Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.1987, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1987.
15
Þjóðarbókhlaðan
Á fjárlögum fyrir áriö 1986 var
lagöur sérstakur skattur á þjóðina.
Skatti þessum átti að verja til fram-
kvæmda við Þjóðarþókhlöðuna.
Þetta gerðist undir lok meðferðar
á fjárlagafrumvarpinu í þinginu og
var það fyrir harðfylgi þáverandi
menntamálaráðherra, Sverris Her-
mannssonar, að það fékkst fram.
Auðheyrt var á þingmönnum að
aukin skattbyrði hefði ekki veriö
samþykkt undir öðrum kringum-
stæðum. Mönnum þótti viö liggja
aö Þjóðarbókhlaðan væri ekki
nafnið tómt. Það væri okkur til
mikils vansa hvernig að þessu væri
búið. Auk þess ætti bókasafn Há-
skólans í miklum erfiðleikum með
aö annast sitt hlutverk.
Skattgreiðendur tóku þessum
nýja skatti með æðruleysi og
minnist ég þess ekki aö neinn úr
þeirra hópi hafi andmælt honum.
Slíkt er þó algengt þegar nýjar álög-
ur eru birtar. Öllum fannst nauð-
syn til bera að flýta þessari
framkvæmd sem þá þegar hafði
dregist alltof lengi.
Hver ráðstafar?
Ástæða þess að þetta er rifjað upp
hér er meðferð þess fjár sem inn
kemur í þessum skatti. í frumvarpi
fjárlaga fyrir árið 1988 er gert ráð
fyrir því að hluti skattsins renni í
ríkissjóð í almenna eyðslu. Ég leyfi
mér að fullyrða að þessi skattur
hefði aldrei verið samþykktur ef
KjáUaiinn
Kári Arnórsson
skólastjóri
sú hefði verið ætlunin. Menn
treystu því að allt þetta fé yröi not-
að eins og lög gera ráð fyrir til
lúkningar bókhlöðunni. Menn rek-
ur í rogastans þegar fjármálaráðu-
neytið leyfir sér að leggja það til
að það sem sé umfram 50 milljónir
króna renni í ríkissjóð. Þær raddir
hafa heyrst að slíkt sé ekkert eins-
dæmi að eyrnamerktar fjárhæöir
séu notaðar til annars en upphaf-
lega var til ætlast. Þá er venjulega
um að ræða ákveðna liði á fjárlög-
um. Hér er hins vegar um að ræða
bundna skattheimtu, sérsköttun til
ákveðins verkefnis. Það hlýtur að
teljast algerléga óheimilt að flytja
slíkt fjármagn til. Því verður varla
trúaö að þingmenn láti slíkt við-
gangast. Þingmenn eru reyndar
furðu kærulausir um samþykkt
alls konar laga án þess tryggt sé fé
til framkvæmda. Grunnskólalögin
eru mjög dæmigerð í þessu efni.
Enn, þrettán árum eftir gildistöku
laganna, hefur ekki nema hluti
þeirra komist til framkvæmda og
„Hér er hins vegar um aö ræða bundna
skattheimtu, sérsköttun til ákveðins
verkefnis. Það hlýtur að teljast alger-
lega óheimilt að flytja slíkt fjármagn
til.“
„Mönnum þótti við liggja að Þjóðarbókhlaðan væri ekki nafnið tómt,“
segir m.a. í greininni. - Þjóðarbókhlaðan, nánast tullbúin að utan.
hefur það valdið skólunum ómæld-
um erfiðleikum.
Ofurvald fjármálaráðuneytis
Vald fjármálaráðuneytisins yfir
framkvæmd laga er ótrúlega mikið.
Eins og áður er getið er þetta mjög
einkennandi fyrir skólana. Þar
stendur maður iðulega frammi fyr-
ir því að tillögum menntamála-
ráöuneytisins er hafnað en
fjármálaráðuneytið ákveður hvaða
þættir í skólakerfinu eiga að hafa
forgang. Allir kannast við stöðu
sérkennslunnar í þessu samhengi.
Það hlýtur að vera í verkahring
fagráðuneytanna að ráða því hver
forgangsverkefnin skulu vera
hverju sinni. Samskipti fagráðu-
neytanna við fjármálaráðuneytið
þurfa endurskoðunar við, ekki síst
með tilliti til stjórnunar á ríkis-
fjármálum.
Á síðasta sumri urðu miklar
umræður um aukafiárveitingar.
Núna er ljóst að ýmsir liðir fara
verulega fram úr flárlögum. Þar
ber hæst bygging flugstöðvarinnar.
Þetta á fagráðuneytum ekki að líð-
ast. Þau eiga að vera ábyrg fyrir
sinni eyðslu. Það breytir hins vegar
ekki þeirri skoðun að ofurveldi
fiármálaráðuneytis hamlar oft og
tiðum eðlilegri þróun mála. Bók-
hlöðudæmiö er mjög skýrt í þessu
efni. Það er öllum ljóst að það á að
vera forgangsverkefni að skapa
Háskóla Islands bærilega aðstööu
til aö geta gegnt hlutverki sínu.
Þegar svo fulltrúar þjóðarinnar
hafa lagt á hana sérstakan skatt af
þessu tilefni á ekki að vera leyfilegt
að nota hann í annað. Það er full
ástæða að á slíkt sé látið reyna fyr-
ir dómi.
