Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.1987, Blaðsíða 12

Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.1987, Blaðsíða 12
12 FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 1987. Frjálst.óháð dagblað Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift, ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11 Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr. Verð i lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr. Móðurmálskennslan Þessa dagana eru skólanemendur óðum að ljúka próf- um. Meðal þeirra eru grunnskólanemendur sem taka samræmt próf í íslensku. Þær fréttir hafa borist af því prófi að fallprósenta sé með hæsta móti. Einhver ágrein- ingur sýnist vera uppi milli menntamálaráðuneytisins annars vegar og móðurmálskennara hins vegar um hvort prófraunin hafi verið sanngjörn með tilliti til kennslunnar og þeirrar kunnáttu sem vænta má af nem- endum. Engu að síður vekja þessar umræður upp áhyggjur um almenna þokkingu á móðurmálinu, enda er það hinn alvarlegasti hlutur ef einkunnir fara versnandi meðal þeirra nemenda sem nú eru að ljúka grunnskóla. Ef þeir sem falla á íslenskuprófum eru orðnir í meirihluta meðal þeirra sem þreyta prófin hljótum við að staldra við og leita skýringa. Ekki getur það verið að kennara- stéttin skili sínu hlutverki verr en áður þegar á heildina er litið. Skýringin getur heldur ekki verið sú að nemend- ur séu upp til hópa lakari en gengur og gerist. Ástæðurn- ar hljóta að vera aðrar og alvarlegri. Sú kynslóð unglinga, sem nú gengur undir samræmt próf, hefur hlotið sjónvarpsuppeldi. Hún hefur alist upp við gláp á sjónvarp, minni bóklestur og afþreyingu á þessu sviði sem að flestu leyti er á einn veg. Sjónvarpið matreiðir, áhorfandinn móttekur. Tjáskiptin eru ein- hliða, orðaskipti eru óþörf. Sjónvarpsefni er yfirgnæf- andi á erlendum málum og jafnvel þótt textar fylgi með á íslensku, temur áhorfandinn sér að hlusta á útlenska talið og lærir að skilja það. Enda er enginn vafi á því að enskukunnáttu til að mynda hefur fleygt fram meðal unglinga á allra síðustu árum sem rekja má beint til sjónvarps, kvikmynda og hliðstæðrar fjölmiðlunar. Möguleikarnir til að þroska íslenskukunnáttu sína fara þverrandi, orðaval og orðaforði sömuleiðis, tilfinningin fyrir íslenskunni dvínar. Öllum er ljóst að slettur eru meiri í daglegu máli fólks en áður. Setningafræði er brengluð, málfræðin aukaatriði. Þegar fólk þarf að tjá sig á mæltu máli fylgja með atviksorð, humm og ha, hérna og sko, æ, þú veist hvað ég meina. Sumir eru í hreinustu vandræðum með að koma út sér heilli setningu á réttu og óbrengl- uðu máli, venjulegri íslensku. Við tökum ef til vill ekki eftir þessu í öllum æðibunuganginum því fólk má yfir- leitt ekki vera að því að tala saman en þegar grannt er skoðað er málfar götunnar ákaflega takmarkað og brogað. íslendingar hafa numið tungu sína og móðurmál af bókum og þróað hana og lært með samræðum, tjáskipt- um og því að tala hver við annan. Hið ritaða orð hefur verið þjált í munni og enginn teljandi munur á rituðu máli og töluðu. Þannig höfum við haldið þjóðerni okk- ar í tungutakinu enda er móðurmálið einn af hornstein- um íslenskrar sérstöðu sem þjóðar. Því megum við ekki glata fyrir nokkurn mun. Við hljótum að spyrna við fótum þegar merki um hnignandi móðurmálsþekkingu birtast okkur í fallein- kunnunum í