
THE ENGLISH
LANGUAGE
scMa/hf and hman. /t /s the
best brtef survctf ! kaus read of
the developmeetofEjtgHsh...
ttcoevetfs att autheotlc seese
of the great mijgten/of
tartguage. Itlestructs, tut
/t also compels wortder. jgy
Attthow/ Emrgess
ROBERT BURCHPIELD
Ensk
málsaga
THE ENGLISH LANGUAGE.
Höfundur Robert Burchfleld.
lltgefandi: Oxford University Press, 1986.
I þessari bók dr. Robert Burch-
field, ritstjóra hinnar miklu
orðabókar sem kennd er við Ox-
ford-háskólann, er rakin saga
enskrar tungu frá upphafi fram til
okkar daga og helstu einkenni
hennar, og sérkenni, dregin fram
í dagsljósið. Framsetningin er afar
skýr og greinargóð.
Dr. Burchfield rekur þróun rit>
málsins allt frá notkun rúnaleturs
til foma til bókmennta og orða-
safha nútímans. Jafnframt skýrir
hann í sérköflum atriði eins og
framburð, stafsetningu og orðaröð
í ensku máli.
í lokakafla þessarar fróðlegu
bókar er svo fjallað um útbreiðslu
enskrar tungu meðal þjóða heims
og þær breytingar sem málið hefur
tekið í nýjum heimkynnum.
Stórbrotin saga
Alexanders mikla
ALEXANDER THE GREAT.
Höfundur: Robln Lane Fox.
Penguin Books, 1986.
Þegar Alexander mikli lést, líklega
úr malaríu, aðeins 32 ára að aldri,
hafði hann lagt undir sig meira land-
flæmi en nokkur annar maður. Veldi
hans, sem átti upphaf sitt í Makedó-
níu, náði frá grísku ríkjunum og
Egyptalandi í vestri til Indlands í
austri, norður til þeirra landsvæða
sem nú tilheyra Kasakstan í Sovétríkj-
unum og suður að Persaflóa. Og fyrir
dyrum stór herför til Arabíu.
En það er ekki aðeins þessi mikla
herför sem stóð nær látlaust frá því
hann tók völd í Makedóníu eftir að
faðir hans, Filip, hafði verið myrtur -
sumir segja að undirlagi Olympíu,
móður Alexanders - sem hefur vakið
áhuga á Alexander. Hinar forvitnileg-
ustu þjóðsögur hafa sprottið upp um
þennan mann sem þegar í lifanda lífi
var af mörgum dýrkaður sem einn
guðanna og trúði því að margra áliti
sjálfur að hann væri getinn af sjálfum
Seifi.
En hver var Alexander?
Það voru ritaðar um hann margar
bækur á þeim tíma sem hann var uppi,
en þær hafa allar glatast utan fáeinar
setningar sem lifa í síðari tíma verk-
um. Og það sem síðari tíma menn
hafa um hann skrifað er í mörgum
atriðum rangt, litað af pólitískum og
öðrum hagsmunum. Höfundur þessar-
ar mögnuðu bókar segir því réttilega
að saga Alexanders sé fyrst og fremst
leit: þeir sem reikni með nákvæmri
frásögn af ævi hans fari í geitarhús
að leita ullar.
En hvílík leit! Þótt ljóslega komi
fram að margt er á huldu um Alexand-
er, hefur höfúndur þessarar bókar
slíka yfirburða þekkingu á þeim tím-
um sem hann lifði á, og hefur skoðað
ALEXANDER
THE GREAT
ROBIN LANE FOX
með svo gagnrýnum augum allt það
sem skrifað hefur verið um manninn
sjálfan og feril hans, að frásögnin gef-
ur afar skarpa og heillandi mynd af
þessum sérstæða manni sem hafði að
fyrirmynd í lífi sínu hinn mikla Akil-
les og fylgdi svo dyggilega í fótspor
þessarar sögufrægu persónu Illions-
kviðu að hann hefur af mörgum verið
nefndur síðasta hómerska hetjan.
Þetta er ekki síður saga þess tíma-
bils í grískri sögu sem Alexander setti
mark sitt svo rækilega á (hann fæd-
dist árið 356 fyrir Krist og andaðist í
Babylon 32 árum síðar) en hans sjálfs.