Kári Arnórsson
Nótt hinna rauðu kmera
„Það getur enginn ráðið niðurlögum
sósíalismans nema sósíalistarnir sjálfir
enda virðast þeir komnir vel á veg með
það víða um lönd.“
KjaUarinn
Kjartan Guðjónsson
listmálari
í ritstjórnartíð Magnúsar Kjart-
anssonar og Svavars Gestssonar,
svo ekki sé lengra litið, átti Þjóð-
viljinn aðgang að hinum bestu
mönnum, vel heima í eða sérfróð-
um um ýmsa þætti menningar og
þjóðlífs. 'Þeir höfðu fyrir sið að
hringja til þessara manna, leita
álits eða fá hjá þeim greinar og
varð jafnan vel ágengt. Með sanni
má segja að þá hafi ekkert blað
verið betur skrifað en Þjóðviljinn,
enda blaðamenn hans hver öðrum
snjallari.
Tangarhald á Þjóðviljanum
Um sama leyti voru menn í námi
erlendis og margir róttækir eins
og gengur, raunar svo róttækir
sumir að þeir öskruðu sig hása á
háskólatröppum um álfuna þvera
og endilanga.
Um síðir sneru þeir svo heim,
sumir urðu áfram róttækir en jafn-
framt fullorðnir, aðrir bara róttæk-
ir en höfðu nú ekki lengur
háskólatröppur til að öskra á. Þá
rann upp dagur hinna' rauöu
kmera. Þeir náðu tangarhaldi á
Þjóöviljanum fyrirhafnarlítið.
Varla er hægt að segja að þeir
hafi skorið fornvini og velunnara
blaðsins niður við trog, þeir þekktu
þá ekki einu sinni af afspurn, en
rækjust þeir á einhvern þeirra fyr-
ir slysni var eins og þeir fyndu
fnykinn af pestarketi. Eins og títt
er um illa menntaða skólagöngu-
menn héldu þeir að ekkert hefði
gerst fyrr en þeir komu. Nú skyldi
skapa nýjan heim af grasrótinni.
Mótsögnin
Allt hið liðna var úrelt og af sér
gengið. Öskrin á háskólatröppun-
um voru nú prentuð á næfur-
þunnum síðum blaðsins. Þjóðvilj-
inn varð höfuðathvarf fyrir
lúmpenpróletarískt snobb og sós-
íalpönk. Ef poppsöngvari skipti um
nærbuxur var það rammafrétt.
Boðberar þjóðfrelsis höfðu ekki
meira vald á þjóðtungunni en boö-
berar popps og ameríkanisma enda
móðurmálið gamalt og sennilega
úrelt. En svo keniur mótsögnin:
hvers vegna losuðu þeir sig ekki
við Árna Bergmann? Það mega
þeir Þjóðviljamenn eiga að þeir
hafa um skeið verið hliðhollir hvöl-
um og öðrum lagardýrum.
Það skyldi þó aldrei vera að Árni
njóti kirkjugriða vegna hugmvnda
um náttúruvernd. Hann er seinasti
geirfuglinn. seinasti blaðamaður
Þjóöviljans sem getur skrifað.
Á þessum tímum glamurs og há-
vaða varð ekki hjá því komist aö
einhverjir ráðvilltir launaþrælar
legðu við hlustir og gerðust sjálf-
boðaliðar í tröppukórnum. Kapítal-
istar áttuðu sig tiltölulega fljótt á
því aö þeir myndu aldrei geta ráðið
niðurlögum sósíalismans. Þeir lög-
uðu sig því að aðstæðum; slógu af.
Þaö getur enginn ráðið niðurlögum
sósíalismans nema sósíalistarnir
sjálfir. enda virðast þeir komnir vel
á veg með það víða um lönd.
Draumur og óskhyggja
Og nú er komið að nótt hinna
rauðu kmera. nóttinni þegar
tröppukórinn sigraði Alþýðu-
bandalagið. Eftir rothöggið voru
þeir svo rotaðir að þeir gátu ekki
einu sinni vaknað til að fylgja sigr-
inum eftir. Ólíklegt er að Alþýöu-
bandalagið lifi af þennan sigur.
Pólitísk framtíð sósíal-pönkaranna
hefur aldrei veriö annað en draum-
ur og óskhvggja. Með guðs hjálp
geta þeir kannski komist yfir lítið,
rautt hús þar sem þeir geta komið
saman á kvöldin og haldið áfram
að rífa kjaft hver við annan. Hiö
hörmulega er að í fallinu taka þeir
með sér hina mætustu menn sem
hafa lengi' barist af vígfimi og
þrautseigju fyrir kjörum alþýð-
unnar, margir á hátindi stjórn-
málaferils síns. Sök þeirra er
þekking og reynsla: á máli slag-
orðaglamrara stöðnun og aftur-
hald.
Þjóðlíf og tröppukórinn
Þjóðlíf heitir tímarit eitt, tilraun
róttækra til að endurheimta eitt-
hvað af pólitískri og menningar-
legri umræðu sem Þjóðviljinn
hefur glutrað niður á síður Morg-
unblaðsins. Auður heitir ritstjór-
inn, eyrnamerkt tröppukórnum.
Jesúítar máttu ljúga ef þeir töldu
aö það þjónaði málstað guðs. Mér
er það fullljóst að ekki er til neins
að reka lygi ofan í kok á einum
pönk-jesúítp; hún heldur bara
áfram að blaðra, rétt eins og rit-
stjórinn róttæki sem mátti láta sig
hafa það fyrir lygi sína að borgara-
legur borgarstjóri tók hann á kné
sér og rassskellti í augsýn alþjóðar.
Kjartan Guðjónsson
mótmælum í Stokkhólmi gegn Evrópusöngvakeppni.