grunnskólum. Það eru fyrstu áþreifanlegu hættumerkin. íslenskukennslu verður að stórefla. Við verðum að rækta íslenskuna meðal æskunnar og það eru skólarnir og skólarnir einir sem geta veitt viðnám gegn þeirri óheillaþróun sem átt hefur sér stað á ótrú- lega stuttum tíma. Ef við glötum tungunni glötum við sjálfstæðinu. Hér dugar ekkert hálfkák. Ellert B. Schram Nikaragúa og tillagan sem mátti ekki samþykkja í fréttum erum við oft minnt á Nikaragúa, smáríki í Mið-Ameríku sem hefur um 3 milljónir íbúa. ís- lenska sjónvarpið sendi nýverið Guðna Bragason fréttamann þangað í kynnisferð. Fréttapistlar hans það- an hafa verið ánægjuleg tilbreyting írá aðkeyptu efni. Þeir sýna hvers vandvirkir fféttamenn okkar eru megnugir fái þeir tækifæri til að spreyta sig. Guðni hafði áður sýnt hvað í honum býr, t.d. í ferð sinni til Filippseyja í fyrra. Framlag hans og fleiri góðra fréttamanna sýnir ljóslega að við höfum ekki efhi á öðru en að halda úti virkri fréttaöfl- un erlendis, bæði til að upplýsa og veita þröngsýnum stjómvöldum að- hald. Afstaða íslensku ríkisstjórnarinnar Það hefði verið fróðlegt fyrir starfsmenn islensku utanríkisþjón- ustunnar að vera í fylgd með Guðna Bragasyni. Ég á von á að þeim hefði runnið til rifja sú stefha sem yfirboð- ari þeirra, Matthías A. Mathiesen utanríkisráðherra og forverar hans hafa fylgt varðandi íhlutun Banda- ríkjamanna í málefhi Nikaragúa. Þessi afstaða birtist m.a. í því að utanríkisráðherra og flokkur hans fékkst ekki til þess á Alþingi sl. vet- ur að greiða götu tillögu um að þingið tæki undir yfirlýsingu Al- kirkjuráðsins um málefhi Nik- aragúa. í skýrslu Matthíasar utanríkisráð- herra til Alþingis í mars sl. var alllangur kafli um Nikaragúa þar sem þess var vandlega gætt að segja ekki minnsta styggðaryrði í garð Bandaríkjastjómar vegna stuðnings hennar við kontra-skæmliðana svo- nefhdu. Þegar ráðherrann mælti fyrir þessari skýrslu hafði hann ekk- ert að segja um hneykslismálin sem þá vom komin upp á yfirborðið varð- andi vopnasöluna til írans sem notuð var til að fjármagna íhlutun málaliðanna í Nikaragúa. í skýrslu sinni tínir Matthías hins vegar til margvíslega gagnrýni á stjóm sandinista og staðhæfir að „Líbýu- menn hafi á laun gefið stjóm sandin- ista 400 milljónir dollara í efnahagsaðstoð og að auki sent þeim ráðgjafa á ýmsum sviðum." Um þau tíðindi hefiir ekki heyrst mikið í heimspressunni! Matthías á aftur á móti engin orð um stöðugan fjára- ustur Bandaríkjastjómar í kontra- skæmliðana sem að stofni til em fyrrverandi stuðningsmenn So- mosa-harðstjómarinnar. Engin afstaða er tekin gegn hernaðaríhlut- un Bandaríkjanna í Mið-Ameríku, hvað þá að vakin sé athygli á vinnu- brögðum leyniþjónustunnar CIA á þeim slóðum. Sjónarmið kirkjunnar Sú einhliða mynd, sem utanríkis- ráðherra Sjálfstæðisflokksins dregur upp af stjóm sandinista í Nik- aragúa, kemur m.a. vel fram í skýrslunni til Alþingis þar sem seg- KjaUarinn Hjörleifur Guttormsson þingmaður fyrir Alþýðubandalagið ir: „Kaþólsku kirkju.ini í landinu hefúr verið gert erfitt um vik.“ - Þannig vill til að hálfu ári áður, dagana 15.