Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.1988, Síða 34

34
ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1988.
Lífestm
DV
Aukaefni í saltkjöti:
Hætt að nota
saltpétur
Fyrir nokkrum árum upphófst
mikil umræöa um saltpétursnotk-
un í salt- og hangikjöti. Kom m.a.
í ljós að þetta efni var notaö ótæpi-
lega bæöi sem rotvarnar- og litar-
efni.
Saltpétur hefur veriö notaður
sem aukaefni í matvælum um langt
skeið. Hann hefur fengið það orö á
sig að hann sé krabbameinsvaldur,
þó aldrei hafi tekist að sanna það
fyllilega. Saltpétur er nítrat. Það
breytist í nítrít í maganum og það
er einmitt nítrítið sem vakið hefur
grunsemdir. Neysla á nítríti hefur
einmitt verið nefnd sem skýring á
hárri tíðni magakrabba hér á landi.
DV kannaði hvernig þessum mál-
um væri háttað nú.
Að sögn Steinþórs Skúlasonar,
framleiðslustjóra hjá Sláturfélagi
Suðurlands, er saltpétur svo aö
Neytendur
segja ekkert notaður i kjötfram-
leiðslu hér á landi nú. Þess í stað
er notað salt sem er blandað nítríti
að 0,6%, bæði sem litar- og rotvam-
arefni. Það kann að hljóma ein-
kennilega að notað skuli nítrít í
stað saltpéturs þar sem það er ein-
mitt nítrít sem hefur legið undir
grun sem krabbameinsvaldur, en
að sögn Jóns Gíslasonar hjá Holl-
ustuvernd ríkisins hefur sú léið
verið valin þar sem hægt er að
nota það í mun minna magni en
saltpétur þar sem það er virkt efna-
samband.
Með nítrítsalti er einnig nötað
C-vítamín, en ýmislegt bendir til
þess að það getið hamið áhættuna.
Nítritsalt í saltkjöti er aðallega
notað sem litarefni og gefur það
kjötinu þennan fallega rauða lit.
Að sögn eins kjðtframleiðandans
Áður var saltpétur mikið notaður í saltkjöti en nú hefur því verið hætt.
Þess i stað er notað salt sem blandað er með nítríti (E250) þvt hver
vill borða grátt saltkjöt?
er ekki gott að sjá hvernig hægt er
að losna viö nítrítið því „ég fæ ekki
séð að menn vilji saltkjötið grátt“.
í væntanlegum aukaefnalista er
leyft að nota saltpétur og nítrít í
tvennum tilgangi, sem litarefni og
sem rotvarnarefni og er leyft magn
mismunandi eftir því í hvoru skyni
efnin eru notuð. Matvælaframleið-
endur hérlendis eru þegar farnir
að starfa eftir þessum nýja lista,
jafnvel þó hann sé ekki kominn í
gagniö að öðru leyti, og er ástandiö
vel viðunandi að sögn heimildar-
manna DV.
Það er því ekki mikil áhætta fólg-
in í því að fá sér saltkjöt og baunir
á sprengidag, jafnvel þó máltíðin
kosti ekki lengur túkall.
Aitna Bjamason, DV, Denver:
Það er ekki miklum erfiðleikum
bundið að leigja sér íbúö í Denver.
Eftir því sem ég kemst næst er það
svipað og að leigja sér íbúð annars
staöar í Bandaríkjunum.
Fyrst af öllu þarf að ákveða í hvaöa
borgarhluta maður vill helst búa.
Það getur verið erfitt að átta sig á
því og ekki um annað að gera en aö
aka um borgina og hin einstöku
hverfi og sjá hvað manni líst best á.
Ótal hjálpartæki eru líka við hönd-
ina.
Ókeypis upplýsingablöð
í öllum matvöruverslunum, sem
eru á hveiju strái, liggja frammi
ókeypis blöð með öllum hugsanleg-
um upplýsingum, bæði fyrir þá sem
ætla að kaupa sér íbúð og ekki síður
fyrir þá sem ætla að leigja. Blöðin,
sem eru fyrir væntanlega leigjendur,
eru gefin út af leigusölum.
í þeim er að finna myndir af öllum
húsunum, umhverfi þeirra, hvaða
aðstöðu er boðið upp á, hvaða versl-
A anir eru í nágrenninu og svo fram-
vegis.
Blöðin fyrir leigjendurna bera
meiri keim af auglýsingabrag en hin
sem eru fyrir væntanlega kaupend-
ur. í þeim blöðum, sem gefin eru út
annan hvern mánuð, er að finna fjöl-
breytilegar og margvíslegar upplýs-
ingar um þau hús og hverfi sem á
boðstólum eru hverju sinni, einnig
um lánamöguleika. Myndir og viðtöl
við húseigendur,.greinar um skólana
í hinum ýmsu hverfum og aðra þjón-
ustu sem boðið er upp á - almenn-
ingsferðir, heilbrigðisþjónustu,
lögreglu, og slökkvilið, verslunar-
miðstöðvar, jafnvel hvemig veðrátt-
an er á svæðinu og margt fleira.
