Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1989, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1989.
15
Vígið er fallið
Ég gerði það mér til gamans að rifja
upp í sjónvarpinu á laugardaginn
gamla blaðagrein um hinn sanna
karlmann. Greinin var skrifuð fyr-
ir næstum fimm árum og var þá
auðvitað tímabær áminning til
allra sannra karlmanna um að
standa vel á verðinum þegar kven-
réttindabaráttan var að tröllríða
öllum gömlum og góðum dyggðum
karlmennskunnar. Þetta var í þá
daga þegar kvenfólkið var í þann
mund að bjóða fram í fyrsta skipti
og konur voru að vakna til þess
jafnréttis sem nú er fremur orðið
regla en undantekning. Þá var
hægt að fyrirgefa einstaka framúr-
stefnukonu fyrir þá framhleypni
að vera til og þá höfðu karlmenn
ennþá efni á því að fara aðdáunar-
orðum um konur sem sköruðu
fram úr.
Það er nefnilega í lagi að tala vel
um fólk meðan það ógnar manni
ekki. Þetta var ein og ein kona sem
lét til sín taka, þær sátu þrjár á
þingi og Vigdís var orðinn forseti
og íslenskir karlar voru um það bil
að skilja að hún mundi ekki valda
neinum umtalsverðum skaða í for-
setastólnum.
Þessi grein hjá mér um hinn
sanna karlmann reyndist orð í tíma
töluð. Mér er sagt að hún hafi ver-
ið mikilvægt framlag til kvenrétt-
indabaráttunnar vegna þess að
karlremban leyndi sér ekki og þeg-
ar lesendur mínir fengu samansúr-
raða lýsingu á eðli hins sanna karl-
manns, beint í æð, þá hafi runnið
upp ljós fyrir mörgum nægjusöm-
um húsfreyjunum hvers konar
kynvera það væri sem sæti inni í
stofu og heimtaði inniskó og um-
bun. Og kannski var leikurinn til
þess gerður, hver veit? Konur hafa
lengstum verið konum verstar þeg-
ar kemur að eigin réttindcimálum.
Máttu ýmist ekki vera aö því vegna
þjónustunnar eða nenntu því ekki
vegna ónæðisins. Þekktu heldur
ekld annað.
Ávarpsorð með baráttukveðjum
í kvenréttindablöðum eru töluð
fyrir daufum eyrum. Eftir því sem
alvöruþunginn er meiri, eftir því
sem ákallið til jafnréttisins er heit-
ara, því fjarlægari verða konumar
í framan. Með öðrum orðum: kven-
réttindabaráttan hefur verið of al-
vörugefin og það er því guðs þakk-
ar vert þegar karlrembumar sjálf-
ar koma kvenfólkinu tii hjálpar
með ofurlítilli gamansemi á eigin
kostnað.
Byltingin étur
bömin sín
Nú er hins vegar skemmst frá því
að segja að þetta er ekkert gaman-
mál lengur. Frá því þessi saklausa
og heldur ómerkilega grein var
skrifuð í bríaríi fyrir fimm árum,
þegar konur vom ennþá konur og
menn vom menn, hafa atburðirnir
gerst hratt. Konur hafa fjölmenna
sveit á þingi, þær em búnar að
troða sér í margvísleg embætti og
eru famar að senda eiginmenn sína
í bamsburðarleyfi til að geta sjálfar
haldið áfram að vinna utan heimil-
is!
Það er allt í lagi að henda gaman
að taugaveikluðum bægslagangi
kvenréttindanna, þegar hann er
bara bægslagangur. En þegar rétt-
indabaráttan tekur á sig mynd at-
hafna og efnda verða sannir karl-
menn auðvitað að taka stöðu sína
alvarlega og bregðast við. Það er
ástæðulaust með öllu að horfa upp
á ósigur sinn með hendur í skauti.
Karlmenn fyrri alda hafa ekki náð
yfirráðum yfir heimilum sínum,
þjóðfélögum og samskiptum við
aðrar kynverur til þess eins að gef-
ast möglunarlaust upp. Við getum
lært af reynslunni. Svarti kyn-
stofninn hefur fært sig upp á skaft-
ið eftir að þrælahaldið var afnum-
ið. Guli stofninn fór að ógna okkur
um leið og við réttum honum litla
putta. Indíanar, grænfriðungar og
öfuguggar hafa hátt. Jafnvel
minnihlutahópar, eins og íslenska
þjóðin, vinna sín landhelgisstríð
þrátt fyrir smæð sína. Þetta er af-
leit þróun. Ef maður kúgar ein-
hvern þá verður að halda kúgun-
inni til streitu. Annars er hún fyrir
bí.