-19. september 1986, hélt Alkirkjuráðið fund hér í höfuðstað íslands og ályktaði þar sérstaklega um tvö málefhi, um hættuna af eyðni og um málefni Nikaragúa. Ályktun- ar Alkirkjuráðsins er í engu getið í skýrslu Matthíasar, enda tala þar kirkjunnar menn tæpitungulaust. I yfirlýsingu Alkirkjuráðsins um Nikaragúa segir m.a.: „Fullveldi Nikaragúa er í hættu. Gerðar hafa verið árásir á landið og ráðist gegn sjálfsákvörðunarrétti þjóðarinnar. Reynt er að hindra að hún fái að ráða eigin örlögum. Fólk- ið má nú þola sársauka og þjáningar. Þjóðin hrópar á hjálp til að ná friði og réttlæti. „Blygðunarlausar tilraunir Bandaríkjastjómar til að koma rík- isstjóm Nikaragúa á kné urðu öllum ljósar þegar Bandaríkjaþing sam- þykkti 100 milljóna dala aukafjár- veitingu til svokallaðra kontra- skæmliða. Samþykkt þessi kemur í kjölfar þess að Bandaríkjastjóm neitaði að fallast á niðurstöðu Al- þjóðadómstólsins um að stuðningur Bandaríkjanna við uppreisnaröflin i Nikaragúa væri brot á alþjóðalög- um. Fjölmennir hópar Bandaríkja- manna, þar á meðal innan kirkjunnar, hafa lýst yfir andstöðu sinni gegn stefnu stjómvalda varð- andi Nikaragúa." í ályktun fundar framkvæmda- nefhdar Alkirkjuráðsins í september sl. segir m.a.: „Framkvæmdanefndin skorar á aðildarkirkjumar að hvetja ríkis- stjómir landa sinna til að beita áhrifum sínum þannig að koma megi í veg fyrir efnahagsleg afskipti af Nikaragúa og hemaðaríhlutun í landinu og auka viðskipti og aðstoð við þjóðina. Smánarleg afstaða Við þrír alþingismenn, imdirritað- ur ásamt Sigríði Dúnu Kristmunds- dóttur og Haraldi Ólafssyni, fluttum mál þetta inn á Alþingi Islendinga stuttu eftir fund Alkirkjuráðsins haustið 1986. Tillaga okkar var svo- hljóðandi: „Alþingi ályktar að styðja yfirlýs- ingu Alkirkjuráðsins í september 1986 um Nikaragúa og felur ríkis- stjóminni að beita áhrifum sínum þannig að koma megi í veg fyrir efhahagslega og hemaðarlega íhlut- un gegn Nikaragúa." I utanríkismálanefnd þingsins, þar sem við flutningsmenn tillögunnar áttum sæti, leituðum við eftir stuðn- ingi við tillöguna og lýstum okkur reiðubúin til að skoða orðalags- breytingar á henni til samkomulags. Þetta kom fyrir ekki. Sjálfetæðis- menn, sem hafa forystu í nefhdinni, hlýddu utanríkisráðherra sínum í þeirri afstöðu að svæfa málið. Al- þýðuflokksmenn höfðu ekki áhuga á að standa að tillögunni, en fulltrúi þeirra í utanríkismálanefnd, Kjartan Jóhannsson, lýsti sig viljugan til að leita samkomulags um efni hennar. Það má vera að einhverjum þyki hér ekki stórmál á ferðinni í ís- lenskri utanríkisstefnu. Víða er þar pottur brotinn. Viðhorfin til þess ójafna leiks, sem háður er í Mið- Ameríku og skýrast kemur fram í Nikaragúa um þessar mundir, eru táknræn og varpa ljósi á miklu stærra svið. Afstaða íslenskra stjóm- valda í þessu máli sýnir stöðu þeirra gagnvart stjóminni í Hvíta húsinu. Þar má engan móðga þegar reynir á í alþjóðamálum og varðandi fram- ferði Bandaríkjastjómar sérstak- lega. Sami heigulshátturinn birtist okkur í afstöðunni til þróunar geim- vopna, tilrauna með kjamorkuvopn og til afvopnunarmála í víðara sam- hengi. Á fólkinu í Nikaragúa brennur eldur ofríkis og íhlutunar erlends valds. Hvemig er komið fyr- ir þeim íslendingum sem skipa sér í sveit með ofbeldinu og gegn smáþjóð sem á í vök að verjast? Hjörleifur Guttormsson „í skýrslu Matthíasar utanríkisráðherra til Alþingis í mars sl. var allangur kafli um Nikaragúa þar sem þess var vandlega gætt að segja ekki minnsta styggðaryrði í garð Bandaríkjastjórnar vegna stuðn- ings hennar við kontra-skæruliðana svonefndu.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.