Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.1987, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 14. MAl 1987.
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SiMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð i lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Miðjustjórn eða kantstjórn
Einna sérkennilegustu afstöðu í viðræðum um mynd-
un nýrrar ríkisstjórnar hér á landi er að finna hjá
ráðamönnum Sjálfstæðisflokksins. Þótt sá flokkur hafi
tapað mest allra flokka í kosningunum, eru oddvitar
hans önnum kafnir við að leika guðshlutverk í pólitík.
Oraunsæi þeirra kemur annars vegar fram í, að þeir
telja sér kleift að reyna að refsa grasrótinni í flokknum
fyrir að styðja nýjan flokk til áhrifa. Hins vegar kemur
það fram í, að þeir telja sér kleift að reyna að refsa
forsætisráðherra fyrir að vera úr hófi vinsæll.
Viðhorf leiðtoga Sjálfstæðisflokksins eru skýrustu
dæmin um, að hér á landi skipta úrslit kosninga ekki
sköpum um völd í þjóðfélaginu. Hér er kosningasigur
ekki talinn vera ávísun á þátttöku í ríkisstjórn, heldur
fremur sem smitsjúkdómur, er einangra beri stranglega.
Ef allt væri með felldu hér á landi, væri fyrst og
fremst litið á sigurvegara alþingiskosninganna sem
nauðsynlega og sjálfsagða aðila að nýrri ríkisstjórn.
Þar færi fremstur í flokki Borgaraflokkur Alberts Guð-
mundssonar, sem stærstan sigurinn vann.
En þvert á móti eru flestir oddvitar og sérfræðingar
stjórnmálanna sammála um, að ekki komr til greina,
að Borgaraflokkurinn taki þátt í ríkisstjórn. Meira að
segja Albert sjálfur hefur látið frá sér fara, að bezt sé,
að flokkur hann byrji ferilinn í stjórnarandstöðu.
Næst á eftir Borgaraflokknum var Kvennalistinn sig-
urvegari kosninganna. Til að sporna gegn staðreyndinni
eru oddvitar og sérfræðingar stjórnmálanna sammála
um að gera til listans meiri kröfur en til annarra um
málatilbúnað, svo að hann detti sem fyrst úr myndinni.
Þriðji sigurvegari kosninganna er Alþýðuflokkurinn,
sem náði hálfu Vilmundarfylgi til baka. Ef mark væri
tekið á kosningaúrslitum, ætti hann að vera aðili að
nýrri ríkisstjórn eins og Borgaraflokkur og Kvenna-
listi. Þá vantar aðeins fjórða flokkinn í þingmeirihluta.
Ekkert er til fyrirstöðu, að fjórir flokkar myndi stjórn.
Það er ekki lakara mynztur en þriggja flokka stjórn
og er algengt í öðrum löndum. Kenningar um annað
eru bara illa dulbúin tilraun til að segja, að stjórnarað-
ild Sjálfstæðisflokks sé eins konar náttúrulögmál.
Fjórði flokkurinn í nýrri ríkisstjórn ætti efni málsins
vegna að vera Framsóknarflokkurinn, sem tapaði nán-
ast engu í kosningunum og getur þar á ofan lagt fram
vinsælasta stjórnmálamann landsins sem forsætisráð-
herra. Þetta yrði fjögurra flokka miðjustjórn.
Utan stjórnar ættu að sjálfsögðu að vera þeir flokk-
ar, sem hrundu, Sjálfstæðisflokkur og Alþýðubandalag.
En það er dæmigert um sambandsleysi kosningaúrslita
og stjórnarmyndunar, að nú er talað um þessa tvo sigr-
uðu flokka sem hornsteina nýrrar ríkisstjórnar.
I kosningunum gekk bezt nýjum og nýlegum flokkum,-
sem töldú sér til ágætis að vera með mildari stefnu en
kantflokkarnir tveir til vinstri og hægri. Niðurstaðan
ætti að vera ávísun á ríkisstjórn á miðjunni, án þátt-
töku Alþýðubandalagsins og Sjálfstæðisflokksins.
Því miður er marklítið að fjalla á þennan hátt um,
hver sé eðlileg niðurstaða kosninganna. Ráðamenn
flokka, með oddvita Sjálfstæðisflokksins í broddi fylk-
ingar, telja heppilegast, að hinir sigruðu myndi ríkis-
stjórn, enda eigi þeir í rauninni fylgi sigurvegaranna.
Óraunsæjar hugmyndir um gamalt eignarhald á fylgi
annarra og um refsingar fyrir vinsældir valda því, að
nú er ekki talað um miðjustjórn heldur kantstjórn.
