Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.1987, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚLÍ 1987.
Neytendur
Bætair einstæðra foreldra:
Bamalrfeyrir -
meðlög mæðra -
og feðralaun
Barnalífeyrir
Bamalífeyrir er almennt greiddur
til 18 ára aldurs, ef annaðhvort for-
eldri er látið eða örorkulífeyrisþegi.
Skilyrði er þó að annaðhvort for-
eldri eða bamið sjálft hafi átt hér
lögheimili a.m.k. 3 síðustu árin áður
en umsókn er lögð fram. Sömu rétt-
arstöðu hafa kjörböm eða stjúpböm,
sem ekki eiga framfærsluskylt for-
eldri á lífi.
Bamalífeyrir er nú 4.642 kr. á
mánuði. Séu báðir foreldrar látnir
eða örorkulífeyrisþegar er greiddur
tvöfaldur bamalífeyrir.
Einnig er greiddur bamalífeyrir,
þegar skilriki liggja fyrir um að barn
verði ekki feðrað. Þá er heimilt að
greiða með bami ellilífeyrisþega svo
og bami fanga, ef vistin hefur varað
a.m.k. 3 mánuði.
Fæðingarvottorð bams þarf að
fylgja umsókn um bamalífeyri.
Nýlega voru samþykkt lög á Al-
þingi um að lífeyrisdeild Trygginga-
stofnunar ríkisins er heimilað að
greiða einfaldan bamalífeyri vegna
ólaunaðs skólanáms eða starfsþjálf-
unar ungmenna á aldrinum 18-20
ára, ef annað foreldri eða báðir em
látnir, ennfremur ef foreldrar em
elli- eða örorkulífeyrisþegar, annað
eða báðir.
Við greiðslu skal miða við nám eða
starfsþjálfun frá og með 1. apríl 1987
og fara greiðslur fram í fyrsta skipti
í október nk. Unglingurinn þarf
sjálfur að fylla út umsókn á þar til
gerðu eyðublaði og láta fylgja vott-
orð um skólavist og skattframtal.
Mörgum hættir til að mgla saman
bamalífeyri og bamabótum en
bamabætur em afgreiddar af Skatt-
stofunni, ýmist sem frádráttur á
sköttum eða greiddar út, ef viðkom-
andi hefur litla eða enga skatta.
Meðlög
Foreldri, sem fær úrskurð yfirvalds
um meðlag með bömum sínum, get-
ur snúið sér til Tryggingastofhunar
ríkisins og fengið meðlagið greitt
þar. Meðlagsúrskurður er gefinn út
hjá sakadómara í Reykjavík, Borg-
artúni 7, en annars staðar hjá
sýslumönnum eða bæjarfógetum.
Upphæð meðlags er sú sama og
bamalífeyris (4.642 kr. á mánuði) og
greiðist almennt til 18 ára aldurs,
en dómari getur úrskurðað meðlag
til 20 ára aldurs vegna menntunar
eða starfsþjálfunar unglingsins.
Mun ég benda á nokkur fleiri at-
riði, sem hægt er að fara fram á
úrskurð um, en er síðan greitt í
Tryggingamál:
Hver er
réttur okkar?
Greinar um tryggingamál birtast
að á neytendasíðunni á þriðjudög-
um. Það er Margrét Thoroddsen sem
sér um þennan þátt. Hún svarar
einnig fyrirspumum ef einhverjar
kynnu að berast. Utanáskriftin er
DV,c/o Margrét Thoroddsen, Þver-
holti 11, Reykjavík.
Æ algengara verður að feður séu einir með bömum sínum alveg eins
og mæður hafa verið í gegnum árin.
Tryggingastofhun ríkisins:
Foreldri getur fengið úrskurð á
hendur meðlagsskyldu foreldri um
sérstök framlög vegna útgjalda við
skím bams, fermingu, sjúkdóm,
greftmn eða af öðm sérstöku tilefni.
Valdsmaður getur úrskurðað föður
bams til að greiða framfærslueyri
með konu samtals í 3 mánuði fyrir
og eftir fæðingu bams.
Ef kona sýkist vegna meðgöngu
eða bamsfara má úrskurða barns-
föður til að greiða henni mánaðar-
legan styrk til hjúkrunar og
framfærslu, þó ekki lengur en 9
mánuði eftir fæðingu.
Mæðra- og feðralaun
Mæðra- og feðralaun greiðast ein-
stæðum foreldrum, svo sem ekkjum/
ekklum, ógiftum og fráskildum, sem
hafa börn undir 18 ára aldri á fram-
færi sínu. Skilyrði er að viðkomandi
sé ekki í sambúð, nema sambúðin
hafi varað skemur en 2 ár og sam-
búðarfólk eigi ekki bam saman.
Upphæðin er mismunandi há eftir
fjölda bama. Greiðsla með 1 bami
er 2.910 kr., 2 bömum 7.623 kr. og
með 3 bömum 13.521 kr. og er það
hámarkið, þó bömin séu fleiri.
Raddir neytenda
Lægri matarútgjöld vegna
hagkvæmra innkaupa
Heil og sæl neytendasíða!
Þá koma tölur júnímánaðar. Það
er víst best að taka það fram að
fyrstu þijár vikur mánaðarins vom
allt frá einni upp í þrjár aukamann-
eskjur í fæði og munar um minna.
Að vísu er matarliðurinn ekkert
óvenju hár og stafar það sennilega
af hagstæðum innkaupum.
Þannig hefst bréf frá Þ. sem hefur
verið með okkur í heimilisbókhald-
inu í fjölda mörg ár. Hún er búsett
á Norðurlandi. Matarkostnaður hjá
henni var upp á 6600 kr. á mann
yfir mánuðinn.