Það er sagt að byltingin éti böm-
in sín. Það er enn að sannast, eins
og glöggt hefur komið fram í Borg-
araflokknum. Fyrst át bylting Al-
berts Sjálfstæðisflokkinn meö
stofnun Borgaraflokksins. Svo át
ríkisstjórnin Albert með því að
bjóða honum sendiherrastarfið,
Albert hefur að undanfomu verið
að éta Borgaraflokkinn með ólund
út í flokkinn og nú síðast er Borg-
araflokkurinn að gera tilraun til
að éta ríkisstjómina með því að
ganga til hðs við hana.
Menn eru menn
Að vísu má halda því fram að
kvennabyltingin eigi einnig eftir að
éta bömin sín. En ef við karlmenn
tökum þátt í þessari byltingu með
þvi að vera sífellt prúðir og stilltir
og samþykkja yfirganginn orða-
laust, þá erum við líka orðnir böm
byltingarinnar sem verða etin. Ég
vil til dæmis leyfa mér að benda á
það alvörumál að nú er verið að
efna til hjónanámskeiðs í Mosfells-
sveit. Reyndar getur það vel verið
að hjónaböndin í Mosfellssveitinni
séu lakari en gengur og gerist en
þetta er auðvitað vísbending um
undanlátssemi sannra karlmanna
í þeirri sveit, þegar þeir viður-
kenna þá nauðsyn að þeir þurfi að
fara á námskeið til að læra að
umgangast konur sínar. Hvenær
hefði forfeðrum okkar, öfum okkar
og feðrum, dottið í hug að sitja á
kvöldin yflr fræösluerindum um
sambúð sína í stað þess að heimta
inniskóna inn í stofu og undan-
bragðalausa þjónustu?
Ég tók eftir því um daginn að
haft var viðtal við hverdagslegan
karlmann í sjónvarpinu þar sem
þessi maður lýsti því yfir að hann
væri hættur að sækja fundi í há-
deginu en stundaði þess í stað lík-
amsrækt og eróbikk! Er maðurinn
að verða vitlaus eða hvað? Skilur
hann ekki að svona yfirlýsingar
brjóta þvert gegn því grundvallar-
lögmáli karlmennskunnar aö
menn haldi fundum sínum til
streitu og vaxtarlaginu fyrir sig?
Ef konur eiga að fara að hafa áhrif
á vaxtarlag manna eða þá menn
að taka mark á þvi hvað konum
finnst um útht þeirra, þá eru hlut-
irnir famir heldur betur að snúast
við. Hingað til hafa karlmennimir
haft einkarétt á því að virða fyrir
sér útlit kvenna. Við mælum þær
út frá kvenlegum yndisþokka,
skoðum þær sem kynverar og eig-
um ekki að afsala þeim rétti fyrir
nokkurn mun. Menn eru menn,
konur kyntákn.
Kurteisinbrotin
Þá þykja mér betri fréttirnar af
sjö ára gömlum strák í Grikklandi
sem eignaðist tvíbura með barnfós-
tru sinni. Þarna er svo sannarlega
efni í sannan karlmann. Nú hefði
maður að vísu haldið að barnfóstr-
an, sem var fuhorðin og gjafvaxta
að sögn, hafi misnotað aðstöðu sína
með því að fleka sjö ára gamlan
strákinn, en Grikkir líta ekki þann-
ig á. Þeir sendu stráksa umsvifa-
laust á uppeldisstofnun í refsingar-
skyni, vegna þess að þar í landi
ríkir sá ágæti hugsuiiarháttur að
ef sjö ára strákur barnar fóstruna
sína þá sé það hann en ekki hún
sem hafi fært sér aðstöðuna í nyt!
Grikkir eru greinilega ekki dottnir
í jafnréttispyttinn eins og hent hef-
ur okkur íslendinga fyrir misskiln-
ing.