Jónas Kristjánsson
Kennurum
gróflega
mismunað
í mars sl. fóru kennarar í HÍK í
verkfall eins og flestir muna trúlega.
Eftir mikið þóf tókust samningar að
lokum og komu fulltrúar beggja
samningsaðila fram í sjónvarpsfrétt-
um það kvöld og lýstu mikilli ánægju
sinni með þann samning sem með
þeim hafði tekist. Kristján Thorlac-
ius sagði m.a. að þessi samningur
skilaði kennurum verulegum ár-
angri og væri stórt skref í átt til
bættra kjara o.s.frv.
Ég tók vel eftir þessu því að þótt
ég sé grunnskólakennari og því ekki
í HÍK heldur KÍ þá vissi ég að okk-
ar samningar yrðu nánast eins og
taxtamir þeir sömu. Ég hugði því
gott til glóðarinnar að loksins, loks-
ins, ætti að fara að borga kennurum
mannsæmandi laun. Ég man þó ekki
nákvæmlega hvaða dag þetta var en
hallast nú helst að því að þetta hljóti
að hafa verið 1. apríl. Þá væri óhætt
að segja að þjóðin öll hafi hlaupið
apríl í þetta sinn því að umræðan í
þjóðfélaginu hefur verið á þá leið
að nú hafi ríkisstarfsmenn, með
kennara í broddi fylkingar, rofið
þjóðarsáttina fi-ægu með því að ná
fram nánast óguðlegum kauphækk-
unum sem væm í þann veginn að
vekja upp af værum blundi verð-
bólgudrauginn gamla og guð má vita
hvað þessi ósköp áttu að hafa í för
með sér.
- Og hver vom svo ósköpin? Ég
fékk að vita í gær hvað það var sem
Kristján Thorlacius var svona án-
ægður með fyrir mína hönd: heilar
2.048 kr. í kauqhækkun! Haldiði að
það sé munur! Ég sé nú aldeilis fram
á bjartari framtíð, komin upp í
41.141,- kr. í laun eftir 9 ára starf!
Nei, án gamans, þá held ég ekki að
tvö þúsund kallinn skipti sköpum
um mína afkomu en ég held að
Kristján hljóti að vera mjög illa
launaður úr því hann telur þetta
vemlegan árangur. - Kannski ég
ætti að senda honum aurana? - Og
þó. Ég er áreiðanlega langt komin
með að eyða þeim í símtöl við launa-
deildina til að reyna að fá skýringar.
Þær vom hvorki auðfengnar né
auðskildar. Þó skildist mér að nú
væri verið að skilja sauðina frá höfr-
unum; ég væri ein af svörtu sauðum
stéttarinnar, nefnilega réttindalaus,
og það gerði útslagið.
Þegar farið var að skoða málið
kom semsé í ljós að réttindalausir
kennarar bám mun minna úr býtum
í þessum samningum en hinir út-
völdu; réttindakennaramir. Það
kom t.d. fram að kennari, sem er að
ljúka námi, fær strax rúm 42.000,-
og þrepahækkun eftir hálft ár og auk
þess tveggja launaflokka hækkun á
samningstímanum umfram það sem
réttindalausir kennarar fá.
Út með svörtu sauðina
Það virðist því vera markviss
stefna stéttarfélaga kennara að
þvinga okkur réttleysingjana til að
hætta kennslu hið bráðasta.
Gott og vel. Ég tek auðvitað heils
hugar undir það að kennsla er
vandasamt starf og allir skólar ættu
að vera fullmannaðir réttindafólki.
En er þetta raunhæfur möguleiki
núna, t.d. á Vestfjörðum? U.þ.b.
helmingur kennara hér er réttinda-
laus. Hvað yrði um skólastarf hér
KjaUarinn
Herdís Magnea
Hubner
grunnskólakennari
um slóðir ef við gerðum eins og stétt-
arfélagið okkar virðist ætlast til og
gengjum út? Mér hefur ekki sýnst
ganga svo vel að manna skólana hér
á haustin að á þann vanda sé bæt-
andi.
Á það má líka benda að stór hluti
þessara réttleysingja hefur kennt við
sömu skólana árum og jafhvel ára-
tugum saman og reynsla þeirra
hlýtur að vera einhvers virði. Hins
vegar hefur okkur haldist illa á þeim
réttindakennurum sem koma að-
fluttir. Mér skilst t.d. að núna í vor
ætli u.þ.b. þriðjungur kennaraliðsins
við grunnskólann á ísafirði að taka
saman föggur sínar, eða 13 manns.