Þaö getur verið ágætt fyrir þá sem
ætla að leigja að skoða blöðin fyrir
væntanlega kaupendur vegna þeirra
góðu upplýsinga sem þar er að finna.
er boðið upp á ýmsa þjónustu sem
er ókeypis fyrir íbúana. í hverfinu
sem við höldum okkur í eru tennis-
vellir, þó aðeins notaðir yfir sumar-
tímann, innisundlaug, heitir pottar,
gufuböð, líkamsræktarsalir og fleira
í þeim dúr, allt án sérstaks gjalds.
íbúðimar em bjartar og skemmti-
legar, skápapláss er mikið og þeim
sem vanir eru góðum skápum frá
íslandi fmnst mikið til um. Fataskáp-
ar eru allt öðmvísi en heima, miklu
fremur herbergi inn af svefnherberg-
inu en skápar. Þessi herbergi eru svo
stór aö þau líkjast einna helst barna-
herbergjum á íslandi.
ísskápur og uppþvottavél
Með hverri íbúð fylgir ísskápur og
uppþvottavél. Þá er íbúunum boðið
upp á sameiginlega þvottaaðstöðu
þar sem eru þvottavélar og þurrkar-
ar. Loks er vistlegur samkomusalur
til afnota fyrir íbúana, bæði sameig-
inlega og einnig til einkanota ef á
þarf að halda. Ef eitthvað bilar eða
fer úrskeiðis er ekki annað en að
hringja í skrifstofuna og þá em
mættir menn til að lagfæra allt aö
vörmu spori.
Og hvað er svo borgaö fyrir herleg-
heitin? Fyrir íbúöina sem við emm
í, sem er tæplega hundrað fermetrar
að stærð og fylgja tvö bílastæði fyrir
utan húsið, em greiddir 560 dalir á
mánuði eða rúmlega tuttugu þúsund
krónur íslenskar, engin fyrirfram-
greiðsla, aðeins greiddir 150 dollarar
í tryggingu sem við fáum aftur ef
íbúðinni er skilað í sama ástandi og
hún var þegar við fengum hana.
Ekki fyrir barnafólk
Hins vegar fær barnafólk ekki leigt
hér í hverfinu. Gæludýr eru heldur
ekki vel séð, nema að ekki er amast
við köttum. Einbýlishúsahverfin eru
talin henta betur fyrir bamafólkið.
í Denver er enginn skortur á leiguhúsnæði en í Reykjavík eru ekki einu sinni braggar í boði.
Að leigja sér íbúð
Enginn skortur á leiguhús-
næði
Enginn skortur er á leiguhúsnæði
hér og það sem í boði er er á mjög
skikkanlegu verði, jafnvel þótt reikn-
að sé í íslenskum krónum. Byggist
það auðvitað á að framboðið er meira
en eftirspurnin. Aðrar leigukröfur
gilda í stórborgunum á austur- og
vesturströndinni, eins og New York
og Los Angeles.
Hér í Klettafjöllunum virðist sem
horfið hafi verið frá því að byggja
stór sambýlishús með endalausum
röðum af leiguíbúöum. Algengari em
leiguhúsahverfi með fjórum til átta
íbúðum í hvérju húsi. Húsin em yfir-
leítt tvær hæöir og stundum þrjár
og er sérinngangur í hveija íbúð ut-
anfrá. Eftir myndum að dæma er
snyrtilegt umhverfis þessi hús á
sumrin en nú sem stendur er um-
hverfið að miklu leyti hulið snjó-
sköflum.
Ókeypis þjónusta
í mörgum af þessum íbúðahverfum
í osti er efnið E252, öðru nafni saltpétur, en það hefur legið undir
grun sem krabbameinsvaldur auk þess sem það getur valdið ofnæmi.
Aukaefni í matvælum:
Saltpétur í osti
Hætt er að nota saltpétur í kjöt-
vinnslu en hann er enn notaður í
osta. Þar er hann notaður sem rot-
varnarefni í mjög litlum mæli. DV
ræddi þetta við Geir Jónsson, for-
stöðumann rannsóknardeildar
Osta- og smjörsölunnar:
„Við notum saltpétur til að
hindra ákveðna feilgeijun í osti.
Við höfum þó leitast við að minnka
það magn sem notaö ér og erum
nú komnir undir neðri mörk þess
sem leyfilegt er.
Saltpétur er í raun og veru í
náttúrunni. Hann er því til staðar
í ostinum fyrir þannig að ekki er
unnt að komast alveg fyrir hann.
Menn hafa ekki getað fundið annað
betra og er því saltpétur notaður
enn sem komiö er.
Nýlega kom nýtt efni og er sums
staðar byrjað að nota það. Efniö er
hins vegar enn í rannsókn, en það
lofar góðu, og fylgjumst við því
grannt með rannsóknum á því. Það
verða hins vegar einhver ár í að
það verði notað almennt.
Önnur efni eru lítið sem ekkert
notuö í ostagerð og eru umbúðir
vel merktar hvað þetta varðar."