„Liðurinn „annað“ heldur sínu
striki, of hár eins og venjulega. Þar
ber hæsta afborgun af bíl kr. 15.900
kr., síðan er það hússjóður 6500 kr„
fata og skókaup 9600 kr„ hiti 2700
kr„ happdrætti 2650 kr„ áskriftir
dagblaða og svo ýmislegt smáræði
sem að vísu gerir oft stórt.“
Liðurinn „annað“ hjá þessari vin-
konu okkar var nærri 50 þús. kr.
Nú virðist eins og gamlir kunn-
ingjar okkar úr heimilisbókhaldinu
séu að ranka við sér á nýjan leik
eftir að hafa ekki látið í sér heyra í
nokkum tíma. Við erum glöð yfir
því að sem flestir taki þátt í þessu
með okkur.
Þótt eitthvað hafi rýmkast um fjár-
hag fólks á umliðnum mánuðum
borgar sig áreiðanlega að halda
áfram í búreikningahaldinu. Það
skaðar hreint ekki að eiga svolítinn
afgang og það er blóðugt að þurfa
að „borða upp“ alltof stóran hluta
af launum fyrirvinnu heimilisins.
-A.BJ.
Matarkostnaðurínn
upp en önnur útgjöld
lægri en fyrir árí
Kæra neytendasíða!
Þá sendi ég uppgjörið fyrir júní-
mánuð, sem er nokkuð lægra í
báðum útgjaldaliðunum en vana-
lega. I mat og hreinlætisvörum er
upphæðin rétt rúmlega 5 þúsund kr.
á mann, sem er talsvert hærra en í
sama mánuði fyrir ári. Munar þar
3700 kr. milli ára. Liðurinn „annað“
er 5900 kr. Er það rétt um 3 þúsund
kr. lægra en fyrir ári.
I þeim lið er olían hæst rúml. þús-
und kr„ blóm 500 kr. endumýjun 400
kr„ lottó 250 kr„ áskriftir að Vi-
kunni og Vestfirska 800 kr„ strætis-
vagnagjöld 490 kr„ sælgæti 613 kr„
skyndihappdrætti 350 kr„ rafmagn
591 kr„ ritföng 140 kr. og staðarsíma-
skrá 95 kr.
Ó.H.
Við þökkum Ó.H. fyrir tilskrifið, en
hún er frá Vestfjörðum og hefur ve-
rið dyggur þátttakandi í búreikning-
um okkar og heimilisbókhaldi, ég
held að ég megi segja frá upphafi.
Ó.H. tilheyrir örugglega þeim sem
kaupa skynsamlega inn til heimilis-
ins. Betur væri ef fleiri gerðu það.
-A.BJ.
Margrét Thoroddsen svarar:
Hvað viltu vita um
tryggmgamál?
Borist hafa tvö bréf til þáttarins, Maður i Reykjavík skrifar:
annað utan af landi en hitt úr „Ég er sjómaður, nýorðinn 60 ára,
Reykjavík, og tengjast þau bæði líf- og er búinn að sækja um greiðslu
eyri sjómanna. úr lífeyrissjóði sjómanna. Mig lang-
ar að vita hvort ég á rétt á einhveiju
Kona á Eskifirði akrifar: meiru vegna veikinda sem ég hef
„Maðurinn rainn var til sjós í nær átti í. Ég fékk berkla og fór á Vífils-
30 ár, að meatu leyti meira en 180 staði, var blásinn, í 4 ár og seinna
daga á ári en hefur ekki sjóferðabók var tekið úr mér 1 rif.“
um það. Fyrir nokkrum árum fór Svan
hann á sýsluskrifstofuna á Eskifirði Þú tekur ekki frara hve lengi þú
til að fá yfirlit yfir skráða daga á sjó hefur stundað sjóinn en þar sem þú
en þeir höfðu ekki bækur svo langt ert orðinn 60 ára áttu rétt á ellilíf-
aftur í tímann. Hvemig á hann að eyri sjómanna ef þú hefur stundað
snúa sér í þessu? sjóraennsku i 25 ár, að meðaltali 180
daga á ári.
Svar: Ef þú nærð ekki þessum tíma gæti
Ef sjóferðabók finnst ekki er heim- læknir þinn farið fram á örorkumat
ilt að meta til sönnunar vitnisburð vegna veikinda þinna. Trygginga-
tveggja valinkunnra maraia um yfirlæknir metur alla örorku og er
starfstíma sjómanns. En maðurinn ekki hægt að segja um fyrirfram
þinn er fæddur árið 1932, svo hann hvemig það mat verður.
hefur tímann fyrir sér, því sjómanna- Ég myndi því ráðleggja þér að koma
lífeyrir er ekki greiddur fyrr en við fyrstmeð sjóferðabókina þína, ef hún
60 ára aldur, þannig að hann öðlast er fyrir hendi, í Tryggingastofiiunina
ekki réttindi fyrr en eftir 5 ár. og við athugum málið.
Heildsöluverð
á grænmeti
Heildsöluverð á grænmeti er nú:
Tómatar kr. 125
Gúrkur kr. 110
Græn paprika kr. 250
Rauð paprika kr. 315
Eggaldin kr. 110
Hvítkál kr. 80
Steinselja kr. 25 búntið
Rófur kr. 75
Spergilkál kr. 300
Nýjar kartöflur kr. 57
Gamlar kartöflur kr. 39,60
Kínakál kr. 130
Enn mun þó vera hægt að fá kína-
kál hjá sumum heildsölum á kr. 115
en það hækkaði í gær hjá Sölufélagi
garðyrkj umanna.
-PLP