Eg get bent á glöggt dæmi sem
lýsir þeirri afturfór sem orðið hefur
hjá hinum sanna íslenska karl-
manni. Kurteisisreglur mæla svo
fyrir um að konur eigi ekki að
standa upp þegar karlmenn heilsa
þeim. Karlmenn mega heldur ekki
standa upp þegar aðrir karlmenn
heilsa þeim. Hins vegar eiga karl-
menn að standa upp þegar konur
heilsa þeim og það er eins og áður
segir af kurteisisástæðum, því það
verður að umgangast konur með
þeim hætti að þeim sé ljóst að þær
eru undirmáls.
Nú hafa orðið harðar deilur í les-
endabréfum þar sem bent er á að
karlmenn hafi brotið þessa megin-
reglu og láti það viðgangast að kon-
ur standi upp þegar þeim er heils-
að. Þetta er enn eitt dæmið um yfir-
ganginn í kvenfólkinu og eftirgjöf-
ina í karlmönnunum. Ég hef ekki
viljað blanda mér í þessar deilur
opinberlega, vegna þess að lesend-
ur eiga að hafa síðasta orðið í les-
endabréfunum, en satt að segja er
fokið í flest skjól þegar konur leyfa
sér aö bijóta kurteisisreglur með
ókurteisi í þágu þess jafnréttis sem
er á góðri leið með að svipta hinn
sanna karlmann ærunni.
Ekkert
kerlingavæl
Þeir eru ekki margir eftir, karl-
mennirnir sem halda uppi merkinu
í seinni tíð. Sverrir Hermannsson
er undantekning. Hann talar yfir
hausamótunum á ráðherrunum af
karlmannlegum þótta og hefur alla
burði til að vera hin sanna ímynd.
Lætur vaða á súðum og talar eins
og maður við mann. Ekkert jafn-
réttisbull, engin hálfvelgja, ekkert
kerlingavæl um fagurt mannlíf í
bönkum eða bárujárnshúsum.
Hann er maður sem hefur allt útht
fyrir að heimta sína inniskó upp á
gamla móðinn. Það er synd að
Sverrir skuh vera hættur á þingi
enda stóð ekki á því að Alþingi
kysi konu fyrir forseta eftir að síð-
ustu móhíkanarnir hurfu þaðan á
braut. Jafnvel þetta gamla og góða
karlavígi er að hrynja.
Jón Baldvin og Olafur Ragnar
gleðja mitt vonsvikna karlmanns-
hjarta á stundum. Þeir haga sér
eins og sönnum karlmönnum'sæm-
ir þegar þeir þeysast um landið, slá
sér á brjóst og segja frægðarsögur
af sjálfum sér. Svona eiga sannir
karlmenn að vera, mátulega án-
ægðir með sjálfa sig, drýldnir og
sniðugir og húsbændur á sínum
heimilum. Ólafur hefur hka fundið
það út að þeir einir eigi erindi í
póhtík sem eru nógu litríkir per-
sónuleikar til að láta herma eftir
sér. Þannig talar enginn nema sá
sem vitið hefur. Og persónuleika
hins sanna karlmanns.
En þetta eru undantekningar frá
reglunni. Úti um allan bæ eru karl-
menn að hverfa frá uppruna sínum
og eðli. Þeir sækja hjónanámskeið
og stunda líkamsrækt og eru farnir
að ná í inniskóna sína sjálfir. Það
er í mesta lagi að þeir fái að skreppa
út á kvöldin ef það er herrakvöld
eða heimsmeistari i snóker sem
gefur þeim afsökun til að fá leyfi
til að haga sér eins og þeim sýnist.
Ef þeir fá þá leyfi, sem er undir
hælinn lagt, því kvenfólkið ræður
í krafti jafnréttisins. En hvers kon-
ar jafnrétti er það, þegar konan
ræður, þegar konan leggur snóker
á karhnn og hann sér hvorki innis-
kóna né útidymar fyrir konum
sem hafa tekið völdin?
Greinin mín frá því fyrir fimm
árum er því miður úrelt. Hún er
óður til fortíðarinnar, endurminn-
ing hins sanna karlmanns sem nú
heyrir að mestu sögunni til. Sem
sýnir að það er ekki aðeins veðrið
og póhtíkin og atvinnan sem er
stopult. Allt er á hverfanda hveli.
Vígi hins sanna karlmanns er hru-
nið og eftir standa brynvarðar
kvenréttindakonur og hrósa sigri í
þeirri hljóölátu byltingu, sem hefur
farið mannavillt með því að éta upp
hinn sanna karlmann í staðinn fyr-
ir skilgetin afkvæmi sín. Hvers eig-
um við að gjalda?
Ehert B. Schram