Robin Lane Fox gerir skilmerkilega
grein fyrir þjóðfélagsástandi á þessum
tima í hinum grískumælandi heimi
jafnt sem í þeim löndum sem Alexand-
er lagði undir sig, þar á meðal í hinu
foma Persaveldi, sem Alexander sigr-
aðist á í frægum orrustum, Egyptal-
andi og þeim landsvæðum sem nú
tilheyra Afganistan, Pakistan eða
Sovétríkjunum. Hann rekur einnig
hemaðartækni þessara tíma og skýrir
orsakir þess að Alexander vann svo
glæsilega sigra, oft gegn miklu fjöl-
mennari herjum.
En það er myndin af manninum
sjálfum sem töfrar lesandann öðm
fremur. Hann var að sjálfsögðu bam
sinnar þjóðar og síns tíma: hemaður
var honum allt, enda má segja að hann
hafi verið i svo til óslitinni herför frá
því hann komst til konungsvalda og
þar til hann lést. Hann sýndi þeim sem
gegn honum risu mikla grimmd, en
sýndi aftur á móti klókindi gagnvart
sigmðum þjóðum sem játuðust undir
vald hans.
Alexander naut ótrúlegs trausts og
aðdáunar manna sinna, jafiivel þótt
hann ofbyði þeim stundum. Þar kom
einkum tvennt til. Annars vegar eigið
fordæmi. Hann lagði það á sjálfan sig
sem hermenn hans máttu þola, og var
í fremstu víglínu í orrustum. Hins veg-
ar afburða mælska sem gerði honum
kleift að sannfæra hermenn sína -
nema einu sinni er þeir neituðu að
fylgja honum austur yfir meginland
Indlandsskagans og stöðvuðu þar með
sigurgöngu hans til austurs.
Skoðanir eru auðvitað skiptar á
Alexander eins og öðrum landvinn-
ingamönnum. Sumir einblína á
neikvæðu hliðamar: stríðsreksturinn,
manndrápin, kúgunina sem vissulega
fylgdi oft í kjölfarið. Aðrir hrífast af
hugrekki hans og dirfsku, afrekum
hans sem herforingja og stofnanda
fjölmargra borga sem flestar báru nafri
hans og bera sumar enn í dag. En
hvemig sem menn líta á Alexander
þá komast menn vart hjá því að vera
forvitnari um hann en flesta aðra
menn. Robin Lane Fox svalar þeirri
forvitni frábærlega. Hann gerir Alex-
ander og þá tíma sem hann lifði á
ljóslifandi í öllum andstæðum sínum
og þverstæðum.
Metsólubækur ársins 1986 í Bretlandi
Tekinn hefur verið saman listi um
mest seldu kiljumar á Bretlandseyjum
á nýliðnu ári. Þær bækur sem ná því
að komast á þann lista hafa selst í
meira en 350 þúsund eintökum þar í
landi á árinu.
Listinn er svohljóðandi:
1. Bradford, B.T.:
HOLD THE DREAM.
2. Cookson, C:
A DINNER 0F HERBS.
3. Adams, Douglas:
THE UTTERLY, YTTERLY MERRY COMIC
RELIEF CHRISTMAS B00K.
4. Collins, Jackie:
LUCKY.
5. Herbert James:
M00N.
6. Binchy, Maeve:
ECHOES.
7. Smith, Wilbur:
THE BURNING SHORE.
8. King, Stephen:
SKELETON CREW.
9. Geldof, Bog:
IS THAT IT?
10. Sheldon, Sidney:
IF T0M0RR0W COMES.
(Byggt á Tbe Sunday Times).
Bretland
1. Edmondson, Leigh & Lepine:
HOW TO BE A COMPLETE
BASTARD. (2)
2. G. Jolliffe & P. Mayle:
WICKED WILLIE'S GUIDE TO
WOMEN. (3)
3. Douglas Adams:
THE UTTERLY, UTTERLY
MERRY COMIC RELIEF
CHRISTMAS BOOK. (1)
4. Bob Geldof:
IS THAT IT? (4)
5. M. Smith & G. R. Jones:
THE LAVISHLY TOOLED
SMITH AND JONES COFFEE
TABLE BOOK. (5)
6. GILES CARTOONS 1987. (4)
7. Len Deighton:
LONDON MATCH. (10)
8. NAUGHTY DOTS. (7).
9. Spike Milligan:
WHERE HAVE ALL THE
BULLETS GONE? (-)
10. Maureen Lipman:
HOWWASITFORYOU? (9)
(Tölur innan sviga tákna röö vlðkomandi bók-
ar vikuna á undan. Byggt á The Sunday
Tlmes.)
Bandaríkin:
1. Jean M. Auel:
THE MAMMOTH HUNTERS.
2. Ken Follett:
LIE DOWN WITH LIONS.