Þannig er þetta á hverju vori og fer
síst batnandi.
Þar sem svona er ástatt hefði ég
haldið að starfsreynsla væri jafnvel
meira virði en ella.
Þetta snertir að sjálfsögðu lítið þá
sum búa í Reykjavík eða nágrenni
og geta gengið að því vísu að hafa
réttindafólk í hverri stöðu. Þetta er
því kannski fyrst og fremst byggða-
mál því það er á landsbyggðinni sem
skórinn kreppir í þessum efnum.
Stéttarfélög kennara ættu því að
fara varlega í að flæma okkur út úr
skólunum hér á meðan réttindafólk
ekki fæst til starfa á eðlilegan hátt,
þ.e. til frambúðar, svo ekki þurfi að
reka skólana á bráðabirgðagrund-
velli frá ári til árs.
Sumarnámskeiðin
Nei, ég held að stéttarfélögum
kennara væri skammar nær að beita
sér fyrir því að réttindalausum kenn-
urum um allt land verði gert kleift
að verða sér úti um réttindi án þess
að þurfa að rífa sig upp með fjöl-
skyldu (og e.t.v. óseljanlegar hús-
eignir) til að setjast á skólabekk í
Reykjavík.
Það er t.d. alveg táknrænt að okk-
ur er ekki einu sinni hleypt á
sumamámskeið KHÍ. Ég hef sjálf
sótt um námskeið á hverju sumri frá
því að ég byrjaði að kenna en aðeins
einu sinni komist að, og þá einungis
af því að það námskeið var haldið
hér á Isafirði. Ég hef leitað liðsinnis
fræðslustjóra í þessum efnum en það
dugði ekki til. Þetta þykir mér í
meira lagi furðulegt og hefði talið
eðlilegra að réttindalausir kennarar
væru skyldaðir til að sækja nám-
skeiðin.
En við erum sem sagt ekki þess
virði að neitt sé púkkað upp á okk-
ur.
Ef ég væri ein í þessari aðstöðu
þá væri til lítils að kvarta.
En við erum mörg og þetta hlýtur
að vera mikið hagsmunamál fyrir
landsbyggðina þar sem við störfum.
Fjarkennslan
I vetur heyrði ég frétt sem ég hélt
lengi vel að væri glæta í myrkrinu.
Það ætti að reyna að koma á fót fjar-
kennslu, gegnum útvarp og sjón-
varp, m.a., og yrði áhersla í fyrstu
lögð á réttindanám kennara. Hljóm-
ar vel. En í næsta fréttatíma var
hnýtt aftan í fréttina, svona neðan-
máls og innan sviga, að svo litlu fé
yrði varið til fjarkennslunnar að lík-
lega yrði bið á að hún kæmi að
gagni. Ég hef ekki heyrt bofs frá
Kl eða HÍK um þetta mál og væri
vissulega fróðlegt að heyra þeirra
afstöðu.
Þegar starfsheitið kennari varð
löggilt í vetur var líka hnýtt aftan í
lögin klásúlu um það að þeim rétt-
leysingjum, sem kennt hefðu í 6 ár
eða lengur, skyldi gefinn kostur á
einhvers konar réttindanámi. Síðan
hefur lítið heyrst um það meira og
enginn virðist vita hvenær eða
hvemig það réttindanám á að fara
fram en það mun ekki hafa verið
hugsað í neinum tengslum við um-
rædd fjarkennsluáform.
Það má einu gilda hver stendúr
fyrir því að gefa okkur kost á rétt-
indanámi.
Það má einu gilda hvort það verð-
ur kallað fjarkennsla eða eitthvað
annað.
Það sem skiptir máli er að vel verði
til þess vandað og þetta verði full-
gilt alvörunám.
Þá fyrst er komin forsenda til þess
að mismuna kennurum svo gróflega
í launum þegar hægt er að sýna fram
á að við eigum þess einhvem kost
að bæta úr réttindaleysinu.
Því heiti ég á stéttarfélög kennara:
Standið með okkur í stað þess að
traðka á kjörum okkar. Styðjið okk-
ur í að komast á sumamámskeiðin,
takið undir kröfu okkar um gott og
vandað réttindanám og þar með
betri skóla úti um allt land.
Herdís Magnea Hiibner.
„Það virðist því vera markviss stefna
stéttarfélaga kennara að þvinga okkur
réttleysingjana til þess að hætta kennslu
hið bráðasta.“