3. Danielle Steel:
SECRETS.
4. Tom Clancy:
THE HUNT FOR RED
OCTOBER.
5. V. C. Andrews:
DARK ANGEL.
6. Clive Cussler:
CYCLOPS.
7. Harold Robbins:
THE STORYTELLER.
8. Garrison Keillor:
LAKE WOBEGON DAYS.
9. Vonda N. Mclntyre:
STAR TREK IV: THE
VOYAGE HOME.
10. Andrew M. Greeley:
ANGELS OF SEPTEMBER.
Rit aimenns eðiis:
1. Beryl Markham:
WEST WITH THE NIGHT.
2. M. Scott Peck:
THE ROAD LESS
TRAVELED.
3. Anthony Summers:
GODDESS.
4. Chuck Yeager og Leo Janos:
YEAGER.
5. Lee lacocca, William Novak:
IACOCCA.
(Byggt á The New York Tlmee Book Revlew.)
Danmörk
1. Fay Weldon:
EN HUNDJÆVELS BEKEND
ELSER. (1).
2. TOVE DITLEVSEN:
BARNDOMMENS GADE. (1).
3. Isabel Allende:
ÁNDERNES HUS. (3).
4. Alice Walker:
FARVEN LILLA. (4).
5. Jean M. Auel:
HULEBJÖRNENS KLAN. (7).
6. Régfne Deforges:
PIGEN MED DEN BIÁ
CYKEL. (6).
7. Jean M. Auei:
HESTENES DAL. (-).
8. Rachen og Israel Rachlin:
SEKSTEN ÁRISIBIRIEN. (-).
9. Régine Deforges:
I KRIG OG KÆRLIGHED. (8).
1 . Erica Jong:
HEKSE. (-).
(Tölur innan svlga tákna r»6 vlðkomandl bók-
ar á llstanum vlkuna á undan. Byggt á PollU-
ken Söndag).
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Astí
ræsinu
SID AND NANCY.
Höfundur: Gerald Cole.
Methuen, 1986.
Enska hljómsveitin Sex Pistols
var vinsæl á dögum pönksins. Lit-
ríkastur þeirra pilta, sem þá sveit
skipuðu, var Sid Vicious. Hann var
þó ekki þekktur fyrir hæfileika
sína sem hljómlistarmaður, heldur
fyrir útlit og ofsafengna fram-
komu.
Árið 1977 kynntist hann banda-
rískri stúlku, Nancy Spungen, sem
hafði einkum tvennt fyrir stafni:
að neyta fíkniefúa, þar á meðal
heróíns, og sofa hjá hljómlistar-
mönnufn.
Sagan af ást þeirra Sid og Nancy
var stutt og hörmuleg. Þau helltu
sér bæði út í sterku fíkniefnin þar
til ekki varð lengur við neitt ráð-
ið. Nancy hafði þann draum að
deyja fræg, skilja við með glæsi-
brag, og fékk að lokum Sid til þess
að samþykkja að þau gengju frá
sér saman.
Segja má að Nancy hafi eftir
dauðann fengið þá frægð sem hún
þráði. Gerð hefur verið kvikmynd
um þau skötuhjú og er þessi saga
byggð á henni. Hún er sönnun
þess að ást getur þrifist við eymd-
arlegustu aðstæður.
m
hf Slann- i »
Aiichnel Sihieif
Akærður
fyrir morð
MY NAME IS MICHAEL SIBLEY
Höfundur: John Bingham.
Penguin Books, 1986.
Sögumaðurinn í þessari fyrstu
sakamálasögu sem John Bingham
sendi frá sér er í erfiðri aðstöðu:
Hann er ákærður fyrir morð. Og
það er ekki fyrr en í lokin sem ljóst
verður hvort hann verður dæmdur
sekur eða ekki.
Það var árið 1952 sem þessi saga
kom fyrst út og hlaut góðar við-
tökur. í kjölfarið fylgdi fjöldi
annarra, samtals hátt í tuttugu
sakamálasögur.
I sögum Johns Bingham er fæst
svart eða hvítt. Hann mun hafa
verið fyrstur breskra sakamála-
sagnahöfunda til þess að skrifa
bækur þar sem ekki var sjálfgefið
að lögreglan hefði hreinan skjöld.
Annars er lífshlaup höfúndarins
ekki síður forvitnilegt en sögur
hans. Hann var blaðamaður fyrir
stríð, m.a. í Hull, en á stríðsárun-
um hóf hann störf hjá bresku
leyniþjónustunni og varð þar
valdamaður um árabil.